Wikipedia

Verskil tüsken versys van "Jöädendom"

Geskydenisse interaktiv döärsöken
← vöärige wysigingvolgende wysiging →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
In Twente is et Jödden. Dat gevt an dat et in dit geval ne <öä> weasen mut.
K NSS wat anepasd
Regel 1:
[[Bestaand:Menorah7a.png|thumb|250px|De [[menora]] is een symbool van et jöädendom en sol oorsprüngelik deal ewesdeweasd hebben van et de möäbels van de [[tempel van Salomo]]]]
Et '''jöädendom''' is et gelöyv van et [[Jeuden|jöädske]] volk, et is eyne van de vrogst unståne [[Religie|godsdeensten]] dee mar eyne god earen doot. [[Monotheïsme]] wörd so een godsdeenst enöömd. Vandage den dag besteyt et altyd noch en wörd et altyd noch beleaden, vöäral in [[Israël]].
 
Et jöädendom kan neet makkelik in westerske hökkyns estoppet wörden sosou as [[Religie|religy]], [[rasse]], [[etniciteit]] of [[Cultuur|kultuur]], dit ümdat jöäden oaver et jöädendom pråt in tarms van 4000 jår [[geskydenisse]]. Tydens dissedit lange tydpark hebbet jöäden [[slavernye]], chaos, [[theokraty]], verövering, besetting en ballingskap med emaked en bint sy in kontactkontakt ewesdeweasd en beïnvloded döär et olde [[Olde Egypte|Egypte]], [[Babylonië]], [[Perzië]], et [[Olde Griekenlaand|greekske]] [[hellinisme]], eavenas moderne beweagingen sosou as de [[Verlichting]], et [[socialisme]] en de opkümts van et [[nationalisme]]. Een heyle bülte künnet wy wal seggen.
 
jöädse geskriften en heur geskydenisse is vake brüükt döär aandere luu as historiske fundament, dår bint aandere religys döär onståne, zo as twey heyle bekenden: [[Christendom]] en [[Islam]].
 
jöäden hebt 't 'n paar boken wår see heur gelööfgelöyv op ebasseert hebtbaseert ([[Torah]]), en see bezitbesittet boken dee bint onståne når anlieding van disse Torah, later op eschreveneskreaven döär de zo enöömde profeten ([[Neviiem]]) en geskydenisse vertellende de boken ([[Chetoeviem]]). 't Totaalplaatie van disse boken nöömt se (Torah + Neviiem + CHetoeviem =) TeNaCH. Dårnåst hebthebbet se nognoch de [[TalmoedTalmud]], dit bint weyrweader honderdhunderd en/of düüsenden jår oalde opmarkings van oaldeolde rabbi's oaver de Torah.
De Torah bint de boken dee döär Mosje eschrevenesskreaven bint, når interpretaty van [[JHWH|God]]. De Torah kümpkümt gedeyltelik oaverhen metmed de eyrste vyfvyv [[Biebel|bybelboken]] van de [[christendom|christenen]],. alleneAl bint de verskillen van interpretaty en vertaling tussentüsken jöäden en christenen bint te grout üm zese dichte by mekare te setten,. soSou wiltwillet de meyste [[jeuden|jöäden]] 'tet ok,ouk. seeSee segtsegget dat christenen nietneet metmed hünne heilige boken ümgaotümgåt wår as zi'jsee veurvöär bedooltbedoold bint.
 
In dit artikel wördt allene de [[Hebreeuws|Hebreeuwsehebreywske]] namen van de personages en neet de vertaling van üüt de christelike bybel gebrüüktgebrüked.
=== De dartiene geleufs principes van Maimonides (RaMBaM) ===▼
De dartiene blangriekse grondslegen van de jeudse godsdiens, zo as neer-ezet bint door codificator en godsdienst filesofe Maimonides (1135-1204).
Dizze wödt hier in 't kört weer-egeven an de haand van 't jeudse gebedsboek Siach Jitschak van 't Nederlaans-Israëlies Karkegenootschap:
 
▲=== De dartienedarteen geleufs principesgelöyvsprincipes van Maimonides (RaMBaM) ===
''Ik geleuve d'r völledig an,''▼
De dartene belangrykse gründslägen van de jöädse godsdeenst, sou as dee neader-eset bint döär kodifikator en godsdeenstfilosofe Maimonides (1135-1204).
1. det God de ienige schepper en leider is van al wat eschaopen is en töt staand kwam, kump en köm zol.▼
Disse wördet hyr in et kört weader-egeaven an de hande van et jöädske gebedsbook Siach Jitschak van et Neaderlandsk-Israelitisk Karkegenootskap:
 
''Ik geleuvegelöyve d'r völledigvulleydig an,''
▲1. detdat God de ienigeeynige schepperskepper en leider is van al wat eschaopeneskåpen is en töt staandstand kwam, kumpkümt en kömkummen zolsal.
 
▲''Ik geleuvegelöyve d'r völledigvulleydig an,''
2. det God 'n absoluten ienheid is, onvergeliekelijk met wulke ienheid ok; det allene hi'j God is, die d'r waren, d'r is, en zol altied wèzen.
 
''Ik geleuvegelöyve d'r völledigvulleydig an,''
3. det hi'j gien lief hef, hi'j gien liefelijke functies bezit en det van 'm gien veurstelling meuglijk is.
 
''Ik geleuvegelöyve d'r völledigvulleydig an,''
4. det men allene töt 'm zien gebed mag richen en det men dit niet töt 'n aander magt doen.
 
''Ik geleuvegelöyve d'r völledigvulleydig an,''
5. det e de eerste en de leste is.
 
''Ik geleuvegelöyve d'r völledigvulleydig an,''
6. det al wat de profeten hebt ezegt waorheid is.
 
''Ik geleuvegelöyve d'r völledigvulleydig an,''
7. det Mosje de waore profeet was, die nooit zien weergao hef ehad of zol hem'.
 
''Ik geleuvegelöyve d'r völledigvulleydig an,''
8. det de hele Torah, zo as wi'j op 't moment hebt, dezölfen is wulke God an Mosje hef egeven.
 
''Ik geleuvegelöyve d'r völledigvulleydig an,''
9. det dizze Torah nie te veraanderen is, det d'r gien aandre bestiet, die van God ofkömsig is.
 
''Ik geleuvegelöyve d'r völledigvulleydig an,''
10. det God de haandelingen en de gedachen van alle mèènsen kent.
 
''Ik geleuvegelöyve d'r völledigvulleydig an,''
11. det e beloont wie zien gebeuden naokump, en straft wie zien geboden overtredt.
 
''Ik geleuvegelöyve d'r völledigvulleydig an,''
12. det de mosjiach zeker zol köm en al kan e lange vöt blieven, ik verwachte iedere dag zien köms.
''Ik geleuvegelöyve d'r völledigvulleydig an,''▼
 
▲''Ik geleuve d'r völledig an,''
13. det d'r iene opstaanding van de dojen zol wèzen op 'n tied det de schepper, wiens name prezen is en wiens faam zo hoge en veur altied verheven is, 't wille.
 
Van "https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Jöädendom"