Verskil tüsken versys van "Vikings"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 76:
== De Vikingtyd ==
[[Bestaand:Gokstadskipet1.jpg|thumb|right|180px|t [[Gokstadskip]] in [[Oslo]], [[Noorweagn]].]]
De tyd tüsken de eyrstbeskreavene oavervallen in de jåren 790 töt de [[Normandiese Vereuwering|Normandiske Veröyvering]] van [[Engelaand (regio)|Engeland]] in [[1066]] wördt meysttyds de Vikingtyd nöömd. Vikingen gebröäkenvoorden oaver de [[Noorse Zee|Noordske]] <ref>C.Michael Hogan. 2011. [http://www.eoearth.org/article/Norwegian_Sea?topic=49523 ''Norwegian Sea''. Eds.Peter Saundry & C.J.Cleveland. Encyclopedia of Earth. National Council for science and the Environment.] Washington DC </ref> en [[Baltiese Zee|Baltiske sey]] üm up et süden an te våren. Normandiers stamden af van de däänske en noorske vikingen dee as in de [[10e eeuw|10. eyve]] [[feodaliteat|feodaal]] heyrskrecht hadden ekreagen in et noorden van [[Fraankriek|Frankryk]]; et gråfskop [[Normandië|Normandie]]. Sou bleef de nåwas van de Vikingen belangryk in Noordeuropa. Ouk köäning [[Harold Godwinson]], den lätsten [[Angelsassen|angelsassisken]] köäning van Engeland, had däänske vöärolden.
 
VanuutDe de landkaarte bekeakenVikingtyd göld de Vikingtyd neet alleyne vöär de skandinaviske landen, mär ouk vöär de gebeden dee as undermed [[Germoanen|noordgermaans]]herhaaldelike anvallen en kolonisaty bewindte völlenmaken kreagen. denktDenkt doarby an de [[Danelaw]] in et hudigehüdige [[Engelaand (regio)|Engeland]], med [[York|Jork]] as administratyfadministrativ middelpeuntmiddelpunt van et KeuninkrykKöäningryk [[Noordumbrië|Noordumbrie]],<ref>[http://www.englandsnortheast.co.uk/VikingNorthumbria.html "History of Northumbria: Viking era 866 AD - 1066 AD"] www.englandnortheast.co.uk.</ref> deylen van [[Mersië|Mersie]],<ref>[http://www.allempires.com/article/index.php?q=identity_self_image_viking_age_england "Identity and Self-Image in Viking Age England"] www.allempires.co.uk. October 3, 2007</ref> en [[Keuninkriek East Anglia|oust AngliëOustanglie]].<ref>Toyne, Stanley Mease. [http://books.google.com/books?id=yvGt8gfBlEIC&pg=PA27&lpg=PA27&dq=Viking+Age+East+Anglia&source=bl&ots=chkBibhiGs&sig=NX79_9WHb2BL7ctaNdj1L1D93f8&hl=en&ei=f28eS-aUHovkswPr4v36CQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=8&ved=0CCkQ6AEwBw#v=onepage&q=Viking%20Age%20East%20Anglia&f=false ''The Scandinavians in history''] Pg.27. 1970.</ref> VikingnavigatorsVikingen vünden weagen når nye landen in et noorden, ousten en westen. Hyruut ontstünden onofhankelike neadersettingsneadersettingen in [[Shetlaand|Shetland]], [[Orkney]] en de [[Faeröer|Faeröareilanden]], [[Ieslaand|yslandYsland]], [[Greunlaand|GreunlandGröönland,]]<ref>[http://www.archaeology.org/online/features/greenland/ The Fate of Greenland's Vikings], duur Dale Mackenzie Brown, ''Archaeological Institute of America'', February 28, 2000</ref> enet kanadeeske [[L'Anse aux Meadows]], en ne kortstundige neadersetting in [[Newfoundland]], rund et jår [[1000]].<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=pubmed&dopt=Abstract&list_uids=16331154&query_hl=3&itool=pubmed_docsum The Norse discovery of America]</ref> VölleVöäral van disse landen, vöäral GreunlandGröönland en ysland,Ysland künnet oorsprungelik ontdektuntdekked weanweasen döär seelüde dee as uut kuurs ewaid warren. Van de andere kanteOuk künnet se ouk med upset upsochtupsöcht weanweasen, wellicht up grund van verhalen van seelüdeseylüde dee as land in de veartenverte seen hadden. De neadersetting in Greunland störfstörv nåderhandnåderhande uut, möägelikerwys döär [[klimaatveraandering|klimaatverandering]]. Vikingen deaden ouk slaviske gebeden verkennverkennen en oaverneamen in [[Slaviese volker|slaw]]<nowiki/>iske gebeden in [[Oost-Europa|oust-EuropaOusteuropa]], vöäral de [[Kievan Rus|Kyvan Rus]]. teagenTeagen 950 n. Kr.Kristus warren disse neadersettings groutendeels döär de Slawysenslavisken oavernömmenoavernöämen.
 
=== Vikingopkumst ===
[[Bestaand:Viking Expansion.svg|thumb|right|330px|Kaarte med Skandinaviske neadersettings in den [[8e eeuw|8sten]] (dungerrood), [[9e eeuw|9den]] (rood), [[10e eeuw|10den]] (oranje), en [[11e eeuw|11den eywe]] (gel). De greune gebeden wörden regelmåtig plunderd döär de Vikings]]
De Vikingen seilden oaver et grötste deel van deden Noord-Atlantiske[[Atlantische OseanOzeoan|Noordatlantisken Oceaan]], töt an [[Noord-Afrika|Noordafrika]] en oust töt [[Ruslaand|Rusland]], [[Konstantinopel]] en et [[Midden-Oosten|Middenousten]],. asDår plundervolkdeaden se plünderen, handelsleuhandelen, kolonistenkolonys stichten en huursoldoatenwarken as hüürsuldåten. Under [[Leif Eriksson]], sönnesöäne van [[Erik n Rooin|Erik den Rouden]], kümmen de Vikingen in [[Noord-Amerika|Noordamerika]], en stichteden dår ne kolony up de stea wåras rechtevoort [[L'Anse aux Meadows]] is, in [[Newfoundland]], [[Kanada]]. Disse kolony heuld ethöäld nitneet lange volstand.
 
DrDer wörd völle diskussiëerddiskussieerd wårumme de Vikingen sou uutbreiden deaden. Eyne van de meystgebruukte annames is dat [[Koarel n Grootn|Koarel den Grouten]] grouten "kracht en terreurterröör gebreukgebröäk üm alle headensheidenen te [[Kristendom|kerstenen]]", wat leiden töt "deupndöypen, bekearingbekeyring of dooddoud döär yser en blood", en doarummedårümme "wulden de Vikingen en andere headensheidenen wraak neamen".<ref>Rudolf Simek, "the emergence of the viking age: circumstances and conditions", "The vikings first Europeans VIII - XI century - the new discoveries of archaeology", other, 2005, p. 24-25</ref><ref>Bruno Dumézil, master of Conference at Paris X-Nanterre, Normalien, aggregated history, author of conversion and freedom in the barbarian kingdoms. 5Th - 8th centuries (Fayard, 2005)</ref><ref>"Franques Royal Annals" cited in Peter Sawyer, "The Oxford Illustrated History of the Vikings", 2001, p. 20</ref><ref>Dictionnaire d'histoire de France - Perrin - Alain Decaux and André Castelot - 1981 - pages 184/185 ISBN 2-7242-3080-9</ref><ref>"the Vikings" R.Boyer history, myths, dictionary, Robert Laffont several 2008, p96 ISBN 978-2-221-10631-0</ref> Professor Rudolf Simek bevestigtbevästigt dat "et gin toval is atdat de Vikingen gangs güngen geduurndeunder de hearskoppyeheyrskappye van Koarel den groutenGrouten".<ref>. Rudolf Simek, "the emergence of the viking age: circumstances and conditions", "The vikings first Europeans VIII - XI century - the new discoveries of archaeology", other, 2005, p. 24-25</ref><ref>[[François-Xavier Dillmann]], "Viking civilisation and culture. A bibliography of French-language ", Caen, Centre for research on the countries of the North and Northwest, University of Caen, 1975, p.19, and" Les Vikings - the Scandinavian and European 800-1200 ", 22nd exhibition of art from the Council of Europe, 1992, p. 26</ref> döärdatEt etkristendom Kristendom döärdrungsorgden in Skandinavië wör Noorweagen sowat denne eywe lang verdeyldvöär verdeyldheid.<ref>"History of the Kings of Norway" by Snorri Sturlusson translated by Professor of History François-Xavier Dillmann, Gallimard ISBN 2-07-073211-8 pages 15,16,18,24,33,34,38</ref>
 
Ne andere völvöäle heurdehöyrde theoryteory is dat et inwonnertalinwoanertal van Skandinaviëskandinavie te grout wörden was asvöär wat et land an eten up konkunde brengen. Vöär denen kustvolk med superiöre seiltechniken was et dusja logisk dat se doarummedårümme oaverseys güngen kyken, üm ny land te söken vöär et oaverskot an jungvolk. BuurderynBuurderyen upsetenupsetten en land bouwklår maakenmaken was lastig in et dichtbeboste binnlandbinnenland en de grund leynden sik nitneet goodbest vöär landbouw. oavervallenOavervallen pleagen oaver sey was wellicht makkeliker. DeEn toname in etgroiend inwonnertal of landbouwofnamekrimpende landbouw is skoonwal nooit recht beweysen.
 
Ne doardedarde verklåring is dat de Vikingen gebruuk maakenmakeden van denen oognblikswak van swakheidougenblik in de umligndeumliggende strekenstreaken. souSou warren de däänske Vikingenvikingen up de heugtehöygde van de underlinge disterye binnbinnen et ryk van Koarel den groutenGrouten rund et jår [[830]]. Engeland har te lyden van interne verskelenverskellen en was verhooldingswysverholdingswys denen makkelik duuldoolwit, döärdat sovöllesouvölle steaden sou kort an sey of an makkelik bevoarboarebevårbåre rivyren leaden. Gebrek an goodregelde teagenstand up sey van West-EuropaWesteuropa sorgensorgden at VikingskepeVikingskeype vry konnkunden voarenvråren en gån wåras se wollenwulden, en plunderenplünderen en anvallen as sesee de kans saggen.
 
Ne veerde verklåring is dat nå de val van et [[Romeinse Riek|RomeinseRomeinske Ryk]] in dende [[5e eeuw|5den5. eywe]] de handel tüsken Westeuropa en de rest van Eurasië flink achteruut gån was.<ref>Macauley Richardson, Lloyd. [http://www.hoover.org/publications/policyreview/72831997.html "Books: Eurasian Exploration"] ''Policy Review''. Hoover Institution</ref> De uutbreiding van de [[Islam]] in de [[7e eeuw|7. eywe]] dröäg doarandåran by.<ref>Crone, Patricia. [http://books.google.com/books?id=VWL-_hRsm2IC&dq=Islam+trade+Western+Europe+7th+century&printsec=frontcover&source=in&hl=en&ei=x3QeS57kBo7ysQPZmvX9CQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=11&ved=0CDAQ6AEwCg#v=onepage&q=&f=false ''Meccan trade and the rise of Islam''] First Georgias Press. 2004.</ref> derDer wörd beweardbewäärd at de handel oaver de [[Middellaandse Zee|Middellandske Sey]] sey nog nooit sou slecht harhad ewesteweasd. döärDöär nye handelsroutes in et Arabiskearabiske en et Frankiskefrankiske te stichten profiteerden de Vikingenvikingen van den internasjonaaleninternationalen handel.
 
==== In Neaderland ====