Verskil tüsken versys van "Benito Mussolini"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Nye syde: 'thumb|right|300px|Portret van Benito Mussolini '''Benito Amilcare Andrea Mussolini''' (29. july 1883 - 28. april 1945) was nen italiaansken politikus en juurnalist den as de Nationale Fascistenpartye stichteden en leidden. Hee was eyrsten minister van Italie vanaf den Mars når Rome in 1922 töt syne afsetting in 1943. Hee nöömden sik ouk "Duce" (''leider'') van et ita...' |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 3:
'''Benito Amilcare Andrea Mussolini''' ([[29 juli|29. july]] [[1883]] - [[28 april|28. april]] [[1945]]) was nen [[Italiën|italiaansken]] politikus en [[juurnalist]] den as de [[Nationale Fascistenpartye]] stichteden en leidden. Hee was eyrsten minister van Italie vanaf den [[Mars når Rome]] in [[1922]] töt syne afsetting in [[1943]]. Hee nöömden sik ouk "[[Duce]]" (''leider'') van et [[italiaansk fascisme]], vanaf de grundlegging van de italiaanske knokplogen, de ''Fasci'' (swarthemden) töt syn douddoon in [[1945]] döär de italiaanske partisanen. As [[diktator]] van Italie en stichter van et fascisme was hee anstichter en vöärstander van den internationalen spreid van et fascisme, tüsken beide wearldoorlöge in.<ref name="Hakim 1995">Hakim, Joy. "A History of Us: War, Peace and all that Jazz". New York, Oxford University Press (1995). ISBN: 978-0-19-509514-2.</ref>
Mussoline begünde as socialistisken politiker en juurnalist by de krante [[Avanti! (krante)|''Avanti!'']]. In [[1912]] wör hee lid by et Nationale Direktoraat van de [[Italiaanske Socialistiske Partye]] (PSI)<ref>[Gregor, Anthony James. "Young Mussolini and the Intellectual Origins of Fascism." University of California Press, 1979. ISBN: 978-0520037991</ref>, mär dår wör hee uutesat ümdat hee vünd at Italie med must vechten in den [[Eerste Wealdkrieg|Eyrsten Wearldoorlog]] terwyl as syne partye unpartydig wulde weasen. In [[1914]] begünde Mussolini een ny blad, ''[[Il Popolo d'Italia]]'', en deenden in et italiaanske leyger. Do as hee in [[1917]] gewund rakeden,
Nå den [[Mars når Rome]] wör Mussolini up den [[31 oktober|31. oktober]] van [[1922]] ansteld as Eyrsten Minister döär [[Victor Emmanuel III van Italie|Köäning Victor Emmanuel III]]. Dårmed was Mussolini den jüngsten ståtsminister van et land töt dan to. Al syne politike teagenstanders löät hee döär syne geheime polity uut de weg rümen en vakbundsstakingen wörden verböäden. Med en paar wetswysigingen wüsten Mussolini en syne möäge de macht te grypen en et land under ne diktatorskap te krygen. Binnen vyv jår was Mussolini langs wettige en unwettige wysen an de macht en probeerden der nen totalitären ståt van te maken. In [[1929]] underskreav hee et [[lateraanske verdrag]], wårmed as [[Vatikaanstad]] apart wör.
Mussolini wulde de olde lüüster van et [[Romeinse Riek|Romeinske Riek]] herstellen döär koloniaal besit uut te breiden en de invlood van et fascisme döär te voren. In de jåren 20 probeerden hee [[Italaansk-Libisken Oorlog|Libie in te neamen]], löät hee et [[griekenlaand|greekske]] [[Korfu (eiland)|eiland Korfu]] bombarderen, kreag seggenskap oaver [[Albanie]] langs verdragen en dwüng de stad [[Fiume]] af van et domålige [[Jugoslavie]]. In [[1936]] nöäm italie [[Etiopie]] in nå de [[Tweyden Italiaansk-Etiopisken Oorlog]], wat
Up den [[10 j uni|10. juni]] van 1940 beslöät Mussolini med te doon an de düütske kante. Dat begünde good, mär uuteandelik störtten et nazikamp up meyrere fronten in. Döär de slaagde [[Allieerden (Tweyden Wearldoorlog|Allieerde]] [[invasy van Sicilie]] stünd et volk en en paar lüde uut syne partye neet meyr achter em. Dårümme seade up den 25. juli van 1943 den Grouten Fascistisken Råd et vertrouwen in em up. Köäning Victor Emmanuel III satten em af as ståtshöyvd en löät em uppakken.
Nå at [[Adolf Hitler]] med den bevryden diktator üm tåfel was eweasd, makeden hee Mussolini höyvd van de [[Italiaanske Sociale Republik]], nen noorditaliaansken marionettenståt, ouk wal de ''Salò-republik'' enöömd. Et veroorsakeden den [[Italiaansken Börgeroorlog]]. Teagen et eande van april [[1945]] was Mussolini souwat vulleydig verslån. Med syne minaresse [[Clara Petacci]] probeerden hee når [[Zwitserlaand|Switserland]] hen te vlüchten,<ref>Marino, Viganò. "Un'analisi accurata della presunta fuga in Svizzera". Nuova Storia Contemporanea, vol 3. 2001.</ref> mär se wörden egreapen döär italiaanske [[kommunisme|kommunistiske]] partisanen.
==Brunnen==
| |||
