Verskil tüsken versys van "Dedemsvaort (kenaal)"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Literetuur: kat |
Mit de haand uutegraven |
||
Regel 1:
[[
[[
De '''Dedemsvaort''' is een [[kenaal]] tussen [[Asselt]] en de [[Vechte]] bi'j [[Grambargen]]. 't Is vernuumd naor [[Willem Jan baron van Dedem]], die 't veertig kilometer lange kenaal leut graven veur 't vervoer van [[törf]]. 't Dörp Dedemsvaort (of körtweg [[De Vaort (plaots)|'De Vaort']]) is ontstaon an dit kenaal.
De prakkezaosie um de uutestrekte [[Vene (grondsoorte)|venen]] ten oosten van Asselt te ontginnen kwaamp van mr. [[Gerrit Willem van Marle]]. De steden [[Zwolle (Oaveriessel)|Zwolle]], [[Kampen (Overiessel)|Kampen]] en [[Dèventer]] verzetten heur d'r tegen, umdet ze bange waren det 't heur haandel zol schaden. Deur dizze tegenwarking slaagden Van Marle niet in zien plan.
Zien schoonzeune [[Willem Jan baron Van Dedem|Willem Jan baron Van Dedem tot Den Berg]] zetten nao 't overlieden van zien schoonva 't plan deur, en op 9 juli 1809 begunden ze 't kenaal de Dedemsvaort te graven. Alles wördden mit haandkracht uutegraven, zunder [[koare|krulewagens]] of [[vaarplaanke]]n. Ze begunden in de midden de grond van de ien naor de aander opzied te smieten. Naor schatting waren der zo'n 500 à 600 man bij betrökken. In 1811 gunk 't kenaal töt an [[De Balk]].
De baron kwaamp echter in geldnood en mos daorumme zien kenaal en ontginnings verkopen an de [[pervincie]] [[Oaveriessel]]. Nao een paar jaor slaagden hi'j d'r toch weer in 't project in haanden te kriegen. Zachiesan naamp 't kenaal in lengte toe, mar de geldperblemen waren in 1845 zo slim det 't project opni'j oavereneumen wördden deur de pervincie.
▲[[Image:Turfschip.jpg|thumb|left|270px|De leste turf die oaver de Dedemsvaort vervoerd wördden, kwaamp uut Barger-Compas (ofebeeld is motorschip ''Stien'' uut Den Hulst)]]
In 1854 wördden de Vechte bi'j [[Aone]] beriekt, waordeur de Dedemsvaort een körtere vaorverbinding vörmden dan de Vechte tussen Grambarge en Asselt. 't Kenaal had acht [[sluus|sluzen]] en meerdere zi'jtakken. De zi'jtakke de Lutterheufdwiek takten in [[Lutten]] of en leup op [[Koevern]] an. Rond de sluzen en broggen ontstunden dörpen en [[buurtschop]]pen. An de westkaante van 't dörp De Vaort splitsten 't kenaal hum in een noordelijke takke, ''Lange Wiek'', en een zudelijke, de ''Heufdvaort''. An de oostkaante van 't dörp kwamen dizze takken weer bi'j menare.
Regel 15:
Nao de [[Twiede Wereldoorlog]] verleur 't kenaal zien betekenis veur de scheepvaort. In de jaoren zestig bint grote dielen edempt en wördden daor wegen anelegd. Zo löp de N377 diels op 't traject van de vaorweg. Tussen Asselt en [[Ni'jlusen]] en bi'j De Vaort en Lutten bint dielen van de vaort open elaoten.
==
* Seinen, J.R. & Varwijk, G.H. (samenstelling) (1983), ''Stap voor stap langs de Dedemsvaart met G.H. Varwijk'', De Vaort: Boekhandel Rooseboom
* Varwijk, G.H. (samenstelling) (1998), ''De Dedemsvaart, zijn stad, streek en dorpen'', De Vaort: Boekhandel Rooseboom
*J.P. van den Berg c.s. (1986), ''Van Reestdal tot Beentjesgraven. Van Kievitshaar tot Kievitsnest'', Zwolle: Natuur en Milieu Federatie Overijssel, blz. 157
{{Dia|Dit stok is eskreven in 't [[Zuudwest-Zuud-Drèents]] van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.}}
| |||