|
Ne '''grove''' of '''begraevenis''' is ne ceremony dee hölden wördt as en menske uut de tyd ekümmen is. Rund de wearld beståt vöäle rituälen en gebruken üm en menske 'te röste te leggen' en 'de lätste eyre te bewysen'. In de westerske en islamitiske wearld is et et meyst gebrukelik üm en störven menske in de aerde te begraeven. As et menske by leaven gelöyvig was (of syne family), wördt de ceremony meysttyds leided döär nen afvaerdigden van dat gelöyv.
Ne '''groowe''' is ne gebuurtenis dee wörd eheulden as n meanske oet de tied is ekommen. In de Westerse weareld is t van ooldsher gebroekelik um t estörven meanske te begreawen.
In vöäle kulturen wördt et störvene lyk van en persoon [[kremasie|kremeerd]] (verbranded). In byvöärbeald asiatiske kulturen wördt dit up nen lössen brandstapel edån, in de westerske wearld geyt et in nen verbrandingsoavend in een krematorium.
Ieder laand hef wier eegne maneren um n meanske te begreawen. Dit kan ook van t geleuf ofhangen.
In Neaderland kan en menske der vöär kesen üm syn lyf nå syn doud in deenst van de weatenskap te stellen, soudat dee der undersöke med doon künnet en soudat leyrling-dokters lyksnyden ovenen künnet.
Rechtevoort is t ook völle gebroekelik um t dode meanske te [[kremasie|verbraanden]]. Doarnöast kan n meanske, in zien leawen, der vuur kiezen um noa zin dood zin lief an de wetenskop te gewen, zodet de gelearden t köant gebroeken vuur onderzeuk.
== Groowegebroeken Grovegebruken==
Vanuut kristeliken hook is enkel begraeven tostån. Vöärafgånd an den dag van de grove kummet de achterblyvers van den douden by mekander üm afskeid van et lyf te neamen. [[Rooms-Katholieke Karke|Roumsk-katoliken]] holdet vake den åvend tevöärten ne åvendwake. Dat kan in den douden syn huus weasen, mär ouk in de [[Kark (gebouw)|karke]]. Et is gebrukelik üm rouwkaarten te låten drükken wårmed as lüde nöydigd wordet üm by den afskeidsdeenst by te weasen. Ouk wördt der vake nen advertenty in de krante sat.
=== Neersassies gebeed ===
Binnen bepoalde kulturen en geleuwe köant verskillende gebroeken bestoan.
====Kristelik====
Vuurofgoand an de dag van de groowe keump vake de femilie van n doodn bie mekoar um ofskeaid van zin lief te nemmen. De Roomsken hooldt vake de oawend te vuurten ne [[oavendwake|oawendwake]]. Det kan in bie n doodn in thoes wean, of met ne mis in de [[kark (gebouw)|koarke]].
De nöasten besloett wee't de kiste geet dreagen. Vake zeent det de breurs, of de zöns en skoonzöns. As de oawerleadene der doar nit zovölle van hef, kan der beslötten worden um t de nöaste [[noaberskop|noabers]] te loaten doon, of um metwoarkers van de begrafenisoondernemmige te huren.
De nöästen beslutet wee as de kiste geyt draegen. Vake sint dat nöäste verwandten: bröders, kinder of kleinkinder. As den oaverleydenen neet souvöäle künnigen had, künnet et ouk de nöäste [[noaberskop|nåbers]] doon. In gebeden wåras nåberskap neet sou stark is, künnet familys der vöär kesen üm medwarkers van et doudgraeversbedryv in te hüren.
Vuur de groowe an kan der nen koarkdienst eheulden worden, of ne nit-geleuwige vergoaring in t oetvoartcentrum of t krematorium, woerin de oawerleane herdacht wörd. De protestaantse nöasten steelt zik vuur anvaank van n dienst op bie n ingaank um de deelnemming van alle belangstellenden an te nemmen.
Vöär de warkelike gravlegging an kan der nen karkendeenst ehölden worden. Neet-kristelike vergårings in en uutvårtcentrum of krematorium kummmet ouk vöär. Vöär den anvang van den deenst stellet sik de nåbestånden in ne rygel up by den ingang üm de deylneaming van alle belangstellenden an te neamen. In den deenst of mis kan den [[domie|domineer]] of [[pastoor]] nen oaverleadenen gedenken in syne preyke. Vake wordet de anweysigen ouk noch eweasen up öäre eygene vergangelikheid. In wat vryere gemeyndes en in neet-gelöyvige herdenkingsdeenste künnet lüde wat seggen, en gedicht of versken vöärdraegen of den douden herdenken in ne tospråke. Ouk wördt der mangs musik edraid, wat den oaverleadenen selv by leaven hevt uuteköäsen of wårvan as de nåbestånden wüsten dat den douden et mooi vünd.
n [[Domie]] of n [[pastoor]] kan de oawerleane herdeanken in zinne preake. Der wörd vuur-eleazen oet n [[Biebel]], en vake is der ook ruumte vuur nöasten um wat te zeggen, mangs in n gedicht of versken, of in ne toosproake. Der kan muziek edreeid worden, det duur de oawerleadene zelf in zien leawen is oet ekeuzen, of duur de nöasten.
In [[TweanteTwente]] was tet vrogerlange gebroekgebruuk umüm de kiste opup ne platte wage metmed [[koo|koobeeste]] der vöär te vervoren. DitDat washad ookder vakeouk umdetmed dete femiliemaken dat vöäle familys ne deuredüre liekwagelykwage nitneet betalen konkunden. In [[EanterEnter]] geetgeyt nden ''rouwgaankrouwgang'' eerst oaweroaver de heuwdstroatehöyvdstråte noarnår nden koarkhofkarkhov. RechtevoortVanuut keumpden tvernyden gebroekhang vannår tradity wördt voordan vaker de ossewage wier vakerderweader vuuranehaald.
NoaNå nden dienstgedenkdeenst verzamelt zikversamelet de femiliefamily, noabersnåbers, kunnigheaidkünnigen en kollegaasvakbröders van dedenne oawerleadenewat boeten opuut de stroate,tyd enis buten up de nöastestråte. De nöäste kearls dreagntdraeget de liekkistelykkiste noarnår boetenbuten. DoarDår skuvet wördse hene in de liekwaage sköawen,lykwage of opup n dreagköarkenen elegddraegköäreken. DoarnoaDan geetgeyt net gaankheyle noarspül nnår koarkhofden doudenakker, woerwåras atden ndoudgraever doodgreaweren ngrav grafedölven hefhevt. egreawenDåroaverhen ligt töwwe. BieBy dee groowegrove an-ekömmen tilttillet de nöaste kearlsnöästen de kiste opup de töwwe. HiernoaDen zegtdomineer vakeof npastoor domiespreakt nognoch nen wöardjenwöördken, terügverwysend når de preydike van eyrder en dutdüt ndårnå en gebed.
DoarnoaDen doudgraever löt n doodgreawer de kiste zakkensakken, woernoawårnå as de nöastennöästen, meesttiedsvake de euldsteöldste zönnesöäne of dochter, de leulüde köanttosprekket toosprekkenüm ense bedaanken vuur öarete belangstelligebedanken vuurvöär de oawerleadene inbelangstelling en noa zin leawenkumst. AnsloetendAnslutend köantkünnet de leulüde ofskeaidlangs nemmenet vangrav deloupen oawerleadene.üm Detde kanlätste weaneyre duurte nbewysen. heandkenBy zaandwat opkarken deis kisteet tegebrukelik gooien,üm ofen inhändke nesand lange riege langsup de groowekiste te trekkensmyten.
Dan volgt de ''någrove''. In en bygebouw van de karke of et uutvårtscentrum künnet family en belangstellenden noch nåsitten en küeren, vake med koffee of tea en bröödkes der by. De ceremony wördt ofeslöäten med en stükken vöärleasen uut den Bybel en en afslutend gebed. Vöärdat ydereyne når huus hen geyt, hevt ydereyne geleygenheid de nåbestånden starkde te wünsken. Underwyl hevt den doudgraever et grav dichtemaked.
Dan keump de ''noagroowe'': Ansloetend is der geleagenheaid vuur de femilie en belaankhebbenden um in ne zale koffie, thee en breudjes skeenken en keze te gebroeken, en de groowe of te sloeten. Bie de protestaanten dut dit ene van de [[oolderlingn]]. Dan is de groowe vuurbie, en geet iederene, noa de nöasten stoarkte too eweunsket te hebben, wier noar thoes. Oonderwiel hef n doodgreawer t graf dichte gooid.
==Neadersassisk==
* [[Achterhooks]]k:
* [[Drèents|Drentsk]]:
* [[Grönnings]]k:
* [[Tweants|Twentsk]]: ''grove'', ''begraevenis''
* [[Veluws]]k:
[[Kategorie:Tweants artikel]]
| 