Verskil tüsken versys van "Oekraïne"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
RoboServien (Oaverleg | bydragen)
K Bot: mallen vortdoon: Link GA, Link FA
Oetbreid en umzat in Twents
Etiket: Link naar doorverwijspagina
Regel 1:
[[Bestaand:Flag of Ukraine.svg|200px|thumb|Vlagge van Oekraïne]]
'''Oekraïne''' (Україна, {{IPA|[ukrɑˈjinɑ]}}) is een laand in Oost-[[Europa (continent)|Europa]] dät in 't zuden greenst an de [[Zwarte Zee]], in 't oosten an [[Ruslaand]], in 't noorden an [[Wit-Ruslaand]] en in 't westen an [[Pooln|Polen]], [[Slowakije]], [[Hongarije]], [[Roemenië]] en [[Moldavië (laand)|Moldavië]]. Oekraïne is 't op een nao grootste laand van Europa. De heufdstad is [[Kiev]] (Kyiv).
 
'''Oekraïne''' is een land in Oost-[[Europa (continent)|Europa]]. Et grenst (met de klok met) in et noorden an [[Wit-Ruslaand|Witrusland]], in et oosten an [[Rusland]], in et zuden an de [[Zwarte Zee]] en in et westen an [[Pooln|Polen]], [[Slowakije]], [[Hongarije]], [[Roemenië]] en [[Moldavië (laand)|Moldavië]]. Ok de nich-erkende stoat Transnistrië, nen streppel land in Moldavië, hef ne grens met Oekraïne. Et is et eennoagrötste land van Europa,<ref>[https://www.bbc.com/news/world-europe-18018002 BBC News. "Ukraine country profile". Skrevven op 1 meart 2022.] Bekekken op 25 meart 2022.</ref> met ongevear 600.000 veerkante kilometer, a'j de Krim en andere betwiste strekken der bie metrekkent. Veur at Rusland et land [[Russischen anval op Oekraïne|binnenvöl]], wonnen der zo'n 41 miljoen leu. Doarmet stund et achtstes op de rangliest van meestbevolkte landen van Europa. Deur denzölvden inval hef Oekraïne gen togang meer töt de Zwarte Zee en de [[Zee van Azov]], al is dat volgens de regearing van et land mer tiedelik.<ref>[https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-temporarily-loses-access-sea-azov-defence-ministry-2022-03-19/ Reuters.com. "Ukraine 'temporarily' loses access to Sea of Azov, Defence Ministry says". 19 meart 2022.] Bekekken op 12 augustus 2022.</ref><ref>[https://www.euractiv.com/section/global-europe/news/russian-general-says-moscow-aim-is-to-leave-ukraine-as-a-landlocked-country/ Euractiv.com. Gotev, Georgi. "Russian general says Moscow aim is to leave Ukraine as a landlocked country". 22 april 2022.] Bekekken op 12 augustus 2022.</ref>
In 't noorden van Kiev leit [[Tsjernobyl]] waor zich in [[1986]] een nucleaire ramp voltrök.
Drie grote revieren deurkruzen 't laand, de [[Dnjepr]] (Dnipro), de [[Dnjestr]] (Dnister) en de [[Donets]].
 
[[Kyiv]] is de heuvdstad en grötste stad van et land. De officiële sproak is [[Oekraïens]]. Veural in et zuden en oosten könt de leu ok wa [[Russisch]]. In 't noorden van Kiev lig [[Tsjernobyl]] woar zich in [[1986]] nen kernramp voltrök. Dree grote rivieren deurkruust 't land: de [[Dnjepr]] (Dnipro), de [[Dnjestr]] (Dnister) en de [[Donets]].
[[Kategorie:Oost-Veluws artikel]]
 
In de Middeleeuwen trökken de eerste Slavische volker et gebeed in. Et wör een veurnaam kultureel middelpunt veur de Oostslaven, met as zwoartepunt de [[Kievan Rus]]-stoat vanof et 9e joarhonderd. Kievan Rus völ oet mekaar in verskeidene kleanere machten dee onderling niks as vechten deuden, töt de Mongolen der oaverhen klappern in et 13e joarhonderd. De volgende 600 joar gung et gebeed van hand töt hand, zo as et [[Pools-Litouwse gemenebest]], et [[Oostenriekse Riek]], et [[Ottomaanse Riek]] en doarnoa et [[Tsaarskop van Rusland]]. In et 17e joarhonderd ontstund et [[Kozakken-Hetmanaat]] in Centraal-Oekraïne. Dat wör weer opdeeld tusken Rusland en Polen en toen weer opsloekt deur et [[Russische Riek]]. Onderwiel ontstun een Oekraïens besef van eagenheid. Noa de [[Russische Revolutie]] van [[1917]] reupen ze de [[Oekraïnse Volksrepubliek]] oet, al bleef den nich lang in de been. De [[Bolsjewieken]] kreggen et Russische Riek in handen en stichen de [[Socialistische Sovjetrepublike Oekraïne]], wat onderdeel wör van de [[Sovjetunie]] in [[1922]]. Veurin de joaren '30 van et 19e joarhonderd verkömmen miljoenen Oekraïners in de [[Holodomor]], nen deur leu veroorzaakten hongersnood. In 'n [[Tweeden Wearldoorlog]] wör et land platpleerd onder de [[Nazi-Duutsland|Duutse bezetting]].
 
Met et oet mekaar vallen van de Sovjetunie in 1991 verkloaren Oekraïne zich onofhankelik en onpartiedig.<ref>[https://web.archive.org/web/20070927224650/http://gska2.rada.gov.ua:7777/site/postanova_eng/Declaration_of_State_Sovereignty_of_Ukraine_rev1.htm (Archiveerd) Verkhovna Rada. "Soevereiniteitsverkloaring van Oekraïne." Archiveerd op 27 september 2007.] Bekekken op 24 december 2007</ref> In 1996 nömmen ze ne neje [[grondwet]] an. Noa grote volksprotesten, bekend as [[Euromaidan]], wör ne neje regering anwezzen in 2014, in wat ze de [[weerdigheidsrevolutie]] neumt. Doarop nöm Rusland et Oekraïnse [[skiereiland]] [[De Krim]] in. Ongeveer rond deezölvde tied leupen in Oost-Oekraïne pro-Russische onlusten oet op 'n [[Donbasoorlog (2014)-2022|Donbasoorlog]] tusken regeringstroppen en ofskeidingsrebellen hulpen deur Rusland. In februari 2022 begun Rusland ne [[Russischen inval in Oekraïne van 2022|totale invasie van Oekraïne]]. Doardeur zöch Oekraïne voordan meer ansloeting bie de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].
 
Oekraïne is nen zölfstandigen stoat met een [[semipresidentieel stelsel]]. Et is een [[ontwikkelingsland]] en steet 77e op de [[Ontwikkelingsindex]]. Et is et armste land van Europa a'j kiekt wat de leu in deursnid te besteaden hebt,<ref>[https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/what-is-wrong-with-the-ukrainian-economy/ Atlantic Council. "What is wrong with the Ukrainian economy?". 26 April 2019.] 23 August 2020</ref> en [[umkeuperieje|umkeuperiej]] blif een groot probeem.<ref>[https://www.nytimes.com/2022/07/01/briefing/russia-ukraine-war-corruption-yovanovitch-odessa.html New York Times. "Corruption in Ukraine". Dlugy, Yana. 1 juli 2022.] 15 September 2022.</ref><ref> Soviet and Communist studies. Communist and Post-Communist Studies. "Ukraine twenty years after independence". University of California Press. Korostelina, Karina V. jstor: 48610373. doi=10.1016/j.postcomstud.2012.12.008 Meart 2013. Vol. 46: 1. p53–64.</ref> Toch was Oekraïne, deur et zovöl gode grond hef, veur 'n oorlog een van de grötste groanoetvoerders van de wearld.<ref>[https://web.archive.org/web/20131231235707/http://www.blackseagrain.net/data/news/ukraine-becomes-worlds-third-biggest-grain-exporter-in-2011-minister (Archiveerd). Black Sea Grain. "Ukraine becomes world's third biggest grain exporter in 2011 – minister". 20 januari 2012.] 31 December 2013. Archiveerd op 31 December 2013</ref><ref>[https://www.wto.org/english/res_e/publications_e/wtr13_e.htm World Trade Organization. "World Trade Report 2013". (2013).] 26 January 2014</ref>
 
Oekraïne is een van de metoprichters van de [[Verenigde Naties]] en lid van 'n [[Road van Europa]], de [[Weerld Handels Organisatie]] en de [[Europese Veiligheid- en Samenwarkingsorganisatie]] (OSCE). Et land hef ne anvroag lopen um bie de [[Europese Unie]] te kommen en zik anmeldt um bie de [[NAVO]] te kommen.<ref>[https://www.nytimes.com/2022/09/30/world/europe/ukraine-nato-zelensky.html The New York Times. Kramer , Andrew E. Bilefsky, Dan. "Ukraine submits an application to join NATO, with big hurdles ahead." 30 september 2022.] 1 oktober 2022.</ref>
{{TOC limit}}
 
[[Kategorie:Oost-VeluwsTweants artikel]]
[[Kategorie:Laand]]
[[Kategorie:Europa]]