Verskil tüsken versys van "Westerwoolds"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
KGeen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 51:
|}
t '''Westerwoolds''' is ein vun de subdialekten vun t [[Grunnegs|Grönnegs]] en wordt up [[Westerwoolde]] snakt. t Is t meist Duutse dialekt vun [[Grönnen]]. t Hef Drentse en Emslaandse invlouden. t Wordt binao nich meer snakt, man olle minsken uut [[Zèlng]], [[Vlagtwedde]] en [[Onstwedde]]
t Westerwoolds hef laank bestaon as zulfstendeg dialekt deur sin isolierde liggen. In de [[
In tegenstellen to de aandere Grönnegse dialekten, is t Westerwoolds nich deur t [[Freesk|Frais]] beinvloud. De letste eeuwen is t Westerwoolds stark beinvloud deur t Grönnegs
== Kenmaarken ==
t [[Grönnegs]] is n Friso-Saksische taol. t Westerwoolds is aanders n pure Saksische taol en hef dan ook meer gemein mit t Westfeels, as mit t Frais. Woorden as ''nich'' veur het Grönnegse "nait" (Twènts: ''nich'') en ''schoof'' veur n pak stro (Twènts: ''schoof'') verdudelkt de reloasie mit t Westfeels. n Kenmaark dat t Westerwoolds dudelk Grönnegs makt, is t aksent, dat nich up dei van t Westfeels liekt, man op dei van de andere Grönnegse dialekten.
===oa of ao===
In t Westerwoolds worden baide vörms bruukt. De veurkeur gang in t verleden naor ao, man is in de loop van de jaoren naor de oa gangen.
=== Waarkwoordvervougen ===
t Westerwoolds kriegt, net as t [[Dèents|Drints]], n -t bie de meervoldsvörms. Ook dit benaodrokt t Saksische/Westfeelse karakter van t Westerwoolds.
{|
|
{| {{prettytable}}
|- style="background: #efefef;"
! Veurnaomwoord
! OTT
! OVT
! VT
|-
|Ik
|bin
|waar
|heb west
|-
|Doe
|bist
|waarst
|hest west
|-
|Hi
|is
|waar
|hef west
|-
|Wi
|sint
|waart
|hebt west
|-
|Ie
|seit
|waart
|hebt west
|-
|Zi
|sint
|waart
|hebt west
|}
=== Verklainwoorden ===
In t Westerwoolds wordt t verklainwoord ''-ken'' bruukt, in kontrast mit t Hoogelaandster ''-ke'', ''-je'', het Stadjeder ''-ien'' en t Veenkeloniaolse ''-chie''. t Gebruuk van ''-ken'' as verklainwoord, komt ook veur in t aangrènzende [[Emslaands]], man bezit daorbie wel n umlaut, dei in t Westerwolds nich veurkomt.
== Veurbeeld ==
Zoowat daardehaalf stiege jaor leden luipt ze up Dreikeuningen noch up Westerwoolde mit de steern rund. Dei wörde veur heur oet draogen as n laange stok, daor n schienvatken an hung dat t eiwege licht mus verbeelden. De drei keuningen zölf had laange, witte gewaoden an, n goldpampieren krone up de kop en n staf in de haand. Ze zungt n wunderliek leidken van de geboorte van ons leiwe Heer. As t leidken daon was, kreegt ze van de vrou n stôk spek of n metwôrst.
▲In tegenstellen to de aandere Grönnegse dialekten, is t Westerwoolds nich deur t [[Freesk|Frais]] beinvloud. De letste eeuwen is t Westerwoolds stark beinvloud deur t Grönnegs, n [[Friso-Saksische toalen|Friso-Saksische]] dialektgroup. t Westerwoolds is vun oerspronk n Veels dialekt. t Oerspronkeleke Westerwoolds daarf dan ook nich indaild worden bi t Grönnegs, man mout indaild worden bi t [[Westfaols|Veels]], waor ook t [[Twents]] bi heurt. Deur de grote ivloud vun de andere Grönnegse dialekten, daarf t Westerwoolds nu ok bi t Grönnegs indaild worden, aal is nich elke taolkundege t hier mit eis.
[[Ofbeelding:Westerwolds.GIF|left|250px|thumb|Lokaotsie vun t Westerwoolds in Nederlaand]]
| |||