Verskil tüsken versys van "Boertanger Moor"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
KGeen bewerkingssamenvatting |
Uutebreid |
||
Regel 7:
==Ontstaon==
't Boertanger Moor is ontstaon teeng 5000 veur Christus. 't Gebied van de veenkelonies van vandage was veur die tied bewoond, zoas bliekt uut de boademvondsten zoas die bi'j [[Hoetmansmeer]]. De bewoners waren ummetrekkende nomaden uut de [[mesolithicum|middenstientied]]. Dizze bevolking is vort ejeugen deur 't aal groter
't Veen hef ok een militaire functie ehad. Op plaatsen mit deurgangen deur 't veen en d'r bi'jlanges hebt ze [[schaans]]en ebouwd. [[Boertang]], [[Olschaanze]] en [[Schaanze]] in de pervincie Grunning en de [[Emmerschaans]], [[Vaalterschaans]] en [[Schaans de Katshaor]] in Drenthe bint hiervan veurbielden. Veural tussen 1680 en 1850 vunden ze dizze bescharmende warking van 't merasgebied teeng anvallen uut 't oosten belangriek.
==Ontginning==
De ontginning van 't veen gebeurden in 't begun allennig an de raand van 't gebied. Ze mient det [[törf]] as braandstof al slim old is. Bi'j ontginnings in de twiede helfte van de middelieuwen speulden [[klooster]]s een veurnaame rol, veural die van [[Auwerd]] en [[Essen (Hoaren)|Essen]].
't Veen wördden ok ontgonnen veur de laandbouw. In de middelieuwen ontwaterden ze 't veen an de raanden van 't gebied veur 't verbouwen van [[rogge]]. De ontwatering zörgen veur vertering en 't dalen van de baodem. Hierdeur kun tussen [[1360]] en [[1500]] de [[Dollert]] grote stokken ofslaon in 't noordoosten van 't gebied.
Vanof de [[16e eeuw|zestiende ieuw]] was de grootschaolige veenontginning reur. De Friese menier van vervenen, mit gebruukmaking van [[knoal (woaterweg)|kenaols]] en wieken, wördden op 't Boertanger Moor introduceerd. De eerste vervenings gebeurden de Hunze bi'jlanges, niet wied of van Stad. De törf wördden oaver dit reviertien of-evoerd. Grunning har veul verlet van braandstof, en de törf uut 't Boertanger Moor was een belangrieke factor veur de ecenomische gruui van Stad.
In de [[17e eeuw|zeubentiende eeuw]] kreeg Grunning [[Westerwoolde]] in haanden en kunden ze de vervening nog grootschaoliger anpakken. Mit det 't veen belangriek wördden, mus bekeken wörden welke dielen van 't veengebied krek bi'j welke [[pervincie]]s heurden. De ingenieurs Johan de la Haye en Johan Sems hebt veur Grunning en Drenthe een greenzeliende deur 't veen emeuken, de [[Semsliende]], die van Wolfsbarge an 't [[Zuudlaordermeer]] liekuut hen [[Troapel]] löp.
[[Kattegerie:Drèents_artikel]]
| |||