Verskil tüsken versys van "Boertanger Moor"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Klaor veur oaverzetten |
|||
Regel 1:
't '''Boertanger Moor''' is een veurmaolig groot veengebied in Oost-[[Drenthe]], Oost-[[Grunnen (provìnzie)|Grunning]] en 't [[Emslaand]] in [[Duutslaand]]. 't Is vanof de [[middeleeuwn|middelieuwen]] grotendiels ontgonnen. An 't begun van de [[21e eeuw|21e ieuw]] bint d'r nog kleine stokken van oaver.
Regel 19 ⟶ 17:
In [[1593]] kreeg Grunning [[Westerwoolde]] in haanden en kunden ze de vervening nog grootschaoliger anpakken. Mit det 't veen belangriek wördden, mus bekeken wörden welke dielen van 't veengebied krek bi'j welke [[pervincie]]s heurden. De ingenieurs Johan de la Haye en Johan Sems hebt veur Grunning en Drenthe een greenzeliende deur 't veen emeuken, de [[Semsliende]], die van Wolfsbarge an 't [[Zuudlaordermeer]] liekuut hen [[Troapel]] löp.
't [[Stadsknoal (knoal)|Stadsknoal]], egreuven in de [[18e eeuw|achttiende ieuw]], volgt dizze Semsliende grotendiels. Dit kenaol wördden de belangriekste vervoersroute bi'j 't ontginnen van 't veen. In de [[19e eeuw|neengtiende ieuw]] was 't een drok bevaren vaarweg. De ontgonnen gebieden nuumt ze nog aal de [[Grunneger Veenkelonies|Veenkelonies]].
De ontginnings leidden d'r toe det 't oaverebleben merasgebied dreuger wördden, wat as de militaire functie van de oostelijke takke undergreuf. Bi'j Boertang wördden daorumme [[diek (waterkering)|dieken]] an-elegd umme 't water beter te kunnen vastholden.
Kolonisten uut Duutslaand kwammen op 't veen [[boekweite]] verbouwen. Umme de grond hierveur geschikt te maken, wördden 't veen eerst of-ebraand. Dit hebt ze in [[1925]] verboden vanweeng de oaverlast.
In de neengtiende ieuw kreeg törf as braandstof concurrentie van [[stienkool]]. De winsten van 't verveningsbedrief neumen daordeur of. In dizze tied wördden ok de verlengde [[Hoogeveinse Vaort]] egreuven, waordeur de ontginnings in de zuudpunte van 't Boertanger Moor slim toeneumen. In de [[20e eeuw|twintigste ieuw]] was niet langer de törf 't heufdperduct, mar wördden [[törfstreuisel]], [[actieve kool]] en later ok [[potgrond]] belangrieke perducten van 't veen. In de oaverebleben veengebieden greuven ze gien ni'je wieken, mar wördden 't veen per [[smalspoor]] naor beveurbield de törfstreuiselfebriek ebrocht. Van daoruut wördden 't wieder vervoerd mit de [[stoomtram]] van de [[Dedemsvaartsche Stoomtramweg-Maatschappij|Dedemsvaartsche Stoomtramweg-Maatschappij (DSM)]], mit de trein en mit de vrachtwagen.
Naodet 't [[Amsterdamse veld]] was of-egreuven, kwaamp de vervening in 't Nederlaanse diel van 't Boertanger Moor töt 'n ende. Dit leste verveende gebied heurt now bi'j 't netuurgebied 't [[Bargerveen]]. In 't Duutse diel van 't Moor hej an 't begun van de [[21e eeuw|ienentwintigste ieuw]] nog vervenings.
==Bron==
*Henk van den Brink (red.) (1999). ''Van Rottum tot Reest, Natuurgebieden in Groningen en Drenthe''. Assen: Staatsbosbeheer. ISBN 909013283X. Veural de bladzieden 271-83.
[[Kattegerie:Drèents_artikel]]
| |||