|
t Westerkertierse toalgebied wordt begrensd deur e [[Drenthe|Drentse]] pervinziegrens ien t zuudoosten, de [[Grunnen (stad)|Stad]] ien t oosten en t [[Rietdaip|Rietdiep]] ien t noordoosten. Ien die gebieden bestijt n vloeiende overgang van t Westerkertiers noar e [[Grunnegs|Grunningse]] dialekten, [[Noordvelds]] en [[Stadjeders]]; de overgang noar t [[Hoogelaandsters|Hoogelandsters]], dat aan e andere kaant van t [[Rietdaip|Rietdiep]] proat wordt, is van oldsheer minder vloeiend.
Ien t westen eindegt t Westerkertierse gebied abrupt deurdat t [[Freesk|Friese]] toalgebied begunt. t Westerkertierse gebied ien e pervinzie [[Frieslaand|Friesland]] gijt biebij t Friese plak [[Gerkesklooster]] de grens over en lopt as n lieke lien noar [[Kölm|Kollum]] toe, mor gijt juust der veur noar [[De Pomp]] en dan richting t [[Laauwersmeer|Lauwersmeer]]. De plakken vörmen de volgende lien: [[Muntjeziel]], [[Warfstermeul]] en [[Boerem|Burem]]. Ien t plak [[De Pomp]] wordt t [[Pompsters]] proat dat n overgangsdialekt tussen t [[Fries]] en t Westerkertiers is. Deur e abrupte ofbreking van t Westerkertiers noar t Fries toe wordt der vanuut goan dat t Pompsterse toalgebied vroeger veul groter west het as dat t nou is.
== Dialekten ==
* [[Zuud-Westerkertiers]]
== ReloasiesReloatsies met annereandere dialekten en toalen ==
=== ReloasiesReloatsies met de annereandere GrunnegseGrunningse dialekten ===
t Westerkertiers wordt meesttieds as de minst-GrunnegseGrunningse vörm van t [[Grunnegs|Grunnings]] beschouwd (op t [[Noordvelds]] noa, dat toalkundeg zien zowel tot t GrunnegsGrunnings as tot t [[Drèents|Drents]] heurt). TwijklankenTweeklanken dijdie as typisch [[Grunnegs|Grunnings]] zuunzien worden ("ai" en "ou"), kommen ien t Westerkertiers binoahost niet veur. Woar veul GrunnegseGrunningse dialekten de -ai bruken, het t WesterkwartaarsWesterkertiers meesttied de ee of ie.
=== De ienvloed van t Nederlands ===
Noast t [[Stadjeders|GrunnegsGrunnings]], dat ien e [[Grunnen (stad)|Stad]] proat wordt, stoatstijt t Westerkertiers ien vergelieking met de annereandere [[Grunnegs|Grunningse]]e dialekten t meest onder drokdruk van t [[Nederlaands|Nederlands]]. n Groot part van t toaleigensetoaleigene is doardeur al verloren gongengaon. Veulal bruukt manmen vörms oetuut t Nederlands en ver-grunnegsengrunningsen t dan. Dit nuumt men t [[regiolekt]]. Veurbeelden hiervan bennen:
* t Westerkertierse ''moek'' veur t Nederlandse ''maakte'' is tegenswoordeg ''moakte'' worden. (Veur ''moek'' wordt ien annereandere GrunnegseGrunningse dialekten ok wel ''meuk'' of ''muik'' bruukt)
* t Algemeen GrunnegseGrunningse ''[[stevel]]'' veur t Nederlandse ''laars'' wordt tegenswoordegtegenwoordeg voak vervongen deur ''leers''.
=== Friese substroat ===
WiederVerder is ien t Westerkertiers van alle [[Grunnegs|Grunningse]]e dialekten nog de grootste ienvloed van t [[Fries]] weer te vinden. n Veurbeeld is de betekeningbetekenis van t woord "''nuver''", dat ien annereandere GrunnegseGrunningse dialekten ok veurkomt en dan "schier" betekent. Ien t [[Westerkertier]] ken t ok "vrumd" betekenen, zo as ien t [[Fries]]. Ok geetgijt de uutsproak laangzoam noar t Fries totoe. Zo wordt de "l" veural op zien Fries uutsproken en kommen der biebij bepoalde woorden n luchtelichte "j" ien e uutsproak, bieveurbeeldbijveurbeeld Rietd<small>j</small>iep. n Oarege overgaang is ok de ''sk''-klank woar verder ien Grunnen meest ''sch'' zeit wordt: dus: ''skippen'', ''skoapen'', ''skoel''.
==Uutgaonde verwiezing==
*[http://mienwesterkwartier.nl InformatieInformoatsie over 't Westerkertiers]
[[Kattegerie:Grunnegs artikel]]
| 