Verskil tüsken versys van "Lucas Jonker"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Dialectanwiezing
KGeen bewerkingssamenvatting
Regel 2:
 
==Waandel==
Lucas Jonker zag 't lèbenslicht op 't schip van zien olders, det De Vaort in Noordwest-Oaveriessel as thuushaven had, mar op det moment in [[Alkmaar]] lag. In 1902 gung hi'j veur homzöls an 't waark as banketbakketbanketbakker an De Vaort. Daor bracht hi'j zien ''Dedemsvaartse turfjes'' an de man. Hi'j har ok een zettien een theesalon, mar die leup niet zo goed. Jonker was actiefdrok gaanks in 't Vaorter lèben: hi'j zat in 't bestuur van de schoele en de hervörmde karke, en zat in de gemienteraod veur de [[Christelijk-Historische Unie|CHU]].
 
==Harm==
[[Image:Harm.jpg|180px|thumb|right|''Harm'' in de uutgave van Stichting Het Drentse Boek (1988)]]
Jonker begunden een riege vertellegies te schrieben oaver het boerenlèben anop 't 'hoge laand' bi'j 't Drèents-Oaveriesselse grèensreviertien de [[Riest (revier)|Riest]], toen as-e zag det de treditionele lèbenswieze rap an 't veraandernverdwienen was. Hi'j schreef de vertellegies in 't dialect van de Riest, det zowel in Drenthe as in Oaveriessel espreuken wördt. De spil van de vertellegies is de boerenzeune Harm Stok, die op zien achttiende dienen mut bi'j de boer Barrels Albert en zien vrouwe, ' 't olde mèense'. Harm hef 't mangs slim, want zien va wördt d'rvan verdacht det hi'j iens esteulen hef. Ok is 't olde mèense nog aordig nieds, al is Harm een harde warker.
 
IenIene van de bronnen veur de vertellegies was Jonker zien grofva Waander Rune. Dizze man was underwiezeronderwiezer, kastelein en boer in de [[buurtschop]] [[Linde (De Wolden)|Linde]] (gemiente [[Zuudwolde (Drenthe)|Zuudwolde]]) in [[Drenthe]], an de oaverkaante van 't pervinciale grèensreviertien de Riest. Hi'j konkun machtig mooi vertellen. In de vertellegies zölf stiet niet krek waor as 't ien en aander speult, mar dit mut de streek rond Zuudwolde weden.
 
De vertellegies wördden in 1928 as 't fulleton ''Harm Boer'nlèv'n an de Riest'' of-edrokt in de ''Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant''. De mèensen waren zo drok op de belèvenissen van Harm det 't fulleton in december 1929 mit plaoties in boekvorm uutkwaamp en in 't zölde jaor wördden herdrokt (beide drokken in 1500 exemplaren).<ref>'t Is ondudelk waor of 't boek in 1929 uutegeben is uutegeben. Tien jaor later, in 1939, verscheen de darde drok bi'j Boom in [[Möppelt]].</ref> 't Boek wördden ok buten 't [[Nedersaksisch|Nedersaksische]] taalgebied goed ontvangen.
 
De vertellegies oaver Harm schiet in literair opzicht wal wat tekört: as 't oe beveurbeeld bi'j een bepaalde situatie ni'j dutdöt hoe as de betrokken personages d'r op reageert, wördt dit niet oaveral goed uut-ewaarkt. Ie komt daorumme niet zo dichte bi'j de personages te staon as wel meuglekmeuglijk ewest had. Ok springt 't hi'j-perspectief soms kats oaver op een vertellersperspectief, en is de voortgaank van 't verhaal mangs wat ebreuken vanwegen 't fulleton-karakter d'rvan. Mar juust dizze naïviteit van de schriever hef ok zien innemende kaante. En de vertellegies beschrieft krek de manier van lèben en de aord van de mèensen op 't plattelaand an de Riest. Jonker hef er authentieke gebruken en ok waore gebeurtenissen in verwarkt.
 
==Vervolg op Harm==
Op verzuuk van völle lezers schreef Jonker een vervolg: ''Harm, de boer van 't Hoogelaand'', det net as de darde drok van ''Harm Boer'nlèv'n an de Riest'' in 1939 uutkwaamp bi'j Boom in Möppelt. In dit twiedetweide diel kömp de moord veur die in 't echt in 1881 epleegd is deur [[Remmelt van der Hulst]] op [[Mina Koes]] in 't [[Schotterveld]] bi'j Zuudwolde. Kört nao 't schrieben van 't twiedetweide boek kreeg Jonker een bloeduutstörting achter zien ogen en wördden 't aal slimmer mit zien gezichtsvermogen. Hi'j störf in zien woonplaats De Vaort.
 
't Eerste boek oaver Harm wördden in 1988 opni'j edrokt deur de [[Stichting Het Drentse Boek]] in Zuudwolde; 't twiedetweide boek een jaor later. De taal wördden an de ni'je Drèentse spelling an-epast, zodet völle weglaotingstekens kwamen te vervallen. Een körte beschrieving van Jonker zien lèben en waark hef Hendrik Nijkeuter op-eneumen in zien proefschrift ''De "pen gewijd aan Drenthe's dierbren grond": Literaire bedrijvigheid in de Olde Lantschap, 1816-1956"''. <ref>http://dissertations.ub.rug.nl/FILES/faculties/arts/2001/h.nijkeuter/thesis.pdf</ref>
 
==Voetnoten==