Verskil tüsken versys van "Maurits van Oranje"

==Stadholder==

Toon op [[10 juli]] [[1584]] zien vader in [[Delft]] wöd vermoord, was prins Maurits 16 joar old. Op zien 18den verjoardag wöd hi-j al beneumd tot stadholder en admiroal van [[Hollaand]] en [[Zeelaand]]. In [[1588]] wöd hi-j admiroal-generoal der Nederlaanden toon den bevoogdheden van den Road van Stoate op him wödden oaver-edragen. Zien eersten kriegsdoad was den veroavering van den stad [[Axel]] op den Spanjoarden in [[1586]]. Wat joaren later, in [[1590]] en [[1591]], wöd Maurits ok stadholder van [[Gelderlaand]], [[Utrecht (previnsie)|Utrecht]] en [[Oaveriessel]]. Noa zien vaders dood beneumden hi-j zichzelf unrechtmoatig tot [[Prinse van Oranje (titel)|Prinse van Oranje]], en droog dizze titel 32 joar. Dee titel was van zien olderen halfbreur [[Filips Willem van Oranje|Filips Willem]], vanof 1568 gevängen in Spanje. Noa et oaverlieden van Filips Willem eerstmoal in [[1618]] wöd Maurits den Prinse van Oranje.

==Kriegshervörmer==

Anvankelek stoanden de zaoken er slecht veur. Zien leager was zwak en leed nederloag op nederloag teggen den Spoansen tröppen. Moar haenig an sloagden prinse Maurits doar in um soamen mit [[roadpensionoaris]] [[Johan van Oldenbarnevelt]] et tij in zien veurdeel te kriegen. In den joaren '90 van den [[16e eeuw|16den eeuwe]], toon den Spoansen laandvoogd [[Alessandro Farnese (1545-1592)|Alexander Farnese]], hartog van Parma, deur zien bemeujenis mit den Fraansen burgerkrieg wöd ofgeleid (oaverigens in opdrächt van könning [[Philips II]]), behoalden hi-j wal den gesloagden kriegs oaverwinningen woardeur et gehele noordoosten van Nederlaand op den Spanjoarden kon wödden veroaverd. Maurits nam [[Simon Stevin]] in deenst as roadgeaver en leroar. Stevin pakt as kriegs untwekkeloar zoaken an, zoas den bouw van [[vesten|vestingsteedn]]. Maurits wöd internationoal as nen groot generoal ezeen. Dat blik bi-jveurbeeld uut et veurstel van den keurvörst van Köln op den Rieksdag te Regensburg in 1597. Hi-j stelden veur um Maurits tot veldoaverste van et Duutsen Riek te beneumen in den stried teggen den Turken. Zien meest gesloagden [[veldtochte]] was van 1 t/m 9 oktober deur [[Maurits van Oranje|Prinse Maurits]] wat nen ende mös maken an den Spoansen bezetting van den [[Republeek der Nederlaanden|Republeek]] in [[Twente]] en den [[Achterhook]], tiedens [[Maurits' veldtochte van 1597]] van augustus tot en mit november [[1597]].