Ut quid iubes pusiole (Waorumme vraog ie mi'j te zingen?) is een lied in tien varzen, eschreven deur de Saksische monnik Gottschalk van Orbais (ongeveer 803 - 868). Gottschalk verkondigden een varregaonde predestinatieleer en wördden daorumme veroordield töt levenslange opsluting in 't klooster van Hautvilliers. Uut de levensgeschiedenis van Gottschalk kömp een fel en barre gevulig mèense naor veuren.
Gottschalk zol Ut quid iubes pusiole eschreven hebben toen as e in Friuli (Italië) verbleef. Aandern geleuft det hi'j 't eschreven hef in 't klooster van Reichenau, 't eilaand in het Bodenmeer daoras hi'j ezeten hef. De woorden intra mare zolden daor op wiezen.
De melodie van 't lied is te vienden op een negende-ieuws manuscript. Ze weet niet of Gottschalk de melodie zölf eschreven hef. 't Gebruuk van riem, zoas in Ut quid iubes pusiole, kwaamp in die tied nog niet veule veur.
Hier volgt de tekst van 't lied mit een vri'je Drèentse vertaling (epubliceerd in 't Drents Letterkundig Tiedschrift Roet, harfst 2006; overeneumen mit toestemming van de vertaler).
- Ut quid iubes, pusiole,
- quare mandas, filiole,
- carmen dulce me cantare,
- cum sim longe exul valde
- intra mare?
- o cur iubes canere?
|
- Waorumme wil ie, jonggien,
- waorumme vraog ie, zeuntien,
- de'k oe een zuut liedtien zinge,
- ik binne ja zo wied verbannen
- in dizze zee.
- Waorumme vraog ie mi'j te zingen?
|
- Magis mihi, miserule,
- flere libet, puerule,
- plus plorare quam cantare
- carmen tale, iubes quale,
- amor care.
- o cur iubes canere?
|
- Beter zol ik wenen kunnen,
- beter wenen, kereltien,
- dan veur oe 't liedtien zingen
- daor a'j mi'j umme vraogt,
- mien lievertien.
- Waorumme vraog ie mi'j te zingen?
|
- Mallem scias, pusillule,
- ut velles tu, fratercule,
- pio corde condolere
- mihi atque prona mente
- conlugere.
- o cur iubes canere?
|
- Beter, kleintien, liekt 't mi'j,
- beter zol 't wezen, breurtien,
- de'j mit 't vrome harte
- mit mi'j weent, en de'j mien piene
- helpt te dragen.
- Waorumme vraog ie mi'j te zingen?
|
- Scis, divine tiruncule,
- scis, superne clientule,
- hic diu me exulare,
- multa die sive nocte
- tolerare.
- o cur iubes canere?
|
- Ie weet toch wel, klein mannegien,
- jonggien (det oe God bescharme),
- hoelang' of ik verbannen binne,
- hoeveule dagen, nachten, dagen
- ze mi'j al laot verdragen?
- Waorumme vraog ie mi'j te zingen?
|
- Scis captive plebiculae
- Israeli cognomine
- praeceptum in Babylone
- decantare extra longe
- fines Iudae.
- o cur iubes canere?
|
- 't Volk van Israël, det weet ie ok,
- hebt ze wied weg-evoerd naor Babylon,
- in ballingschop mossen ze leben.
- Gieniene hoorde ze nog zingen
- zo varre buten Juda.
- Waorumme vraog ie mi'j te zingen?
|
- Non potuerunt utique,
- nec debuerunt itaque
- carmen dulce coram gente
- aliena nostrae terrae
- resonare.
- o cur iubes canere?
|
- Ze konden ja niet zingen blieben
- - det kan 'k mi'j wel begriepen -
- veur 't vrömde volk daor as ze heur
- niet thuus bi'j vulen konden:
- daor hölden ze heur stille.
- Waorumme vraog ie mi'j te zingen?
|
- Sed quia vis omnimode,
- consodalis egregie,
- canam patre filioque
- simul atque procedente
- ex utroque,
- hoc cano ultronee.
|
- En toch, veur de Allerhoogste,
- veur de Vader en de Zeune
- en de Geest die voortkömp
- uut heur beiden
- zal ik zingen, zonder det ze 't
- an mi'j hoeven te vraogen.
|
- Benedictus es, domine,
- pater, nate, paraclite,
- deus trine, deus une,
- deus summe, deus pie,
- deus iuste.
- hoc cano spontanee.
|
- Heer, ie bint de Gezegende,
- Vader, Zeune en Bescharmer,
- dreivoldig God en iene God,
- hoogste Heer, ik wete
- de'j rechtveerdig bint,
- veur oe zal 'k blieben zingen.
|
- Exul ego diuscule
- hoc in mare sum, domine:
- annos nempe duos fere
- nosti fore, sed iam iamque
- miserere.
- hoc rogo humillime.
|
- Mien lieve God, ik bin' verbannen,
- ze holdt mi'j in dit meer gevangen,
- daomit zal 't twei jaor wezen.
- Daorumme vraog' ik oe
- um medelieden en ontferming,
- ik vraoge 't mit een zachte stemme.
|
- Interim cum pusione
- psallam ore, psallam mente,
- psallam voce, psallam corde,
- psallam die, psallam nocte
- carmen dulce
- tibi, rex piisime.
|
- In de tussentied zal ie mi'j heuren
- zingen, samen mit 't jonggien,
- mit de mond en mit de geest,
- aoverdag en in 't duuster
- blieft wi'j samen zute zingen
- veur de allervroomste Keuning.
|
- Alders, Hanny (1988), Waarom vraag je me te zingen...? Een levensgeschiedenis, Conserve
- Duemmler, Ernst (red.) (1886), Monumenta Germaniae Historica, Poetae Latini Aevi Carolini, diel III
- Schulte Nordholt, Jan Willem (1995), Waarom wil je dat ik zing?, Boekmakerij Gert-Jan Buitink
Uutgaonde verwiezing
bewark
