Aaltien Kraak

Aaltien Kraak was 'n wedevrouwe die begun 18de ieuw in de Oaveriesselse stad Haddenbarg leefde. Deur 'n ongelukkien mit een keerse in heur berrestee wördden in 1708 de hele stad in braand esteuken.

Armoe

Weduwe Kraak was 'n arm wieffien. Heur kearl Willem Cramer was overleedn. Ze had mar iene zeune, Kloas. Kloas was schippersknech en vaarden op de Vechte. De verdienste was niet heuge en beiden könden der amper van rondkommen. Aaltien kön goed breij'n en maak'n sokken en kousen veur heur buurvrouwe die 'n winkeltien in goed hadde. Doarmit verdienden ze 'n paar stuvers der bi'j.

Braand, braand!

Op 'n dag, 8 mei 1708, was Aaltien op zuuk noar goarn, dasse op de berreplaanke bewaarden. Mit 'n keerse of eulielaampe (da's nooit goed bekend ewörden) lichten ze zich bi'j. De keerse of 't lampien zal wel um-evallen ween, want iniens stund 't berregoed en 't stroo van 't dak in de braand. Aaltien vleug noar buten en schreeuwden: "Braand, braand!"

Braand in de berrestee

Dreugte

't Was al wekn hiel dreuge ewest. Dan der bi'j stund der 'n schroale Oostenwind. De huussies in Hardenbarg waarn van holt en vlechtwark dat mit leem dichtemaakt was. De daakn waren meestal van stro en welke van rieet. In 'n zuch stunden al meer huzen in braand en deur de wind breiden 't vuur zich roazendrap uut en braandden alle huzen as 'n tierelier. An blussen veul niet te dèènken.

Verwoesting

Hardenbarg dat uut zo'n 110 huzen bestund, braandden töt de grond toe of. Alliene de karke, de schoele en nog 'n stuk of drie huzen, die van stien ebouwd waarn blee'm stoan. Wat verkoolde balkn en asse was alles wat der overbleef. Gelukkig waarn der gien slachtoffers. Alle volk was ered, maar ze waarn alles kwiet.

Hölpe

Al voort de vol'ngde dag kwam der hölpe op gaank. De burgemeister van Uelsen stuurden 'n waagn mit eerappels en aander voedsel. Ok 't hele laand lee'm mit de Hardenbargers mit. Overal wördden der geld en spullen in-ezameld um 't volk te helpen en in umliggende plasen kunden de daklozen terechte. Ok 't Riek en Pervinsie hebt mit heel wat geld bi'j-edragen op verzuuk van 't Hardenbargse gemientebestuur.

Ni'jbouw

Hardenbarg wördden in rap tempo weer op-ebouwd. Vol'ngs veurschrift mussen alle huzen van stien weezen mit 'n pannendak. Umdat Aaltien niet de schuld kreeg, wördden der ok veur heur 'n ni'j huussien ebouwd. Ok wördden der braandmeisters an-esteld en mus in elk huus 'n leren brandemmer weez'n.

Noa 300 joar

Driehonderd joar noa de grote braand, in 2008, is der een "Aaltje-Kraakdag" in-esteld, elk joar op 8 mei. Mit Bengaals vuur en luden van de karkklokken wördt de verwoesting herdach.

Dit artikel is eskreaven in et sallandsk.