Algemene Nedersaksiese spelling

Der is offisieel nog altied gien algemene Nedersaksiese spelling, der bin al wel pogingen edaon zo as de SONT-spelling van de streektaalorganisasie SONT uut t jaor 2000, mer disse spelling is der niet deurekeumen. De SONT hef al an-egeven dat ze te drok bin mit aandere zaken um veerder te gaon mit t ontwikkelen van n nieje spelling, waoronder de erkenning van t Nedersaksies onder deel III van t Europees Haandvest veur regionale talen of talen van minderhejen.

De gebrukers van disse wiki hebben oek n poging edaon um n algemene spelling te ontwikkelen, dat gung op zich wel aordig, mer bie t ontwarpen van zo'n spelling bi'w tegen n antal dingen an-eleupen, waoronder:

t Schrieven van n ao of oa
t Schrieven van n ae of ea
Hoe schrieven wie de äö/öä, äo/öa of öö (IPA: [œː])?
Mut der n uutspraakverschil toe-ewezen wörden an de ao/ae en oa/ea?
- In t Gronings spreken ze de oa meer uut as de /oo/ van cola (IPA: [oː]), zo as in t woord goan, dat klinkt daor dus meer as /goon/, en in rest van t Nedersaksiese taalgebied as /gôn/ (mit n erekten korte o-klank, IPA: [ɔː]).
- In t Gronings spreken ze de /ee/ standard uut as /eei/ (IPA: [ei]), mer in sommige woorden he'j n /ee/ zo as dat vake in de zujelike Nedersaksiese dialekten uutespreuken wörden (mit n erekten korte i-klank, IPA: [ɪː]) die in t Gronings eschreven zol wörden as ea, allinnig de ae klinkt in dat geval dus as n /èè/ (IPA: [ɛː]).
Mu'w der ao/oa en ae/ea deur mekaar gebruken, ebaseerd op woordherkomst, zonder uutspraakverschillen (dus: praoten en tael [nl: aa], tegenover: oaver en spreaken [nl: oo/ee])?

Dit bin oek de punten waor ze van de SONT-spelling op stuk-eleupen is. A'j t zo bekieken is t iewig zunde dat der gien standardspelling vasteleegd is, want t is in feite vasteleupen deur onenigheid over de schriefwieze n paor klanken, terwiel de rest van de spelling al wel estandardiseerd had kunnen wörden.

Mu'w de keuze vrie laoten?

As de staotus van t Nedersaksies eenmaol an-eneumen is onder deel III van t haandvest, dan mutten der wel offisiële spellingsregels bedocht wördn um goed onderwies te kunnen geven in t Nedersaksies, en meensen te informeren in t Nedersaksies. As der zo'n offisiële spelling kömp dan zol dat oek goed ween veur t Nedersaksies, en oek veur de onderlinge verstaonbaorheid onder Nedersaksiese schrievers. Zo'n spelling zol t veur luui van butenaof oek makkeliker maken um t Nedersaksies te leren spreken en schrieven.

Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Nunspeet, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.