Daanswoede

Daanswoede (ok bekend as de Sunte-Jansziekte, choreomanie of daanszucht) was een sociaal verschiensel waorbij groepen mèensen, mangs duzenden tegelieke, inienen de drang kregen umme te daansen. 't Kwaamp veural veur op 't vastelaand van Europa tussen de 14de en 17de ieuw. De manie beïnvloedde mannen, vrouwen en kiender, die daansten töt ze der van ofmatting bij ummevöllen. De extreemste utingen die veurkwamen, waren stoeptrekkingen, verkraampte spieren, schokken, dalevalen, gasophoping in de darmen, anvalen die leken op epilepsie en dagenlang onopholdelijk daansen, mangs töt der de dood op volgde.

Daanswoede op een pelgrumstocht naor de karke in Sunte-Jans-Meulenbeke, een gravure uut 1642 deur Hendrik Hondius, naor een tiekening uut 1564 deur Pieter Brueghel de Oldere.

Ien van de eerste grote uutbraken was in Aken in 1374, waornao 't verschiensel hum rap uutbreidde aover Europa. Een grote uutbraak was der in Straotsbörg in 1518. In de loop van de ieuwen waren der duzenden mèensen betrökken bij de daanswoede, die in historische berichten goed edocumenteerd is. Vake wördden de daansers begeleid deur muzikaanten vanwege 't idee det 't fenomeen behaandeld kun wörden mit muziek, mar dit had ok wal töt gevolg der nog meer daansers heur bij een groep ansleuten.

Duding

De oorzaken van daanswoede was gien dudelijkheid aover, en remedies waren een kwestie van giswark. Ok onder geleerden vandage de dag is der gien aoverienstemming. Theorieën bint onder meer det der godsdienstige sektes mit te maken hadden, of det 't volk daanste um heur zörgen en armoede te ontvluchten. Wieder wördt especuleerd det 't een massale psychogene andoening (massahysterie) ewest kan hebben, waorbij lichamelijke symptomen zonder anwiesbere lichamelijke oorzaak een groep mèensen treft deur sociale beïnvloeding.

Nog weer aandere verklaoringen die deur de jaoren hen egeven bint, bint vergiftiging deur moederkoren en angst veur de in die tied heersende pest. Det zol eleid hebben töt een soortement trancestoornis. De Duutse dokter Justus Hecker maakte een samenvatting van de waornemings aover daanswoede töt 1832: Die Tanzwuth, eine Volkskrankheit im Mittelalter (1832).

Mèensen bint wal ies in de biester aover daanswoede en de Chorea van Sydenham, vrogger sunte-vitusdaans enuumd, wat een zeldzaam neurologisch ziektebield is, enkenmarkt deur schokkerige of daansende bewegings van 't gelaat en de ledemaoten.

Rifferenties

Dit stok is eschreven in 't Zuudwest-Drèents.