Diek (weg)

Een diek (in 't Nedersaksisch) of dijk (in 't Nederlaands) is in grote dielen van Oost- en Zuud-Nederlaand en 't van oorsprong Platduuts praotende diel van Duutslaand veural een keunstmaotig an-elegde, hoger elegen, rechte weg deur een (veurmaolig) drassig gebied, en mar zelden uutslutend een waterkering. Zokke diekwegen wördden vake an-elegd um de ontginning van een gebied meugelk te maken. Ok 't Friese woord dyk gebruukt ze in de betiekenis van weg.

Veendieken

Veul dieken loopt in (vroggere) veengebieden; soms d'r umhen, vake d'r deurhen. Dizze 'veendieken' waren zowal waterkeringen as wegen umme deur 't veen te lopen of mit de kaore of wagen wat te vervoeren. Veendieken viej in Nederlaand in de Achterhoek, Sallaand, Twente, Drenthe en Grunning. Behalve een smalle, lange, verheugde weg kan een diek ok een briede riedweg wezen; dizze leste betiekenis mut de ni'jere wezen.^[1]

In 't pleistocene diel van Noord-Braobaant bedoelt ze mit een dijk een weg die loodrecht op een reviertien stiet. Umdet 't reviertien in natte periodes buten de oevers kun treden, legden ze de weg an op een verhoging.

De diek as toponiem

De name van zo'n weg hef vake 't toponiem diek/dijk, verbunden mit een plaatsname of een aander element. Een Prinsendijk is miestal an-elegd in verbaand mit vechteri'je in de Tachtigjaorige Oorlog. Veur diekwegen in Oost-Nederlaand ziej op kaorten gewoonlijk de Nederlaandse vörm dijk, al kan daorumme nog wal de Nedersaksische vörm in 't spraokgebruuk in ummeloop wezen. In Duutslaand is de Platduutse vörm Diek gebrukelijk, naost 't Hoogduutse Deich.

Veurbielden:

de Hamdijk bi'j Schaanze
de Oll'diek bi'j Bunde
de Reindersdijk bi'j Coevern
de Haftenkamper Diek en Ramakers Diek bi'j Emmelkaamp
de Gasthuisdijk bi'j Steenwiek
de Groenedijk bi'j Kloosterhaar
de Munsterdijk bi'j Hoksebarge
de Oude Klaverdijk bi'j Grolle
de Vredener Dyk bi'j Vrene
de Burloer Diek en Klosterdiek bi'j Burlo
de Nijmansdijk en Spekkendijk bi'j De Heurne
de Gochse Dijk en Hülmer Deich bi'j Goch
In de Gelderse gemiente Montferland hej de buurtschoppen Old-Diek en Den Diek.

Rifferenties

↑ Jo Daan (2008), 'De woordenschat van het Nedersaksisch', in Henk Bloemhoff, Jurjen van der Kooi, Hermann Niebaum en Siemon Reker (red.), Handboek Nedersaksische Taal- en Letterkunde, Assen: Van Gorcum (p.135)

Dit stok is eschreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.

[1] Jo Daan (2008), 'De woordenschat van het Nedersaksisch', in Henk Bloemhoff, Jurjen van der Kooi, Hermann Niebaum en Siemon Reker (red.), Handboek Nedersaksische Taal- en Letterkunde, Assen: Van Gorcum (p.135)

[1]