Diepe ecologie

Dîepe ecologie is 'n heedndaagse ecologiese filosofie, die in begun jaorn 70 ontwikkeld werd deur Arne Næss.

De anhangers van disse kiek bint onderdeel van de milieubeweging.

De karngedachte van de dîepe ecologie is 't idee dat de natuur 'n zölfstaandige intrinsieke weerde hef, lös van 't nut veur de meense.

't Is 't geleuf dat de leewmde milieu in zien geheel mut wördn respekteert en dat 't ok beschouwd wörd as iets dat wettlike rechn toekump um vri'j te leewmn en te bleuin. De natuur, die wördt eziene as 'n kompleet systeem, mag nie allene as materiaal veur produksie en konsumpsie wördn eziene. 't Niet-meenslik leewm hef 'tzölfn recht as de meense um te leewm en te gedijen. De meense maakt deel uut van de natuur en hef daorbinn dus gien beveurrechte positie.

Zie beschref zichzölf as 'dîepe', umdat zi'j d'r van uutgiet dat a-j dîepe in de feitlike warklikheid van de meense in relatie van de natuurlikn weerld kiekt, da-j dan töt diepere filosofiese konclussies komt dan as de bestaonde.

't Ingriepn van de meense op de aarde dient te wördn verminderd deur 'n vermindring van 't bevolkingsantal en beparking van de leewmstandaard. De meense magt de aarde allene antassn veur zoverre dit neudig is um in zien vitale behoefn te veurzien. D'r is veraandring ewenst in fundamenteele ekonomiese en technologiese struktuurn.

Daornaost bint veraandringn in basisweerden en bewuszien neudzaaklik. Meensn dient zich opni'j starker met de natuur verbönden te vuuln.

De dî epe ecologie (deep ecology) werd deur Næss formuleerd as kritiek op 'n shallow ecology, die volngs de anhangers van de dîepe ecologie:

• de natuur verleegt töt 'n hulpbronne die vri'jlik kan wördn verkent deur meensn.
• vanuut 'n antropocentriese kiek veural de meenslike gezundheid en overleving prioriteit gef.
• vake techniese oplössings veur 't milieuprobleem andraagt die nie warkt.

Dit artikel is eskreaven in et sallandsk.