Diogenes van Sinope

Diogenes van Sinope (Oldgrieks: Διογένης, Diogénês), körtweg Diogenes (Sinope, 404 v. Chr. - Korinthe, 323 v. Chr.) was 'n filesoof uut de skoele van n cynici.

Hi'j wörn as zeune van 'n baankiere geboren in Sinope, n Grieksn kelonie an de zuudkuste van de Zwarte Zee. Met n eersn wille zol he zien vaar op voolngn t baankiern in, moar noa betrökkenheid bi'j 'n schandaal over valsemunteri'je mös e de stad verloaten. D'r bint in Sinope inderdoad munten evönden woarvan de beeldenaar was of-eschuurd en die veurzien waren van de naam van Diogenes' va, Hicesias. Diogenes göng noar Athene, et centrum van de Griekse wereld, en ontmuutte d'r Antisthenes, bi'j wie hi'j zich onmiddellijk en onveurwoardelijk ansleut.

Voolgs n bekendn legende sleup he buten in 'n reengntonne, moar tonnen zollen pas later uut-evunnen ween. 't Zol dan wel goa um 'n grote kruke, voolg op n Grieksn amfora, west ween kunnnn. An-eziene hi'j leefden as 'n hond, kreengn he uuteanlik ok de bi'jname 'hond'. Zien ienige bezittings warrn 'n mantel, n komme um uut te ettn en 'n nap um uut te dreenkn. Op kloarlichte dag zol he op 'n marktplein met 'n lanteern noar 'n meanse" ezöch hemmen (woarmet he n goed en n earlik meanse beduuldn) (waor 'n Duutsn filesoof Friedrich Nietzsche wear 'n tekste op inspereern in zien De vrolike wetenschap). Noadat he iene n stukkn stoete zaangn gebruken as börd en zien haanden as nap, ontdeun he zich ok van zien komme en zien nap.

Bekend van Diogenes is ok dat e vaker in de openbaarheid stön te masturberen. Toen aandern hum hierop anspraken zoln he zegd hemmen: "Och, was 't ok mar meugelijk oe honger te stillen deur over oen maage te wrieven". Zölfbevrediging in 't openbaar was volgens hum 't toppunt van autarkie en wiesheid.

Volgens een deur Plutarchus op-etekend verhaal was Alexander de Grote zeer interesseerd in Diogenes. Hi'j maakten volgens dat verhaal 'n lange reis um hum te ontmuten. Toen Alexander hum op 'n zunnige dag antröf, vroeg e an hum wat e wolden hebben. Hi'j konnen alles kriegen. Diogenes zee toen half ontwiekend, woarschienlijk beducht veur 'n twistgesprek met de licht ontvlambare veroveraar: "A-k alles kan kriegen, wol ie dan 'n stap opzied doen, want ie stoat veur de zunne". Hierop zee Alexander: "A-k Alexander nie ware, zol ik Diogenes willen wezen". Diogenes zee doarop: "A-k Diogenes nie ware, zol ik ok Diogenes willen wezen".

Over Diogenes bint völle verhalen en anekdotes over-eleverd, met name in teksten die via de islamitische geleerden 't westen beriekten. Volgens iene d'rvan störf Diogenes deur zien oadem in te holden. Veul van de anekdotes werden ok over-eleverd deur Diogenes Laërtius in zien boek Leven en leer van beruumde filosofen.

Dit artikel is eskreaven in et sallandske dialekt van 't Vechtdal, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.