Dolfienen

Dolfienen (Delphinidae) bin een femilie van in zee levende walvisachtigen. Ze worren oek wel dolfienachtigen, zeedolfienen of echte dolfienen eneumd (in tegenstelling tot de grundeldolfienen). Ze vormen een femilie uut de oenderorde van de tandwalvissen (Odontoceti) en kommen veur in alle wereldzeeën.

Der bestaon 34 soorten dolfienen verdeeld over 16 geslachten. De kleinste dolfien is Heavisidesdolfien, mit een lengte van 1,2 meter en een gewicht van 40 kilogram. De grootste dolfien is de zwart-witte orka, die zeuven meter lang kan worren, en wel vier-en-een-halve ton kan wegen.

Dolfienen leven veural in de oendiepere gebieden van de zee. Ze eten veural vis en inktvis. Tussen de verschillende soorten he-j nogal wat verschillen: orka's pakken bieveurbeeld veul grotere prooien (zoas zeeroofdieren) as de gewone dolfien, die veural van vis leeft.

Uut oenderzeuk is ebleken dat de dolfienen vere verwanten bin van de koen.

Intellegentie

Dolfienen bin alderbarstens slimme zoogdieren, en staon hier oek um bekend. De dolfien kan zien eigen spiegelbeeld herkennen, en oek is an-eteund dat een dolfien een veurwaarp dat de mins anwiest kan begriepen.

Dolfienen hen vrie grote harses en kennen gien remslaap. Dieren zoender remslaap staon der-um bekend dat ze vaak aorig grote harses hen.

Tumelaars reupen mekaar mit een fluitend geluud, dit wort deur wetenschappers ezien as namen bie minsen.

Zintugen

Dolfienen kunnen niet ruken, mar preuven kunnen ze wel. Oek kunnen dolfienen goed heuren en zien. Ze hen een sonar, oek wel echolokaosie eneumd. Een sonar waarkt as volgt: dolfienen maken gelujen via 't blaosgat op d'r kop. Disse gelujen kommen tegen een vis of een veurwaarp an. De terug-ekaotste gelujen worren via de oenderkaak van de dolfien op-evungen. Via de oenderkaak gaot 't geluud naor 't middenoor. Zo weet de dolfien waor de vissen en are zeewezen bin.

Huud

In 2004 maakten Jepanse oenderzeukers bekend dat ze ontdekt han dat dolfienen altied roos hen. Der huud schilfert of, waorbie 't elke twee uur vervaarst.

't Is ebleken dat de loslaotende huudschilfers de waotervrieving verminderen deurdat de waoterstroom roend 't lief kalmeert. Hierdeur gaot der minder energie verleuren an 't overwinnen van de waoterweerstand en hoeft 't dier minder energie te gebruken veur 't zwemmen.

De huud is zacht en ze hen een bult oenderhuudse vetreserves. Daordeur is 't oppervlak een bietjen veerkrachtig. As ze gauw zwemmen ontstaon der kleine golfjes in de huud, asof 't eribbeld is. Disse golfjes gaon turbulentie tegen.

Soorten

De bekendste soorten bin de orka (Orcinus orca), de tumelaar (Tursiops truncatus) en de gewone dolfien (Delphinus delphis). Een paor are tandwalvissen die "dolfien" eneumd worren, bieveurbeeld: revierdolfienen zoas de Orinocodolfien (Inia geoffrensis) en de Chinese vlagdolfien (Lipotes vexillifer) beheuren niet tot de femilie.

Een selectie van de soorten:

Een minder bekende soort:

Zandloperdolfien

Commons: Dolfienen - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.

Disse pagina is eschreven in 't Putters