Guadalajara

Guadalajara is ne stad in Meksiko, höyvdstad van den ståt Jalisko. Et is eleagen in et westen van et land, in et geografiske gebeed dat bekend steyt as Valle de Atemajac. De stad wördt beskowd as eyne van de belangrykste politike, ekonomiske, sociale, kulturele en turistiske centra van Meksiko. Guadalajara is ouk bekend as "La Perla Tapatia", "La Perla de Occidente" en "La Ciudad de las Rosas".

De name kömt van et arabisk, wår et "rivyr van steynen", "rivyr dee tüsken steynen loupet" of "vallei van forten" beteykent. De stad kreg öäre name van Nuño Beltrán de Guzmán, ter ere van de spaanske stad waar hy wear geboaren. Guadalajara wear by veer verskillende geleagenheyden esticht en wear definitif upericht döär Beatriz Hernández up 14 februari 1542, an de overs van de rivyr San Juan de Dios.

Ten tyde van et Underköäningryk Ny-Spanje wear Guadalajara officiel de höyvdstad van Ny-Galicie. By de Meksikaanske unafhangelikheyd spölden Guadalajara ne kruciale rol, ümdat Miguel Hidalgo up 6 december 1810 de slaverny in de stad afschafden. Later, in de Hervormingsoorlog, verhuseden Benito Juárez syne regering in 1858 når Guadalajara vanweagen geschillen tüsken liberalen en konservativen. Tydens de Meksikaanske Revolutsy waren de gevolgen in de regio meyr sociaal as militair, wat den kumst van et konstitutionalistiske leager up 8 juli 1914 benadrukkeden. Tydens de tweyde hälfde van de 20e eywe kenden de stad ne periode van sociale stabiliteit en kommerciele en industriele gröi.

Guadalajara grenst in et noorden an Ixtlahuacán del Río, in et ousten an Tonalá en Zapotlanejo, in et süden an Tlaquepaque en in et westen an Zapopan. Et hevt ne bevölking van 1.385.629 inwöäners, terwyl et groutstedelik gebeed hevt ne bevölking van 5.179.874 inwöäners hevt. Et is de achtste stad når bevölking in Latynsk-Amerika, nå Meksiko-Stad, São Paulo, Buenos Aires, Rio de Janeiro, Lima, Bogotá en Santiago, en ouk de vyvde in Noord-Amerika nå Meksiko-Stad, Ny-York, Los Angeles, Chicago en Toronto.

Vanweagen öäre invlood en internationale bereik wear et in 2016 ekatalogiseerd as global city en as eyne van de 90 meyst produktive steden ter wearld, med ne score van 56,3. Up nationaal nivo is et den darden ekonomisken kern van et land, med en BBP van 124.047 miljoon dollar in 2019. De ekonomy van de stad is ebaseerd up handel, deensten en industry. Industry, vöäral de technologiske industry vanweagen et grouten antal internationale bedryven dee öär höyvdkantoor in de stad hebbet en dårum steyt et bekend as de Silicon Valley van Meksiko.

Et wördt beskowd as en belangryk kultureel centrum en referentsypünt vöär Meksiko in et butenland, ümdat Jalisko den båkermat is van mariachi, charrería en tequila. Guadalajara hevt jårlikske evenementen med en grout prestige, sou as et Guadalajara International Film Festival en de Guadalajara International Book Fair, de belangrykste in de spaanskspreakende wearld en de up eyne nå gröytste in de wearld nå Frankfurt, Düütskland.