Hillary Clinton
Hillary Diane Rodham Clinton (26 oktober 1947) is ne Amerikaanse politieker. Tusken 2009 en 2013 was zee de 67ste Stoatssekretoaris en de junior-Senator vuur den stoat Niej-Jork van 2001 töt 2009. Tiedens et presideantskop van öaren man Bill Clinton tusken 1993 en 2001 was zee First Lady. Doarvuur was zee First Lady van den stoat Arkansas, toen as Bill doar gouverneur was tusken 19779 en 1981, en van 1983 töt 1992.
Joonk wörden in Chicago en op egröaid in de vuurstad Park Ridge in den stoat Illinois, gung Clinton noar et Wellesley College, woer as zee in 1969 een diploma halen. In 1973 halen zee ne groad an de Rechtsskole van Yale in 1973. Noa eerst as rechtsroadgewer vuur et nasjonaal kongres te hebben ewest, verhuzen zee noar Arkansas en trouwen met Bill Clinton in 1975. In 1977 hulp zee Arkansas Advocates for Children and Families oprichten. Zee was de eerste vrouwelike vuurzitster vuur de Legal Services Corporation in 1978. Et joar doarop, in 1978, was zee de eerste vrouwelike partner in et Rose Advokoatenkantoor. As gouverneursvrouwe van Arkansas hulp zee ne woarkgroep dee hervormingsanbevelingen deden publieke skolen. Doarnöast zat zee in verskillende bedriefsroaden.
As de Presideantsvrouwe proberen Clinton et Clinton Zorgplan in 1993 in de benen te kriegen. Det lukken neet. In 1997 en 1999 hulp zee de Stoats-zorgverzekering vuur Keender opzetten. Doarnöast pakken zee problemen met keenderanname, gezinsvealighead en pleeggezinnen an. Tiedens ne VN-gaddering vuur vrouwleu in Peking deed Clinton de toenmoalige grote oetsproake det "meanskenrechten vrouwleurechten zeent en vrouwleurechten meanskenrechten". Öar huwelik met Bill Clinton heuld staand ondaanks et Lewinsky-skandoal in 1998. Öar volgende optreadens as presideantsvrouwe völlen neet bie iederene eawen good.
In 2000 wör Clinton de eerste vrouwelike senator van Niej Jork, woermet as zee de eerste presideantsvrouwe ooit wsa dee as ne besteursbane angung. Noa de terroristiese anvallen van 9/11, was zee vuurstaander van oorlog in Afganistan. Zee was ook vúúr den Amerikaansen inval in Irak (woervan as zee later spiet beteug). Zee leaden een oonderzeuk noar de gezoondheadsproblemen bie hulpdeenste noa 9/11. In 2006 wör zee herkeuzen vuur et Senaat. Toen as zee in 2008 metdeed vuur et presideantskop, verlöar zee de Demokratiese nominasie van Barack Obama.
As Stoatssekretoaris oonder Obama tusken 2009 en 2013 maken Clinton de Arabiese Leante met. Zee was doarbie vuur leagerinmenging in Libië. Tegen Iran hulp zee diplomatiese ofzeundering en internasjonale straffen in de bene. Doarmet hoppen zee et atoomprogramma van det laand in te dammen. Oeteandelik köm doar in 2015 et Gezamenlik Plan van Anpak oet, woer as meardere laanden an metdeden. Toen as zee der noa Obama's eersten besteurstied met oetskeaden brachen zee öar viefde book oet en deed vake sprekken op gadderingen van anzeen, vuur at zee öar kandidoatskop vuur de presideantsverkiezingen van 2016 wearldkunnig maken.
Clinton kreeg de meeste Demokratenstemmen en -ofveardigden achter zik in de vuurroondes. Op 28 juli 2016 nöm zee öare nominasie offisjeel an. Öar oonderpresideantskandidoat was senator Tim Kaine. Doarmet was zee de eerste vrouwelike presideantskandidoate vuur ne grote Amerikaanse partieje. Öare presideantsbeloftes waren heugere lonen, mear beskoarming vuur LGBT en vrouwleurechten, gezinshulpe in de vörm van betaald oolderskopsverlof en algemene kleuterskolen. Clinton wun de volksstemming, mer verleur de stemming duur et Kiescollege, woarduur at zee de verkiezingen verleur van den Republikein Donald Trump. Doaroawer skreef zee What Happened (2017). Seend den tied hef zee met de in 2017 oprichte organisatie Onward Together centerieje ewörven vuur progressieve politieke groeperings.