Hoarlemmerpoorte (Amsterdam)

De Hoarlemmerpoorte of de Willemspoorte an et Hoarlemmerplein is de viefde Hoarlemmerpoorte dee veurkump in de geskiednis van Amsterdam. Bi-j elke stadsuutbreiding schof de stadspoorte n stuksken op noar et westen, richting Hoarlem.

Geskiednis

In 1837 was den veurganger van de poorte van vandage, de in 1618 noar untwarp van Hendrick de Keyser ebouwde Hoarlemmerpoorte, zo bouwvallig ewödden dat beslotten wodden tot ofbroak. 3 Joar later verraes, kortbi-j den plek van de veurege, de poorte van noe.

Et untwarp is woarschienlek van de hende van B. de Greef. De poorte wodden los edoane op 27 november 1840 (nen dag veur de inhuldiging van könning Willem II, vandoar den officiëlen name) woarvan nog ne inscriptie an de binnenkante getuugt.

In dee tied hadden de stadspoorten eurre eurspronkelek verdaedigende taak verloorn en deenden noe oaverwaegend as ‘ofsluting’ um heffing van staedeleke belastingen meugelek te maakn. Zo ok de Willemspoorte, woarvan et binnenwark deenden as huusvesting van de met de belastingeninning belaste kemmiezen en enkele wachtholdende soldoatn.

Bouwstiel

De poorte is n good veurbeeld van de ni-j klassistiesen bouwstiel uut de eerste helfte van de 19de eeuwe; nen ‘strenge’ verkloarende uutleg van de klassiek Griekse en Romeinse tempelarchitectuur. Et gebouw is symmetries van opzet; de veldkante is geliek aan de stadskante, woarbi-j ok den zi-jgaevels geliek bunt. In den deurgäng bunt acht Corintiese zuuln eplaatst, emaakt van Bentheimer zaandsteen. De beklaeding van de zoaldering in den deurgäng is veurzeen van ne op nen roos liekende versiering.

Station

In 1842 verraes taegenoaver de poorte et Station Willemspoorte as vertrekpunt van de treinen noar Hoarlem. In 1878 wierd de spoorliene ten noorden van de poorte verlengd in de richting van et in 1889 los edoane Centraal Station.

Politie

Noa et vortgoan van de staedeleke belasting in 1866 blef de poorte (deels) as politieburo in gebruuk, howal stimmen veur sloop opgingen. Stimmen dee luder wodden toon in 1877 de anslutende en an de veldkante elaegen brugge in zudeleke richting wierd verplaatst. Sinds dat joar stoand in den middendeurgäng nen braandspuut op-esteld, en et rechter deel deed deenst as verblief veur den braandwacht.

In 1889 beslot den gemeenteroad uutendelek tot sloop van de poorte, um ruumte te maken veur n ni-j gebouw veur politie en braandweer. Noa joarenlang genöäl wierd dit besluut op 18 april 1900 wier ongedoan emaakt en beslotten tot restaurasie van de poorte.

Zee ok

Bronnen / wellen:

Den tekst van dit blad, of ne eerdere versie doarvan, is geheel of deels ofkumstig van et buro Monumenten & Archeologie (bMA) van de gemeente Amsterdam, http://www.bmz.amsterdam.nl/. Oavername is too-estoan met bronvermelding.