Homsterland

t Homsterland is n (kultuur-)historisch gebied dat zok lijt ien t noordwesten van t Grunnegse Westerkertier. Oorsponkelk wer t hele Westerkertier mit n part van de noudoagse gemeentes Achtkarspelen en Kölmerland der mit meend, moar vanôf de Middelieuwen wer dizze noam allend bruukboar veur t veurmoalege Waddenailand tuzzen de Lauwers, t Reitdiep en de Kliefgraft. Dit kleine gebied wer doe nog as apart Ommeland zien.

t Olde waddenailand Homsterland mit de Kliefgraft blaauw tekend

Etymologie

Vrogger, ien de vrogge Middelieuwen, was de noudoagse pervìnzie Grunningen verdield tuzzen drie stammen: de Friezen ien t Westerkertier, de Saksen op de Hondsrug en ien Westerwolde en de Sjouken ien alles ten oosten en noorden van t Rietdiep. Dizze lèste groep wer ook wel de Hoegen of Hummers nuumd. De oldste noamen van t Homsterland binnen den ook Hûgmerki en Hugumarchi. Hier kin man uut konkludeern dat t wat betekent as land van de Sjouken of land grìnzend aan t land van de Sjouken: Hûg- of Hugu- is de noam veur de Sjouken en merki of marchi (wat woarschienlek t zulfde uutsproken wer, was doe n gongboare noam veur "grensgebied".

Schiedenis

Homsterland beheurt tot de oldste kultuurlandschoppen van West-Uropa. t Wordt al nuumd ien 786/787 as ene Gotrikus de abdij van Echternach wat land riekt aan overkaant van de Lauwers ien de gouw Hugumarchi ien n loeg dat Chinicwirde (Kenwerd) nuumd wer. Tot de aanleg van dieken om en bie 1100 noa Kr. toe haar t zeewoater vrij spel ien t gebied van noordelk Friesland en noordelk Grunningen. Middag en Homsterland vörmden hier natuurlieke eilanden.

Om en bie 800 noa Kr. was t zulfs een van de dichtstbevôlkte gebieden van Nedderland. t Is bekend dat bieveurbeeld de wierde van Nijhoof al sikkom 2200 joar onôfbroken bewoond wordt.

Noadat om 800 toe de Lauwerszee ontstoan was wer Homsterland n waddeneiland, mit as heufdplak Nijhoof dat ien dij tied ook wel Suxworth ("Zuudwerd") nuumd wer. Sikkom 400 joar loater nam t aantel störmvloeden toe, woarnoa der n ringdiek om Homsterland toe legd wer. Hierdeur wer t eilandkarakter van Homsterland nog meer verstaarkt. t Doemoalege Homsterland beston uut drij kaarspels: Nijhoof, Ollehoof en Soaxum.

Pas van 1500 ôf aan wer t Homsterland deur dieken mit t vasteland verbonden, woarnoa Sistersjenzerse munneks uut Auwerd grote parten om t eiland toe ienpolderden. t Homsterland kwam hierdeur aan t vasteland te liggen zo as t dat nu nog dut.

Opmaarkelieks is dat ien t Homsterland geen heufdlingen opkommen binnen, zo as wel ien de aander Ommelanden beurde. Homsterland was ook een van de eerste gebieden dij n verbond sloot mit de Stad, ien 1366. Woarschienlek was de ienvloed van de stad zo groot dat dizzent de deurgrui van n lokoal geslacht blokkeerde.

t Omkriezende land is over n lange periode op de zee herwonnen deur wierdenloegsters, munneks van t klooster van Auwerd, de femilie Teenstra (uut Ruugzaand) en tegenswoordeg de zielvesten (woaterschoppen).

Middag en Homsterland hebben as "Middag-Homsterland" de stoatus Nationaal Landschap (nasjenoal landschop) en binnen veurdroagen veur de liest van wereldaarfgoed van de Unesco.

Schreven ien t Westerkertiers