Johannes Cele

Johannes (Joan) Cele (Zwolle, rond 1340 - Zwolle, rond 1417) was een onderwiesverni'jer en rector van de befaamde Latijnse skoele ien Zwolle van 1377 tot 1417.

Brödtien van 't Celeplein in de Zwolse binnenstad

Vörming

Cele wördden al op jonge leeftied onderwezen ien Latijn oppe skoele daoras e zölf rector van zol worden. Dit was ien zien tied nog een parochieskoele. Hiernao gunk e naor de kapittelskoele ien Dèventer en vervolngs naor Praag en lichtkaans ok naor Paries, waor hi'j verskeiden wetenskoppen studeerden.

An de Latijnse skoele

Naodet Cele ien 1377 weerumme naor Zwolle was egaon, benuumden ze hum töt rector scholarum van de Latijnse skoele, daor as e een ni'j onderwiessysteem ienvoerden. De skoele wördden ien acht klassen ienedeeld, naor kennisniveau. Per klas wördden de leerstof vastelegd. Ien de loop van de 15e en 16e ieuw hebt de Broeders des Gemenen Levens, en daornao de humanistische pedagogen, dit concept wieder anefieterd. ^[1]

Onder Cele zien toezicht gaven betere leerlingen uut de hoogste twee klassen lesse an jongere leerlingen. De kloosterhervörmer Johannes Busch (1399/1400-1479/1480), geboren ien Zwolle, was iene van dizze hulpkrachten.

De roem van Cele zien geleerdheid verspreidden hum rap. De goede name van de Latijnse skoele ien Zwolle deurkruusten de christelijke wereld, waordeur d'r studenten uut veule laanden hen trökken. Nao Cele zien dood raakten de skoele ien verval.

De moderne devotie

Cele was vrunden mit Geert Grote, de grondlegger van de moderne devotie. Deur Cele hef dizze spirituele beweginge diepe ienvloed ehad op 't onderwies en de vörming van de jeugd. De meister was iene naomiddag altied te vienden op 't Grote Karkhof (now Grote Karkplein) daoras hi'j preutten mit de studenten, miest oaver de moderne devotie en 't waark van Geert Grote.

Umdet de beweginge van de moderne devotie hum keerden teung 't geestelijk verval ien de kattelieke karke, kwaamp er drokte: de moderne devoten wördden veur de bisskop van Utrecht van ketteri'je beskuldigd. ^[2] Cele verdedigden de moderne devotie waor meugelijk ien een persoonlijke correspondentie mit de Utrechtse bisskop Floris van Wevelinckhoven.

Bi'j de Sunte-Michaëlskarke

Van 1395 töt 1415 was Cele organist en koordirigent van de Sunte-Michaëlskarke. Ze hebt van hum getuugd det hi'j "een goed hervormer van den kerkzang en een kunstvaardig organist" was. ^[3] An Cele skrieft ze ok een koppel Middelnederlaandse preken toe. Meer as veertig bint er bewaord ebleben. ^[4]

Naor Cele enuumd

't Gymnasium Celeanum ien Zwolle hebt ze naor Joan Cele enuumd. Ok is d'r ien Zwolle en Dalsen 't Instituut voor Studiebegeleiding Joan Cele.

't Celepoortien ien de Papenstraote is enuumd naor Cele, die ien 't angreenzende huus woonden an wat toen de Keizersstraote nummer 3 was.^[5]^[2]

Literatuur oaver Cele

Dijk, R.T.M. van (1985), Jan Cele in het licht van zijn relaties : portret van een opmerkelijke devoot te Zwolle, ien: Zwols Historisch Jaarboek
Relker-Veneberg, Marijke Z.G. (1990), Joan Cele : Modern Devoot, dichter en pedagoog, Hengel

Verwiezings

[1] ttps://web.archive.org/web/20071015160746/http://www.prevos.net/cultuur/c09122/le09.htm

[wieiswie-2] 2,0 ^2,1 http://www.wieiswieinoverijssel.nl/details2.asp?Id=14

[3] ttp://www.dbnl.org/tekst/kalf003gesc02_01/kalf003gesc02_01_0010.htm

[4] ttps://web.archive.org/web/20070410151718/http://www.dbnl.org/tekst/bork001nede01/cele001.htm

[5] ttp://www.monumenten.nl/Site/nl-NL/Actueel/Nieuws/Eeuwenoud+poortje+in+Zwolle+gered.htm?Print=true

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]