Liberië
De Republiek Liberië is een land in West-Afrika. Et is noabers met Sierra Leone in et westen, Guinea in et noorden en Ivoorkuste in et oosten. Liberië hef ne kustliene van vuural mangrovebos. Mear noar et binnenland hen is et vuural wold, wat heanig oavergeet in dreugere grösvlaktes. De meeste leu wont an de kuste. Van et Hoog-Guinese Reagenwold lig 40% in Liberië. Et hef een heet eavenaarsklimaat, met völle reagen tusken mei en oktober, en stoarke harmattanwinden gedoerende de rest van et joar. Liberië hef een oppervlak van 111.369 km² en der wont 3,7 miljoen leu. Et land erkent mear as 30 inheemse sproaken, met et Engels as officiële landssproake um de verskeidene volker te verbinden.
| Republic of Liberia Reppubiek Liberië | ||
 |
 | |
 Kaarte van Liberië
| ||
| Informasie | ||
| Sproaken | Engels (offisjeel), en nog 31 inheemse | |
| Heufdstad | Monrovia | |
| Regeringsvörm | Republiek | |
| Laand en inwonners | ||
| Oppervlakte - Water |
111.369 km² 13,514% | |
| Inwonners - Dichtheid |
3.476.608 35,5 inw./km² | |
| Koordinaten | 6° 30′ N, 9° 30′ W
| |
| Oaverig | ||
| Volksleed | "All Hail, Liberia, Hail!" | |
| Munteenheid | Liberiaansen Dollar ((LRD))
| |
| Tiedzone | GMT | |
| Web | Kode | Tel. | .lr | LR | 231 | |
Net as Ethiopië is Liberië neet esticht duur Europese kolonisten. Vuurjoar 1820 wör de strekke opekocht duur vriejemaakte zwarte leu oet de Verenigde Stoaten; de meesten doarvan warn vroger slaven ewest. Dee hadden met mekoar de Amerikaanse Kolonisatie Sociëteit opericht. Zee meanen, vriejemaakten zollen mear vriejheid en geliekheid beleaven in et moderland as in Amerika. Doarumme stichten zee in 1847 Liberië. De regearing mos etzelfde woarken as in de VS. De heuvdstad deupen ze Monrovia, noar James Monroe, 'n viefden President van de Verenigde Stoaten en groot vuurstander van dit plan. De kolonisten, dee as de Ameriko-Liberianen neumd wörden, deden de regearing en geldzaken van et land bestieren.
Noa 1940 gung et land met geldstut van de VS an et moderniseren an. Et land hulp de Verenigde Naties en de Organisatie vuur Afrikaanse Eenheid in de bene. Nen stoatsgreep in 1980 maken een eande an de Ameriko-liberiaanse regearing en störten et land in politieke en ekonomische onröste. Doar kömmen nog twee börgeroorleuge achter mekoar oaverhen, woerbie as ongevear 250.000 leu umme kömmen en de ekonomie nen flinken watjekauw kreeg. Duur een vreadesverdrag in 2003 konnen der in 2005 wier verkiezingen ehölden worden. Rechtevoort probeert der Liberië wier boavenop te kommen, mer nog 85% van de leu leawt onder de internationale oarmoodsliene.