Mikrofoon

Ne mikrofone, vake afekorted töt mic (/maɪk/) (neosassisme: küerpöälken), is nen döärgeaver wat gelüüd in elektriske signalen ümmeset. Ne mikrofone wördt gebruked üm gelüden to verstarken, up to neamen un (digitaal) döär to geaven.

Mikrofoon van et mark Shure uut 1955.

Mikrofoons sittet in heyl wat apparaten, sou as telefoons, höyrapparaten, ümmeroopsystemen vöär koncerthallen un oapenbåre steades, filmmakerye, rechtstreekse of vöärupenöämene gelüüdsbewarking, upnames, walkie-talkies, megafoons un vöär radio- un tv-uutsendingen. Se sittet ouk in komputers un andere elektriske apparaten as mobile telefoons, üm gelüden up to neamen, vöär språkherkenning, VoIP un andere saken.

Vandage den dag gevt et verskillende ården mikrofoons, dee as up eygene wyse luchtdruk ümmesettet in en elektronisk signaal. De meyst vöärkummende sint de dynamiske mikrofoon den as nen drådspool in en magnetisk veld gebrukt; nen kondensermikrofoon, den as en trildiafragma gebrukt as verstarker; un de kontaktmikrofoon, den as en piezoelektrisk kristal gebrukt. Mikrofoons müttet aneslöäten weasen an nen vöärverstarker vöärdat et signaal kan worden upenöämen of afespöäld.

Geskedenisse

Üm gröttere grupen lüde to to spreaken, must de menskelike stemme verstarked worden. De vrogste apparaten dårvöär warren akustiske megafoons. Wat van de eysten dårvan stammet uut et Grekenland van vyvhunderd vöär Kristus. Dit warren mumbakken vöär in et teater, wårvan den mund in hoornförm emaked was. Sou wörden de stemmen van de aktöörs in de amfiteaters verstarked. In 1665 dea den britsken natuurkundigen Robert Hooke as eyrste wat uutproberen med den 'bliktelefoon', en dröädken met twey kummen an beide kanten.

In 1856 vünd den italiaan Antonio Meucci ne dynamiske mikrofone uut. Hee wekkeden elektrisken stroum up döär nen drådspool up en dale in en magnetisk veld to beweagen. Disse modulatymetode wör ouk langen tyd gebruked in telefoons. Oaver syne uutvinding skreav Meucci in 1857: "Et hevt en trillend diafragma un nen elektrisk eladen magneet med nen drådspiraal der ümhen. Et trillen van et diafragma wesselt den stroum van den magneet. Disse stroumveranderingen wordet ouk an de andere kante van den dråd döäregeaven. In et untvangende diafragma untsteyt deselvde trilling, wårdöär etselvde woord klingt."

Veer jår later, in 1861, küm den düütsken uutvinder Johann Philipp Reis med nen gelüüdsoaverdrager (de sounöömde 'Reis-telefoon'). Den gebröäk nen metalen streppel an en trillend membraan wat wesselstroum upwekket. In 1876 presenteerden Alexander Graham Bell un Elisha Gray de vloodbare oaverdrager in de eyrste telefoons. Et diafragma sat vaste an nen geleiderstave in nen suuruplössing. Et gelüüd was neet al to best.

Den eyrsten mikrofone den echt stemmen kunde oaverdragen was den karbonmikrofoon. Dissen wör up twey steades togelyke afsünderlik van mekander bedacht döär David Edward Hughes in Engeland un Emile Berliner un Thomas Edison in de VS. Edison güng der uutendelik med et patent vandöär (nå lange disteren), mär Hughes had al heyl wat jåren eyrder syn warkende model demonstreerd vöär heyl wat getügen. De meyste geskeedkündigen meynet ouk, hee sol de eyre krygen. De mikrofone van Berliner wör kommercieel en sukces, döärdat Alexander Graham Bell em begün to gebruken in syne telefoons. Berliner wör ouk medwarker by Bell. De karbonmikrofoon wör en döärslaggeavende untwikkeling vöär de telefony, uutsendingen un upname-industrien. Thomas Edison verbeaterden de karbonmikrofone nog in syne karbonknoupsmikrofone van 1886. Dissen wör gebruked vöär den eyrsten radiouutsending ooit, wårvöär et Metropolitaanske Operahuus van Ny Jork in 1910 en uptreaden versörgden.

In 1916 untwikkelden E.C. Wente van Western Electric den baanbreakenden kondensermikrofone. In 1923 volgden de eyrste praktiske beweagende spiraalmikrofone. De magnetofoon van Marconi-Sykes, van Kapitein H. J. Round, wör de nye standaard vöär de BBC studio's van Londen. In 1930 verbeaterden Alan Blumlein un Herbert Holman em. Öären nyen HB1A was den besten mikrofoon van den tyd. Ouk in 1923 wör de lintmikrofone uutedacht. Ouk weader en elektronisk ding, wårvöär Harry F. Olson up papyr steyt as bedenker. Meyrere bedryve begünden se to maken. Vöäral RCA verbeaterden et patroonbeheyr. wårmed de mikrofoon ericht kunde worden. Do as televisy un filmtechnik nen vlucht nöm, musten mikrofoons voordan beater, starker un richtböärder worden. Electro-Voice küm in 1963 med de shotgun-richtmikrofone, wåras se nen Academy Award vöär kreagen.

Nå 1950 volgden de verbeateringen mekander rap up, döärdat de Shure-bröders sik der med gangs begünden to holden. Öäre SM58 un SM57 wörden wearldbekende modellen.