Odessa

Odessa is de up twey nå grötste stad un gemeynde in Ukraine. Liggend an de noordwestelike küste van de Swarte Sey is et en vöärnaam up- un oaverslagpunt un döärvoorhaven. Et is tegelyke ouk et ambtelike centrum van et Raion Odessa un Oblast Odessa. Der woanet nen houp verskillende volker döär mekander. Per january 2021 woanden der ungeväär 1,01 miljoon lüde. Ümdat der in Odessa al eywenlange vöäle to doon is up et gebeed van künst un kultuur wör den olden binnenstad up den 25. january 2023 töt UNESCO Wearldarvgood verklård, med de anteykening 'In gevår'. Dit was en weaderwoord up et besketen van de stad by den russisken inval in Ukraine van 2022.

Galerye van Odessa. Med de klokke med vanaf linksboaven: den vüürtoarn van Vorontsov; Gedenkteyken van Duc de Richelieu; Trappen van Potemkin; Richelieu-plein; Opera- un Balletteater; Stadsgården

Al in de 6. eywe vöär Kristus was der ne groute greekske kolony up de steade wåras nu Odessa ligt. Undersökers proberet al lange to bewysen dat dit de olde greekske neadersetting Histrie was.

De eyrste vermelding van de stad stamt uut 1416, do as den slavisken haven Kotsiubijiv deyl was van et Grouthartogdom Litouwen un der en skip up an estüürd wör vanuut Konstantinopel. Et Ottomaanske Ryk nöäm de stad in in 1529 un döypeden et Hacibey. Dat bleyv sou töt de ottomanen de stad uut ejagd wörden by den Russisk-Turksken Oorlog (1787-1792).

In 1794 vaerdigden de russiske keiserinne Katerine den Grouten en beveal uut dat der ne marinebasis un handelshaven in Chadjibey esticht must worden. Al rap wör et ümmedöyped töt Odessa. Van 1819 töt 1858 was et nen vryhaven. Under de sovjetten was et en vöärnaam handelspunt un marinebasis.

In de 19. eywe groiden de stad uut töt de up veer nå grötste stad van et Russiske Ryk, nå Moskou, Sünt-Petersburg un Warsjau. De bouwstyl in de binnenstad düt meyr mediterraansk an as russisk, ümdat se in de tyd at et ebouwd wör slim når Frankryk un Italie keaken. Y künnet der allens vinden van Art Nouveau, Renaissance un klassik.

In de stad Odessa ligget de Haven van Odessa un Pivdennyi, nen vöärnamen öälyterminal in de vöärstäden van de stad. Up et süüdwesten van Odessa ligt noch ne andere vöärname haven, Chornomorsk. Dissen ligt in etselvde oblast. Allens tohoupe maket et Odessa nen belangryken döärvoorhaven med ne ansluten up et spoor. Odessa's öäly- un chemyverwarkingsbedryven hebbet nauwe bände med russiske un europääske handelsnetwarken un sint up strategisk vöärdeylige pypen aneslöäten. In 2000 wör de Karantänepier van Odessa's Kommerciäle Seyhaven uuteroupen töt nen vryhaven vöär nen tyd van 25 jår.