Opper-Gelre
Opper-Gelre was ene van de veer kwarteren en ok et stamgebeed van et hartogdom Gelre. Et gebeed wöd mangsmoal et Oaverkwarteer van Gelre of Gelder eneumd, noar et Duutse Oberquartier. Vandage den dag is de streake verdeald oaver de previnsie Limburg en den Duutsen noordeleken Nederrien (Niederrhein), mit name in den Kreis Kleef.
Geskiednis
bewark
As gevolg van den tachtigjoarigen Oorlog wodden et hartogdom Gelre splitst. De noordeleke kwarteren blievt (komt) in hende van de Republiek der Zeuven Veraenigde Nederlaanden. Et oaverkwarteer, et "heuger eleagen" deel dus, blef as Opper-Gelre of Spaans Gelre in hende van den Spaansen könning. Dizzen toostaand wödt bi-j de vrea van Münster 1648 bewoard .
Bi-j de Vrea van Utrecht in 1713 wöd Opper-Gelre wieter esplitst: et kump mit de heufdstad Geldern veur n groot deel in hende van Prusen, mit uutzundering van Venlo, dat an de Republiek tookump, en Roermond mit wat umrengende gemeenten, dee Oostenrieks wödden.
Venlo en umgeaving wödden neet opni-j an de previnsie Gelderlaand too-eveugd moar wödden n generoaliteitslaand, Stoats-Opper-Gelre eneumd.
Roermond en umgeaving blievt n klein hartogdom in de Oostenriekse Nederlanden, Oostenrieks Gelre eneumd. In 1790 was dit kleinen oaverblievenden stoatjen éne van den stichtende leadn van de Vereanegde Nederlaandsen Stoaten.
Tiedens et Kongres van Wenen in 1814 wödden Stoats-Opper-Gelder en Oostenrieks Gelder veur n groot deel too-ewezzen an et Vereanegd Könninkriek der Nederlaanden woar et op geet in de previnsie Limburg.
Taal
bewarkOpper-Gelre heurden helemaol tot et taalgebeed van et Nederlaands, al waren der zowal invlooden van den Broabantsen skrieftaal an de ene kante, as van den Hoogduutsen an de andere kante. Dit gebeed lag in et centrum van et grote Maas-Rienlaandse dialektgebeed. Geldern (of Gelder(en) zoas et in et Nederlaands eneumd wierd) was ne Nederlaandstalege stad.