Verskil tüsken versys van "Opper-Gelre"

'''Opper-Gelre''' was ene van dende veer kwarteerenkwarteren en ok et stamgebeed van et [[Gelre|hartogdom Gelre]]. Et gebeed wödtwöd mangsmoal et ''Oaverkwarteer van Gelre'' of ''Gelder'' eneumd, noar et DuutsenDuutse ''Oberquartier''. Vandage den dag is dende strekestreake verdeald oaver dende previnsie [[Limburg (Nederlaand)|Limburg]] en den Duutsen noordeleken [[NederrijnNederrien]] (''Niederrhein''), mit noamename in den Kreis [[Kleef (districtdistrikt)|Kleef]] van vandage.

[[Ofbeelding:Netherlands 1559-1608.jpg|left|thumb|200px|Opper-Gelre binnen dende ZuudeliekenZudeleke NederlaandenNederlanden 1559-1609]]

As gevolg van den [[tachtigjoarigen Oorlog]] wödtwodden et hartogdom Gelre splitst. DenDe noordelekennoordeleke kwarteerenkwarteren blievenblievt (komt) in hende van dende [[RepubleekRepubliek der ZeavenZeuven VereanigdenVereanegde NederlaandenNederlanden]]. Et oaverkwarteer, et "heuger eleagen" deledeel dus, blef as '''Opper-Gelre''' of '''SpoansSpaans Gelre''' in hende van den SpoansenSpaansen könning. Dizzen toostaand wödt bi-j dende [[vredevrea van Münster]] [[1648]] bewoard .

Bi-j dende [[VredeVrea van Utrecht (1713)|VredeVrea van Utrecht]] in [[1713]] wödtwöd Opper-Gelre wieter splitstesplitst: et kump mit dende heufdstad [[Geldern]] veur nenn grotengroot deledeel in hende van [[Praissen|PruusenPrusen]], mit uutzundering van [[Venlo (stad)|Venlo]], dat an dende RepubleekRepubliek tookump, en [[Roermond (stad)|Roermond]] mit wat umrengende gemeenten, dee Oostenrieks wödden.

Venlo en umgeaving wödden neet opni-j an dende previnsie [[Gelderlaand]] too-evoegdeveugd moar wödden nenn [[generoaliteitslaand]], [[Stoats-Opper-Gelre]] eneumd.

Roermond en umgeaving blievenblievt nenn klein hartogdommehartogdom in dende [[OostenrieksenOostenriekse NederlaandenNederlanden]], [[Oostenrieks Gelre]] eneumd. In [[1790]] was dit kleinen oaverblievenden stoatjen éne van den stichtende leednleadn van dende [[VereanigdenVereanegde Nederlaandsen Stoaten]].

Tiedens et [[CongresKongres van Wenen]] in [[1814]] wödden Stoats-Opper-Gelder en Oostenrieks Gelder veur nenn grotengroot deledeel too-ewezzen an et [[VereanigdVereanegd Könninkriek der Nederlaanden]] woar et op geet in dende previnsie [[Limburg (VereanigdVereanegd Könninkriek der Nederlaanden)|Limburg]].

==ToalTaal==

Opper-Gelre heurden gehelehelemaol tot et toalgebeedtaalgebeed van et Nederlaands, al waren doarder zowal invlooden van den Broabantsen skrieftoalskrieftaal an dende ene kante, as van den Hoogduutsen an deede anderenandere kante. Dit gebeed lag in et cenrumcentrum van et grotengrote [[Maas-RijnlaandsRienlaand]]ense dialectgebeeddialektgebeed. [[Geldern]] (of Gelder(en) zoas et in et Nederlaands eneumd wierd) was nenne NederlaandstoaligenNederlaandstalege stad.

*[[PruusischPrusies Opper-Gelre]]

*[[Maas-RijnlaandsRienlaand]]

*[http://geneaknowhow.net/regel/kaarten/kaart1580-1794-overkw-gelder.htm keerteKaarte (mit dende verdealing)]