Verskil tüsken versys van "Norn (sproake)"

Dr beent nit völle geskriften mear, mer t wörd edacht det t Norn ne gedeelde herkomst hef met faeröars en de Vestnorske dialektn van [[Noorweagn]].

 

t Is nit precies bekeand wonnear at Norn oet is estörven. De leste sprekkers stamt noar verluudt oet t neegnteende joarhoonderd, mer t is woarskeinliker det de sproake al op zin beloop was an t eande van t achtteende joarhoonderd. De mear of eleagne eaileandkes [[Foula]] en [[Unst]] wordt vake an eweezn as de leste plekn (töt an [[1893]]) woer't t esprökn wör, mer dan was t nit mear as leu dee't oolde zinnkes oet n kop harn eleard, zo as stuks oet verskes of gedichen. Walter Sutherland oet [[Skaw]] in Unst, den at in [[1850]] oet de tied köm, wordt ezeen as de leste modersprekker van t Norn. t Ennigste wat dr nog oawer is van t Norn is gedeeltes van de wöardeskat, zo as plaatsnaams, en naams vuur plaantn, deers, t wear, geveul en wöarde vuur viskerieje.

 

Dr wördn ook Noorse dialektn esprökn op t vastelaand in Skotlaand (bv. in Caithness), mer dee warn woarskeinlik al verskeaidene joarhoonderden oet estörven vuurdet Norn det dee. Doarumme neumt wat geleardn det "Caithness Norn", mer doar wil nit iederene an. Van Caithness Norn is nog meender bekeand as van t Orkney of Shetlaand Norn. Dr beent hoaste ginne geskriftn oawer ebleewn. Dr besteet nog ne versie van t [[Oonze Vaar]] en ne ballade.

 

De [[klaanklear]] van t Norn is nit met vastigheaid te bepoaln duurdet dr mer zo weainig vuurbeeldmateriaal van is, mer de algemene dinge köant vastelegd wördn duur t weainige wat nog wál oawer ebleewn is. Norn har völle eender met zuudwestelike dialektn van Noorweagn, zo as bv. t stemhebnd wordn van de stemloze klaankn (/p, t, k/ wördn /b, d, g/) vuur kleenkers an of dr tuskenduur. Dit was dan vuural zo in t Shetlaand Norn; in t Orkney Norn völle meender. n Aander kenmoark was t veraandern van /θ/ and /ð/ (de th-klaankn in "thing" and "that") noar [t] and [d].

 

Norngrammatika was op völle wiezes t zelfde as aandere Skandinaviese sproakn. Norn har twee [[getal (sproaklear)|getaln]], dree [[woardgeslacht]]n en veer [[naamval]]n. De twee meest-vuurkomnde woarkwoardsvervogings warn hudige en vergoane tied, net as in aandere Skandinaviese sproakn. t Norn plakn ook t bepoalde lidwoard bie achter t zelfstaandige naamwoard:

 

Skoonwal t lastig is völle met zekerheaid te zegn oawer Norngrammatika, geewt wat geskriftn an det t zinn har zoonder oonderwoarp, wat völle vuurköm in west-skandinaviese sproakn.

 

Op t internet beent wat leu gangs um t norn wier leawndig te kriegn, wat ze Nynorn neumt. Öar idee is um t op dezelfde wieze of te leaidn van oolde tekste en wöarde en te loatn herleawn as t [[Kornies]] oet [[Kornwall]].<ref>[http://norn-english.webs.com Nynorn: Part of the Language Revival Project]</ref>

 

Wieters wörd Norn op Shetlaand en Orkney mear as ceremonie ebroekt, zo as in de liefsprökke van Shetlaand: "Með lögum skal land byggja" (''Met wet wörd laand ebouwd'').

 

De volgende stuks beent Norn en oold-Noorse versies van t Oonze Vader, n [[Christendom|kristelik]] [[gebed]]:

 

:''Favor i ir i chimrie, / Helleur ir i nam thite,''

:''gilla cosdum thite cumma, / veya thine mota vara gort''

:''lyv vus ye i tumtation, / min delivera vus fro olt ilt, Amen.''

 

:''Fy vor or er i Chimeri. / Halaght vara nam dit.''

:''La Konungdum din cumma. / La vill din vera guerde''

t Antwoord is ne [[koo]]. Veer [[titte|titn]] hangt, veer [[poot|peute]] goat, twee [[hoorn (lief)|hoorns]] en twee [[oor]]n stoat umhoge, twee [[oge|oogne]] wiest de weg noar t veeld en eenn [[start (lief)|start]] keump dr zweeind achteran.

 

<references/>

 

 

 

[[af:Norn]]

[[da:Norn]]

[[de:Norn]]

[[et:Norni keel]]

[[fo:Norn]]

[[fr:Norne (langue)]]

[[gd:Nornais]]

[[hr:Norn]]

[[is:Norn (tungumál)]]

[[it:Lingua norn]]

[[la:Lingua Noroena]]

[[li:Norn]]

[[nl:Norn (taal)]]

[[nn:Norn]]

[[pl:Język norn]]

[[pt:Norn]]

[[ru:Норн]]

[[sco:Norn leid]]

[[sv:Norn (språk)]]

[[vec:Łéngua norn]]