Verskil tüsken versys van "Törfstikken"

'''Törfstikken''' is een maniere um braandstof uut veene te maken. Ie hebt twee soorten törf; uut hoogveene en laogveene . De leste wordt fabriseerd van bagger, en wördt dan ok wel baggertörf enuumd. Hoogveenetörf wördt uutesteuken en op riegen edreugd. Disse bladziede giet over hoogveenetörf.

Hoogveene ontstiet deurdat veurnameluk veenmos (sphagnum) dat deur de joaren in dikke loagen alsmaar over mekare op vochtige groond greuit, wördt bedekt deur zaandloagen en moar gedielteluk verteerd umdat der zowat gien zuurstof meer bi'j kump. Loagveene ontstiet in sloten en plassen uut waterplaanten, die ofstarft en noar de bodem zinkt. Eeuwenlaank bint der loagen evörmd en van disse bagger kan ok törf emaakt wörden, de zogenoamde baggertörbaggertörf of baggerties, deur uutbaggeren en loaten dreugen in grote bakken.

In dit stuk zal veurnamelik het stikken van hoogveenetörf wörden behaandeld. Al in de grieze oldheid hadden ze ontdekt, dat edreugd veene as braand veur t vuur kön wörden gebruukt. Vrogger mus de törf mit de haand wörden esteuken. Loater wörden het ok mit mesienes edoane. Het mit de haand graven van törf gebeurden o.a. in de kop van Overiessel, langs de net egraven Dedemsvoart en in Zuud Drenthe.

Eignluk was der niet veule gereedskapgereenskap veur neudig. Een ballastschuppe veur t ofplaggen, een harke um de ofmeting of te krassen, een stikiezer en een holten stikschuppe mit stoalen snieraand en een törfkruuwagen veur t transport.

Mit de harke wördt nou t oppervlak van t veene afetekendofetekend; mit de brede kaante veur de lengte en mit de smalle kaante veur de lengtebreedte van de törf. Langs de kraslienen wördt de diepte van de törf mit t stikiezer in esteuken. Dan mut een sleuve egraven wörden langs de lengte van t veld.

De törfstikker spit dandoarnoa mit de stikschuppe elke keer n törf uut t natte veene en gooit die op de kruuwagen. As de kruuwagen vol is, kruult zee de törf noar de dreugriegen.

Zo giet t nog n tiedtien deur. Meestal bint vrouw en kinder gangs um de törfkloeten op riegen te zetten. Tussen de törven mut een lösse ruumte te blieven, zodat de wind der deur waeit en de törf kan dreugen. [[Ofbeelding:De Schoolmeester turf kruiwagen.jpg|thumb|left|Kruuwagen mit törf]]

Noa een paar weken is de törf voldoende dreuge en kan mit kruuwagens vol noar huus ebracht wörden. t Gezin hef nou genog braandstof veur de hele winter.