Verskil tüsken versys van "Fraankiese Riek"

De Fraanken waren oorsprönkelek 'n verzaom'ling van [[Germanen|Germaonse]] stammen ten noorden en oossen van de [[Nederrijn]] die vanof 257 Romiens groondgebied binnenveulen. De Fraanken waren lange nie de ienigse stam die 't Romiens gezag ondermijnden en 't Romiense Riek had dan ok de grootse meuite um ze trugge te dringen. Zulfs de zeeën waren nie veilig vanwège de pirateri'je van de Fraanken. Maar de Fraanken waren ok 'n veurdeel veur Rome want ze waren bruukbaar as huursoldaoten tègen aand're stammen. In 358 krèè'ngkrèèng de Fraanken dan ok toestemming van de [[Keizer Julianis]] um zich as ''foederati'' (böndgeneuten) op Romeins gebied in de [[Scheldevalli'je]] en tussen de grote revieren te vesteggen, met name in [[Toxandrië]].

De staotus van de ''foederati'' gaf de anwezegheid van de Fraanken 'n legetiem tintie, maar in warkelekheid hadden de Romeinen weinig te ze'ngzeng aover waor de Fraanken zich wollen vesteggen. De Fraanken naomen de vri'jheid um de egèèm toestemming iets ruumer te interpreteren en bezèten al snel de hele previnsie Germanie Inferior ('t hele huudege Nederlaand benèden de revieren, België en 't huudige Rijnlaand), waorbi'j de Romeinse en geromantiseerde bewoners op de vlucht gung of wedden onderwörpen an de ni'je Fraankiese elite. Hun machtscentrum vesteggen ze in de stad [[Doornik]]. Hun expansie richten zich vervölgs verder op 't nog stieds welvoorende gebied in 't zuuden, en zo veroveren de [[Merovingen|Merovingiese]] keuning g'liedelek an [[Gallië]] töt an de [[Seine]].

Met 't bestij'ngbestijng van de Fraankiese troone deur [[Merovech]] in [[447]] begunt de [[Merovingiese dynastie]] die 't Fraankiese Riek töt 751 zol regeren. Het duren echter nog töt 482, 't jaor waorin de beruumde keuning [[Clovis]] de Fraankiese troone besteug, dat alle Fraanken onder iene leider verenegd waren. Hi'j wös zien Fraankiese tee'ngstaandtèèngstaand'rs te verslaon en wön daormet de alleenheerschappi'je. Tien jaor nao 't ofzetten van [[Romulus Augustulus]] as leste Romiense keizer in West-Europa verslöt Clovis in 486 de 'Romiense generaole' [[Syagrius]] (eigelek 'n plaoselekke kriegsheere) bij [[Lutetia]], 't huudege [[Paries]], zodat de rest van Gallië in zien haanden vul. Dit gedeelte van 't riek wödt [[Neustrië]] ('t ni'je laand) enuumd en 't olde, oorsprunkelekke gebied in de Nederlaanden en an de [[Rijn]] [[Austrasië]] ('t oostelekke laand). Clovis brach zien hofholding over naor Lutetia (Paries) en 't hele gebied van Gallië arft uutendelek de name "Francië" van hun ni'je heersers. Paries is sinds Clovis ok 't bestuurlekke centrum van Fraankriek.

De veroveringen van Clovis bint echter verre van veurbi'j as hi'j rönd 496 de [[Alemannen (volk)|Alemannen]] verslöt. Hiermet veroverden de Fraanken gebieden die Rome nooit in haanden wös te krie'ngkrieng. Onder invluud van zien Bourgondiese gemalin [[Clothilde]] bekeren Clovis zich töt 't [[Christendom]]. Clovis’ besluut um te kiezen veur de [[Katholieke Karke]] in plaos van 't [[Arianisme]], zo as de mieste Germaonse stammen had edaon, was van groot b'lang. Hierdeur kon e rèkenen op de steun van de Gallo-Romiense aodel en de Katholieke Karke tèè'ngtèèng de ‘heidense’ Arianen; de christelekke variant die de mieste aand're Germaonse stammen anhung.

Tèè'ngTèèng 502 waar de verovering van al 't gebied van de Alemannen zo goed as compleet, met enkele gebieden die bescharmd wed deur de [[Ostrogoten]] as uutzöndering. Eerder was [[Bretagne]] al töt overgave edwung hoewel 't 'n rèdelekke autonomie behöld. De leste verovering van Clovis waar [[Aquitanië]] dat e innam van de [[Visigoten]] in [[507]]. Allene de tussenköms van de [[Ostrogoten]] weerheuld de Fraanken d'rvan um 't gehele Visigotiese keuninkriek te veroveren. De campagne resulteren in 't Romiens consulschop van 't Oost-Romiense Riek veur Clovis wat de claim dat 't Fraankies Riek de opvölger was van 't West-Romiense Riek 'n groteren geleufweerdigheid gaf.

Toen Clovis in 511 starm wed 't riek völgs de [[Saliese Wet]] onder zien vier zeuns verdeeld: [[Theuderic I]] van Austrasië in Reims, [[Childebert I]] in Parijs, [[Chlodomer]] in [[Orléans]] en [[Chlotharius I]] in [[Soissons]]. Dit waar 'n proces dat de kömende eeuwen nog vaker zol veurköm waordeur 't Fraankiese Riek slechts tiedens körte periodes waar verenegd onder iene heerser. De consequentie van 't constant opdèlen van 't riek waar dat de Merovingen nie allene tèè'ngtèèng hun vi'jaanden vöchen maar ok tèè'ngtèèng mekare. Dit met uutzöndering van de periode 531-537 toen 't Fraankiese Riek weer grote gebieden wös te veroveren. 't [[Thuriese keuninkriek]] waar verwoest en 'n gedeelte wed veroverd. 't [[Bourgondiese keuninkriek]] wed tussen 532 en 534 veroverd en terwöl de Oost-Romiense Keizer tèè'ngtèèng de Ostrogoten vöch, wed die edwung' um de over-eblèèm gebieden van de Alemannen op te gèèm en Provence of te staon an de Fraanken in ruul veur hun neutraliteit. Tegeliekertied wed Beieren edwung um de Fraanken as heersers te erkennen en wed de controle over Aquitanië verstarkt.

Echter, deur 't constant verdelen van 't riek waren d'r in feite drie verschillende Fraankiese keuninkrieken, Neustrië in 't westen, Austrasië in 't oossen en Bourgondië in 't zuuden. Raandgebieden as Bretagne, Aquitanië, Alemannië, Thüringe en [[Beieren]] proberen vake hun onofhaankelekheid trugge te krie'ngkrieng en de constante [[burgeroorlog]]en tussen de Merovingen gaam hen daor ok meerdere mogelekheden veur. De Thuringers wed onofhaankelek nao de dood van Dagobert I in 639. Aquitanië weigerde de heerschoppi'je van de Merovingen te erkennen nao de moord op Childeric II in 675 en de autonome regio’s van Bretagne en Beieren wös zichzulf van de Fraanken te bevri'jden an 't ende van de zeumde eeuwe. Alemannië berijkte heur onofhaankelekheid in 709-712. De verovering' die in die tied wed behoold veulen in 't niet bi'j de gebieden die van 't riek wegveulen. Een paar kleine gebieden in de Alpen wed veroverd op de Longobarden in 575 en West-Frieslaand wed in 689 onder de vuute elopen, maar net as aand're raandgebieden beheuld Frieslaand 'n zeker vri'jheid.