|
'''''De vrolijke wetenschap''''' (Duuts: ''Die fröhliche Wissenschaft'') is een [[Filosofie|filosofisch]] [[boek (document)|boek]] uut [[1882]] van [[Friedrich Nietzsche]].
Nietzsche stellen datdet wenneer d'rder een demon an oe zol verschien en oe zol openbaren datdet alles zich onendig herhooltherhaalt, ie eerst wanhopig en bi'jnabeena gek zol wödden, maormar daornao, naoda-j oe d'rin hebt berust, zol leven in de vrolikkevrolijke wetenschap dat iede-j alles al iens edaone hebt. Di's de ultieme gelukzaoligheidgelukzaligheid völngsvolgens Nietzsche.
In dit boek kump ok de bekende uutspraakuutsprake "God is dood" veur in de paragraofen 108, 125 en 343. VölngsVolgens sömmigen zeg Nietzsche hier expres nietnie "God bestiet nietnie".
De vertaling van P. Hawinkels van §108: Ni'je gevechten. '' - Toen Boeddha dood was, vertone men nog eeuwenlange zien schaoduw in 'n grotte, - een ienörme huveringwekkende schaoduw. God is dood: maormar zo as de mèènselikkemèènselijke eerd now ienmaole is, zult d'rder misschiene nog millennia lange grotten bestaon waorin men zien schaoduw vertoont. - En wi'j - wi'j mut ok nog zien schaoduw overwinnen!''
Hier verwesverwis Nietzsche naor 'n concept van [[Plato (filosoof)|Plato]]: de [[allegorie van de grotte]]. As ieA-j oen hele leven vast-ebönden in 'n grotte leeft, met achter oe 'n vurevuur waor mèènsen veurlanges loopt, dan ken ie allene maormar de schaoduw die op de wand veur oe wöd eprojecteerdprojecteerd. Die schaoduwen bint oen warkelikheid en ie kent niets aanders. Wenneer ie lös-emaakt wödt en 't vurevuur zietzut, de mèènsen en zölfs het licht van buutenbuten, dan zol iezo-j niet kunnen wennen en truggeterugge willen.
Iene en aander wödt nog duudelikkerdudelijker met 't veurbeeld van de vissen in de viever. Vissen in 'n viever leeft maormar in 'n beparkte dimensie. Wenneer het't regent ziet zi'j vrumde cirkels aanan de oppervlak die ze wellicht wel tracht te verklaoren deur middel van 'n God. Wi'j mèènsen weet echter datdet dit gewoon de regen is, een meteorologisch verschiensel, umdatumdet wi'j in een dimensie meer leeft.
== De dolle mèènse ==
De beruumdse passaoge uut dit wark is waorschienlik ''De dolle mèènse'', waorin Nietzsche God niet allene dood verklaort, maor ok de dood van [[God]] in metslepend proza verklaort:
§125 De dolle mèènse.'' - He-j 't nie heurt van de dolle mèènse, die op kloarlichte môr'n 'n lanteern opstak, op de markte gung lopen en onopholdelijk reup: 'Ik zuke God! Ik zuke God!' - UmdatUmdet d'r doar juuste veule van de luu bi'jeinstönd die nie an God geleuven, verwekte hi'j 'n groot gelach. 'Is e söms verleuren egaon?' vreug d'r iene. 'Is e verdwaold as een kind?' vreug 'n aand'r. 'Of hef e zich verstopt? Is e bange veur oons? Is e scheep egaon? Naor 't buutenlaand vertrökken?' - Zo reup'ne en lach'ne zi'j deur mekare. De dolle mèènse sprung midden tussen hen in en deurboorde hen met zien blikken. 'Woar God hen is?' Reup e uut. 'DatDet za-k jullie zeggen! Wi'j hebt 'm edood - jullie en ikke! Wi'j allen bint zien moordenaars! Maar hoe he-w dit edaon? Hoe he-w de zee kunnen leugdrinken? Wie gaf oons de spons um de horizunne uut te vegen? Wat he-w edaon, toen wi'j disse eerde van heur zunne löskoppelen? In wulke richting beweegt zi'j zich now? In wulke richting beweegt wi'j oons? Vört van alle horizunnen? Valt wi'j nie an iene stuk verdan? En wel achterwaarts, ziedwaarts, veurwaarts, naor alle kaanten? Is d'r nog wel 'n boven en beneên? Doolt wi'j nie as deur 'n onèndig niets? Aodemt oons de ledige ruumte in 't gezichte? Is 't nie kolder ewödden? Is nie veurtdurend nacht en stieds meer nacht in antocht? Mut d'r smôr'ns gien lanteerns wödden an-esteuken? Heure wi'j nog niets van 't gedruis der doodgravers die God begraven hebt? Roekt wi'j nog niets van de goddelikke ontbinding? - ok goden raakt in ontbinding! God is dood! God blef dood! En wi'j hebt 'm edood! Hoe zö-w oons troosen, wi'j moordenaars? 't Heiligse en machtigse datdet de wereld töt dusverre bezeten hef, is onder oons messen verbloed - wie wist dit bloed van oons of? Met wat veur water kö-w oons reinigen? Wulke zoenöffers, wulke heilige speulen zö-w mutten bedèènken? Is nie de grootte van disse daod te groot veur oons? Mut wi'j niet zölf goden wödden um heur weerdig te schienen? Nooit was d'r 'n grotere daod - en wie d'r ok nao oons geboren wödt, umwille van disse daod beheurt hi'j töt 'n hogere geschiedenisse dan alle geschiedenisse die töt dusverre west is!' - Hier zweeg de dolle mèènse en keek opni'j zien toeheurders an. Ok zi'j zwegen en keken bevrumd trugge. Èndelik wörpen e zien lanteern op de grond, zodatzodet die in stukkies sprung en uutdeuven. 'Ik köm te vrog,' zee e toen, 'tis mien tied nog nie. Dit ongeleufelikke gebeuren is nog onderweg. 't Maak 'n umweg - tis nog nie töt de oren der mèènsen deur edröngen. Bliksem en donder hef zien tied neudig, 't licht der gesternte hef tied neudig, daoden hef tied neudig, ok naodatnaodet ze daon bint, umme zeen en heurt te wödden! Disse daod is nog stieds verder van hen of dan de verste gesternten - en toch hebt wi'j heur zölf verricht!' - Men vertelt verder, datdet de dolle mèènse diezölfen dag nog verschi'jdene karke binnen-edröngen is en doar zien 'requiem aeternam deo' an-eheven hef. Naor buuten ebrach en ter verantworing reupen zol e telkens allene maar 't völgende antwoord hebben: 'Wat bint disse karke èggenlik nog, as zi'j niet de graven en gedenktekens Gods bint?'''
== Externe links ==
|
