Verskil tüsken versys van "Bertrand Russell"

'''Bertrand Arthur William Russell''' ([[Trellech]] ([[Monmouthshire]], [[Wales]]), [[18 meie|18 mee]] [[1872]] – [[Penrhyndeudraeth]] ([[Gwynedd]], Wales), [[2 febrewaori|2 februari]] [[1970]]) waar 'n Britse [[filesofie|filesoof]], [[geschiedenis|historicus]], logicus, [[wiskunde|wiskundige]], veurvechter veur sociale verni'jing, [[humanisme|humanist]], [[pasifisme|pacifist]] en een promenent rationalist. Russell wed in 1949 de [[Order of Merit]] toe-ekend en in [[1950]] ontving e de [[Nobelpries veur de Literatuur]].

Russell waar van [[adel|aodelijke ofstamming]] en hi'j kreeg onderwies van privéleraren. In zien pubertied was e vake arnstig [[depressie (psychologie)|depressief]]. Geboren in de hoogtijdaang van 't Britse Riek, störf e bi'jna 'n eeuwe later an [[influenza]], toen dat riek inmiddels waar uutiene-vallen. Met zien dood verleur de wèreld iene van zien bekendse intellectuelen en zien morele autoriteit löt een blie'mende indrok nao. As poletiek activist waar Russell een fervent veurstaander van karnwaopenontmanteling en een uut-espreuken criticus van de [[Vietnamoorlog]].

In 1940 ontving e al de [[Faraday Medal]]. In 1950 wed Russell onderscheiden met de Nobelpries voor literatuur, as erkenning veur zien veulziedig schrieverschap, woormet hi'j een significante bi'jdrage eleverd had an 't meenselik welzien en 't vri'jzinnig deenken.

Russell waar iene van de invloedriekse filesofen van de 20e eeuwe. Hi'j schreef veule boeken over logica en heuld zich onder aander bezig met 't onderzuuk naor de grondslaang van de wiskunde. Iene van zien veurnaamse warken is de [[Principia Mathematica]] det hi'j saom' met [[Alfred North Whitehead]] schreef.

Ok over zien rèdenen um agnost te wèzen schreef e boeken. In zien betoog ''Why I Am Not a Christian'' (vertaald as ''Waorumme ik gien christen binne'') valt hi'j de belangriekse argumenten veur 't bestaon van 'n god an en kömp töt de conclusie dat d'r gien enkele noodzaak is umme an te nem dat d'r een god bestiet. Ok betoogt e dat religie meer kwaolijke dan goeje gevölng hef. Hi'j beschouwen zichzelf as vri'jdèènker en waar van miening dat mèènsen zich nie mut laoten leiden deur traditie of heilige boeken, ma dat zi'j met hun eing verstaand töt kennis mut köm. Tevens lanceerde hi'j 'n argument dat bekend stiet as ''[[Russells theepot]]'', um 't onfalsifieerbare karakter van godsdienstige opvatting' an de kaoke te stellen.

Ok op 't gebied van seksualiteit had e 'n veur die tied zeer onconventionele opvatting. Zo zaag hi'j gien enkele rèden umme bi'jveurbeeld [[seks]] buten 't huwelijk immoreel te vinden. Iets kon volngs Russell allene immoreel wèzen wenneer 't aanderen schaadt, en dat waar volngs 'm bi'j seks buten 't huwelijk nie et geval. Hoewel zulke opvattingen teengwoordig vri'j normaal evunden wödt, kwam Russell d'r regelmaotig deur in de problèmen.

In de verzaomelingenleer is de [[Russellparadox]] naor 'm enuumd. Disse paradox giet over de verzaomeling van alle verzaomelingen die zichzelf nie bevat, met de vraog of disse verzaomeling zichzelf now wel of nie bevat. Iene bekend veurbeeld is de zelfreferente barbier: scheert 'n barbier die allene mèènsen scheert die zichzelf nie scheert, zichzelf, of nie? Naor anleiding van disse paradox bint onder aander typenlogica's ontwikkeld, en is d'r veule onderzuuk edaon umme te proberen disse teengspraok op te lössen, töt [[Kurt Gödel]] uuteindelijk antonen dat dat principieel nie mogelijk is.