Verskil tüsken versys van "Søren Kierkegaard"

'''Søren Aabye Kierkegaard''' ([[Kopenhagen]], [[5 meie|5 meej]] [[1813]] – aldaar, [[11 november]] [[1855]]) was 'n [[19e eeuw|19e-eeuwse]] [[Denemarken|Deense]] [[theoloog]] en [[filesefie|filosoof]]. Ok al nuumde hi'j zichzulfzichzölf 'n anti-filosoof en 'n religieusrilligieus schriever en wödt algemien ezeenezien as de eerste [[existentialisme|existentialistische]] filesoof. Tegenwoordig zeg zi'jmen 't aanders, zi'j wilt Kierkegaard in zien historische context begriepen en nietnie langer interpreteren vanuut de existentialistische beweging.

Sören Aabye Kierkegaard wed geboren op 5 meejmeei 1813 in Kopenhagen. As leste van de 7zeuven kinder uut 't gezin en hi'j stamstammen uut 't twi'jde huwelijk van zien va. Alle kinder starft veur zi'j de 35 joorjaor haald hebt, beholvebehaolve breur Peter, die nog langer leven zol as Sören. Zien va Michael Peterson Kierkegaard drugdrög 'n zworezwaore last met zich met, ofkömstigofkomstig vanuut zien jeugd: As jonk had e, tiedens 't hoeden van schaopen, [[God]] vervluukt um zien ellendige bestaon. DatDet zörgde nog vake bi'j 'm veur 'n zwoormoedigezwaormoedige bujjebujjen. Va Michael was toch 'n prima zakenman die vullevölle geld binnen ehaalt hef. Wat geld betröfbetruf kwamkwaam 't gezin prima deur. Allene was zien va 'n beetiebettie eflipt ewödden deur zien vroggervroggere Godsvervluuking. Hi'j schreef dan ok de vrogge dood van 5vief van zien kinder hier naor toe. Kierkgegaard hef beheurlijkkebeheurlijke trekken an dissedizze [[melancholie]] van zien va d'r an over holden. An de aandere kaante mut iets 'm inspireerd hebben , want d'r bint maar weinig luu die zo vullevölle schreven hebt as Kierkegaard in zo'n körte tied.

Over Kierkegaards kinder jorenjaoren is nietnie vullevölle bekend. Wi'j weetwet wel datdet e op jonge leeftied beliedenis edaon hef. Wat gebeuren op 20 april 1828, op 'tdet moment was e 14veertiene jaor. Twi'j joorjaor later (vanof 30 oktober 1830) gung e naor schoele op de universiteit. De jorenjaoren doornaodaornao starft 't iene naor 't aander familielid.

* Op 10 september 1832 starft zien zuszusse Nicoline op 33 jorigejaorige leeftied.

* Op 21 september 1833 starft zien breur Niels op 24 jorigejaorige leeftied.

* In 't joorjaor dooropdaorop op 31 juli starft zien moe.

* Op 29 december van 'tzulfdetzölfde rampjoorrampjaor 1834 starft zien zuszusse Petrea. Zi'j was toen 33 joorjaor old.

In 1836 kwam d'r 'n prettiger gebeuren, breur Peter gung in brulfte op 21 oktober met Marie Boisen. Vervolgens hef Kierkegaard in meejmeei 1837 zien eerste ontmuuting hadehad met Regine Olsen, die 'n belangrieke rölrol in zien schrieversleven zol gaon kriegenspeulen. MaMaar, in 't zulfdezölfde joorjaor, starft Marie Boisen. De meensen kiekt ok nietnie meer vrumdvrömd uut um 't feit datdet d'r melancholie bi'j dissedizze familie waarheerste. 't Is annemelijkannemmelijk datdet Sören hier deur bi'j zien studie an -etast wed, ok al is deurdaor nietnie vullevölle van truggeterugge te vinvinden in zien of aandere, teksenteksten. Hi'j kwam nietnie arreg verre met zien studie, want hi'j heuld meer van brekken en uutgaon. Deur dissedizze levenswieze kwam d'r 'n breuk tussen hemhum in zien va, wulkewölke hopenehopen hadhadde datdet Sören 't verre zol schöppenschuppen binnen de karkelijke orde. Op 10 juli 1838 giet e weer met zien va en giet e weer drok bezig met zien studie. Zien va mochmochen 't resultaot nie met maken, want Micheal Peterson Kierkegaard störf in 'tzulfdetzölfde joorjaor op 8 aurgustusaugustus. 't Overleden van zien va hef Kierkegaard vullevölle pienpiene in zien hatte daondaone.

't Knieftige van Kierkegaard wöd duudelijk deur zien snelle ontwikkelen. Twi'j joorjaor later studeren e Cum Laude of. Enkele maond nao zien ofstuderen verlooft hi'je met Regine Olsen. En dan gien joorjaor verder stuurt e op 11 augustus de ringe truggeterugge en verbrök in oktober 1841 de verloving. Zien umgeving reageert eschokt en kan 't nie begriepen. Kierkegaard zulfzölf, is in zien geschriften altieden dubbel westewest over zien verholding töt Regine Olsen. Wat in ieder geval vast stiet is datdet de verbreukingverbrökking met heur van grote invloed is westewest op 't schrieverschopschrieverschap van dissedizze Deen.

Uutendelijk zakt Kierkegaard op 2 oktober 1855 op straote in mekare en wödwödden in 't Frederikshospitaal op enummen. Hi'j starft 'n maond later op 11 november en wödwödden op 18 november in 't familiegraf begraovenbegraven.

=== Zien begroavenisbegravenis ===

Zien breur Peter nemp 't besluut um 'm 'n karkelijke begraovenisbegravenis te geven. Dit gebeuren in iene van de veurnaamseveurnaamste karken van KopenhoagenKopenhagen. De karke zat helemoale völvol en zelfszölfs buuten stônstunden luu umumme de denkerdeenker zien leste eer te bewiezen. Veural arme en simpele luu die zien boeken niet iens elezen hadhadden kwamen um hem'm nog iene keer te zeenziene. Hoog op Hoogop-eleiden waren d'r nie bi'j, met uutzönderinguutzundering van 'n paar luu die hi'j persoonlijk had ekent en studenten.

Peter Christian hield de overdenkingoverdeenking en zeizee hierin dat zien breur herinnerd mösmus wödden um zien grote doaden veur 't christelijk geleuf. Nooit had hi'je hiervan of -eweken en het't was veur 'm de absolute woorheidwaorheid. Hun mösmussen verwondering hebben veur Kierkegaards wark mamaar 'm tegeliekertied ok vergevenvergieven datdet hi'je an 't end van zien leven was goan te dwalen van de echte leer. Dit verwes ongetwiefeld noar 'T Ogenblik' en de literaire warken met commentaarcommentaor op de karke. VölVölle aanders kon Peter natuurlijktuurlijk nietnie zeggen, met zien karke an de iene kaante en zien breur an de aandere kaante.

Noa de dienst. Toen de kiste al bijnabi'jna in 't graf waar ezakt nam zien arts Lund nog snel even 't woord. Hi'j was verontwoordigdverontwaordigd over 't gedrag van de karke noa 't overlijdenoverlieden van zien patiënt. Hi'j zeizee dan ok: 'DisseDizze man, die hier vandage in stijl begroavenbegraven wöd, as of e bi'j de karke heuren, was tiedens zien leven iene van de vurigsevurigste tegenstaanders van dissedizze zulfdezölfde karke. Ik gao hier drummedaorumme op tegenin, zowel in zien en mien eigenegen name, datdet men oons anwezigheid hier beschowdbeschouwd as 'n deelnemendeelnemmen an de eredienst van 't offesjele christendom. Hi'j is hier tegen zien wil noar toe brachtebracht. Ik binbinne slechs evölgdevolgd umumme dit feit te constateren. Noch hi'j noch ik binbint ooit bi'j 'n offesjele christelijke haandeling ewesewest. Noadat wi'j hadden in ezeeneziene wat dit offesjele christendom inhôldinhold.' Noa dissedizze körte toespraoktoespraak wed d'r 'Bravo' ereupen en zelfszölfs 'vötvört met de domenees!'. Zo wed Kierkegaard as nog in zien eigenegen stijl begroavenbegraven. (De dokter kreeg hiernoa van de karke een'n boete van 100 rieksdoalders en mösmus zien excuus anbieden.)

Op zien grafstiene wed de völgendevolgende teksetekste, uut ekeuzen deur Kierkegaard zelfzölf, an -ebracht:

in iene keer verzwöndenverzwonden,<br />

dan ka-kan 'k rusten goan<br />

Kierkegaard stellen det de [[taal]]e oons vervrumdtvervrömp van de levende [[ervaoring]], an eziene zi'j 'n [[abstrakt]] gegeven is. Ok kump wi'j in zien wark tegen det e [[deenken]] en [[bestaon]] as twi'je verschillende dingen zutzöt. Hi'j zee dan ok det bestaon nietnie dachtedacht mut wödden, maar leefd. Dit betekend dan niet det disse twi'je niks met mekaare te maken hef, want bestaon giet zelfs zo nauw saomen met [[existentieel]] deenken, det 't met mekaare deurweven mut wên. Kierkegaard gef in dit opzicht 'n ni'je betekenis an Hegels term ''synthese''. Better is 't misschiene te spreken van 't Deense begrip "Sammensætning". Het ''krachtens het absurde'' kreg hier zien beslog. De Waorheid is 'n saomenstelling van önverbindbaarheden, die desondaanks bint saomen steld. 't Geleuf krachtens 't absurde is dan ok de diepste warkelukheid en völgens Johannes Silentio 't hoogs haolbare veur 'n meense.'t Geleuf is niet deur 'n meense te bewarken, God mut zelf daor as instaantie bi'j wên.