Verskil tüsken versys van "Riessens"
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 32:
==Oetsproake van et Riessens==
===Kleenkers===
Riessens dut nen helen hoop dinge net eawen iets aanders as aandere soorten Tweants. Et bekeandste an et Riessens is de [oa]-klaank in wöarde woer as aandere soortn Tweants nen [e], [ea] [a], of [aa] hebt. In t Riessens is et ''
Doarnöast gebrok Riessens ne [[brekking (taal)|klaankbrökke]]: de -ee, -oo en -eu wordt eeə (eeje) -ooə (oowe) en -euə (euwe). Dit lik een oawerbliefsel te wean oet et [[Westfaals]] van [[Meunster]], wat vroger de modelsproake was vuur Oost-Nederlaand. In aandere soortn Tweants zegnt ze ''geem/gevn'' (geven), ''loopn'' (lopen) en ''leu'', mer in et Riessens wörd det ''geejewn'', ''loo-upn'' en ''lùwe'' (In et [[Internasjonaal Klaankenskrift|IPA]]: {{IPA|/ɣeəwn, lɔəpm̩, lʏə/}}). n Riessensen wöardebookmaker [[Koarel van n Notoaris]] veund vuural de biezeundere ''leu''-klaank skienboar zo belangriek, det hee de -eu aait as -ue skreef.
In heel wat Riessense wöarde is de klaankbrökke vort, mer zörget der nog aait vuur at wöarde met van oorsproonk nen open kleenker, rechtevoort met nen korten kleenker wordt oet esprökn. Woer as in Noord-Nedersassiese dialekte bievuurbeeld de wöarde ''beter'' en ''ketel'' bestoat ({{IPA|/beɪtəɾ, keɪtəl/}}), wörd dit in Westfalen biäter en kiätel (({{IPA|/bɪætəɾ, kɪætəl/}}). Et [[Vjens]]e ''bjetter'' en ''kjettel'' zeent hier oawerbliefsels van en maakt et annemmelik at et in Riessen ooit ook zo ekleunken mut hebben. Toch is et Riessens dee anvaankelike j-klaank kwiet, mer vuural de euldere leu kuiert nog van ''bätter'' en ''kättel''. De jungere geslachten zegnt rechtevoort ''better'' en ''kettel'', as in de rest van Tweante en [[Sallaand]].▼
▲In heel wat Riessense wöarde is de Westfaalse klaankbrökke vort, mer zörget der nog aait vuur at
Een aander belangriek kenmoark wat vuural nog bie euldere Riessenders is te heuren, is de oetsproake van nen korten -a as -ä (IPA: {{IPA|/æ/}}. Dissen klaank kleenkt etzelfde as in et Engelse "trap", nen soort korten -aa. Samen met de earder neumde (oawerbliefsels van de) klaankbrökke, kan et volgende vuurbeeldzinneke vuur aandere Tukkers vrömd of zelfs onverstoanboar wean: ''Hee har nog gin half uur an de bar ezetten, of hee was alwier zo dikke as ne koo" (''hee hä nog gin half uur an de bär ezètn, of hee wès èwier zo dikke ès ne koo'').
Regel 227 ⟶ 229:
==Biezeunderheden==
*
*Et Riessens löt op völle steas de [l] vort. Ze sprekt ''weelt'' en ''zöalt'' oet as ''weent'' en ''zöant'', en ''zulke'' en ''welke'' as ''zukke'' en ''wukke/vukke''. Et lik een oawerbliefsel te wean van et [[Ooldsassies]], en keump bievuurbeeld ook in et Engels vuur: ''shall not'' en ''will not'' wordt doar vake of ekortt töt ''shan't'' en ''won't'', terwiel as wöarde as ''talk'' en ''folk'' zelfs aaltied zoonder -l ezegd wordt.
==Veardere algemene klaankwoarnemmings==
| |||