Wikipedia

Verskil tüsken versys van "Vikings"

Geskydenisse interaktiv döärsöken
← vöärige wysigingvolgende wysiging →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
CptViraj (Oaverleg | bydragen)
1 bewerking
fixing doi from hijacked website, see here
K VerNSSed en versassisked - WIU
Regel 1:
{{Etelazie}}[[Bestaand:Wikinger.jpg|thumb|right|300px|DeanseDäänske zeeleuseylüde, skilderd midden twaalfdetwaalvde eeuweywe.]]
 
nDe Naamname '''VikingnViking '''(van tet [[Ooldnoors|oldnoorsk]]e ''víkingr'') of '''Noormänne '''wördwördt algemeenbruked broekt vuur devöär [[Noormänne|Noordse]] [[Skandinavië|SkandinavieseSkandinaviske]] [[verkenner]]s, [[kriegerkryger]]s, [[haandelhandel]]sleuslüde en [[piraat (zee)|piraatnpiraten]]. Disse leulüde verkenn,deaden plundern,tüsken koloniseernde of[[8e haandelneeuw|8.]] meten [[11e eeuw|11. eywe]] grotegroute deelndeylen van [[Europa (continent)|Europa]], [[AziëAsie]] en denoordatlantiske Noordeilanden Atlantieseverkennen, [[eilaand]]nplünderen van nof [[8e eeuwkolonisme|8sten eeuwkoloniseren]] tötof midnder [[11emed eeuw|11den]] eeuwhandelen.<ref>Roesdahl, Else. The Vikings. Penguin, 1998.</ref>
 
Disse Noormänne warnwarren oonderunder mearmeyr bekeandbekend umüm öare befaamdeöäre [[langboot|langbouten]]n., wårmed as se Hiermetsou kömnwyd zenår zovearet oostweardsoasten as [[Konstantinopel]] en de [[Wolga]]rivier in [[RuslaandRusland]] kömmen, zovearsou wyd når et westweardswesten as [[IeslaandYsland]], [[GreunlaandGröönland]] en [[Newfoundland]] en zovearsou zudelikwyd når et süden as [[Al-Andalus]] in et hüdige [[Spanje]].<ref>[http://rodin.uca.es:8081/xmlui/bitstream/handle/10498/7881/18385953.pdf?sequence=1 Riosalido, Jesus. ''Los vikingos en Al-Andalus''. 1997. 2010-05-11] (oettrekseluuttreksel te kriegnkrygen in tet Engelsengelsk)</ref> DitDe tiedperkeywen vanwårin oetbreaidingas steetsee dit deaden ståt te bekeandbook as de [[VikingtiedVikingtyd]]. tEt Ishevt ngroute belangriekgevolgen oonderdeelhad vanvöär de geskiedenisngeskydenisse van [[SkandinaviëSkandinavie]], [[Ierlaand (eilaand)|IerlaandYrland]], [[Groot-Brittanje|Groutbrittanje]] en de rest van [[middeleewn|middeleews]]middeleywsk [[Europa (continent)|Europa]].
 
tDe Beeldvikingen vandeaden Vikingnselv isnit nogtöt walnauliks esskryven. tekörtDe doanlüde dee as med öär te maken kreagen wal. DeVake [[ooldheaidkeunde]]kömmen ense geskreewneder welnnit beedtheyl oetbreidererousklörig beskriewingnup. Dårümme besteyt der 'n Romantizeerdunvulleydig beeldbeald van öär. Desundanks geavet archeology en skreavene brunnen uutgebreide beskryvingen. Et verromantiseerde beald van de VikingnVikingen as [[Germoanen|Germaanse]] [[Nobeln Barbaar|Nobelenobele Barbaarnbarbaren]] begununtstünd in nde [[18e eeuw|18den18. eeuweywe]]. DitDat spröäk spreukvöäle leulüde an en wör aalsteyds mearvaker broekt,bruked en oetbuittuutbreided gedoerndein de tyd van de [[VikingopleawingVikingupleaving]].<ref>Langer, Johnni. "The origins of the imaginary viking", ''Viking Heritage Magazine,'' Gotland University/Centre for Baltic Studies. Visby (Sweden), n. 4, dez. 2002</ref> De völbroekte beeldn van Vikingn as gewealddoadige onbenuln of onverbetterlike avonturiers kreegnVikingen vörmwörden umvanaf tet begin van nde [[20e eeuw|20sten20. eeuweywe]] vake afbealded as vechtlüstige unbenüllen of unverbeaterlike avontureers. HudigeDe beeldvörminghüdige bealdvörming is vake slim oetmölkn,uutmölken en Vikingnvikingen wordtwordet vake as karikatuurnkarikaturen nearzatneadersatted.
 
== Naamoorsproonk ==
t [[Ooldnoors]]e vrouwelike zelfstaandige naamwoard ''víking'' duudt op ne oawerzeese verkenningstocht. t Steet in verskilnde [[Runes (skrift)|runes]] oet de Vikingtied as ''fara í víking'' (''In wieking voarn'', ''op verkenning goan''). t Is te vergeliekn met t [[Neersassies]]e ''oetwiekn noar''. In latere tekstn, zo as de Ieslaandse [[Sagen]], steet de oetdrukking "op wieking goan" vuur piraterieje of oawervaln pleegn, en nit allene mear zeetochten vuur haandel. t Verwaante Ooldnoorse männelike woard ''víkingr'' keump völle vuur in de [[Skaldiese dichtkeunst]] en op verskeaidene runesteender oet de Vikingtied; doar steet t vuur "zeeman" of "krieger" den't metgeet op oawerzeese tochtn.<ref>[http://books.google.com/books?id=wyG3HnK0qREC&dq Faarlund, Jan Terje. The Syntax of Old Norse By ; p 25] ISBN 0-19-927110-0; ''The Principles of English Etymology'' By [[Walter W. Skeat]], published in 1892, defined '''Viking''': ''better Wiking, Icel. Viking-r, O. Icel. *Viking-r, a creek-dweller; from Icel. vik, O. Icel. *wik, a creek, bay, with suffix -uig-r, belonging to ''[http://books.google.com/books?id=ls4CAAAAIAAJ&dq Principles of English Etymology By Walter W. Skeat; Clarendon press; Page 479]</ref> Dissen vorm steet ook as vuurnaam op wat [[Zweedn|Zweedse]] runesteender. Dr is hoaste gin bewies vuur nen slechten bieklaank an den naam an t eande van de Vikingtied. n Naam sleug op ne aktiviteit en de leu dee't doaran metdeedn, en nit op ne kulturele of ethniese groep. ▼
 
== Naamoorsprung ==
In de geskiedenisse van de Aartsbisskopn van [[Hamburg]]-[[Bremen|Breemn]], skreewn duur [[Adam van Breemn]] in ongevear [[1070]], steet n naam ''viking'' geliek an [[piraat (zee)|piraat]] en Skandinaviër. Net as in t Ooldnoorse gebroek wörd n naam nit broekt vuur leu of kultuur in t algemeen. t Woard keump nit in [[Middel-Engel]]se tekste vuur.
▲tEt [[Ooldnoors|oldnoorsk]]e vrouwelike zelfstaandigeselvstandige naamwoardnaamwoord ''víking'' duudtdüdet opup ne oawerzeeseoaverseyske verkenningstochtverkenningsreise. tEt Steetsteyt in verskilndeverskillende [[Runes (skrift)|runesrunen]] oetuut dedee Vikingtiedtyd as ''fara í víking'' (''In wiekingwyking voarnvåren'', ''opup verkenning goangån''). tEt Isis te vergelieknvergelyken metmed tet [[Neersassiesneadersassisk]]e ''oetwiekn noaruutwyken''. In latere tekstntekste, zosou as de Ieslaandseyslandske [[Sagen]]sagen, steetsteyt de oetdrukkingsegswyse "opup wieking goanwyking gån" vuurvöär pirateriejepiraterye ofen oawervaln pleegn,oavervallen en nit alleneenkel mearvöär zeetochtenseyhandel vuur haandeldryven. t VerwaanteEt Ooldnoorseverwante männelike woardwoord ''víkingrVíkingr'' keumpwördt völle vuur in de [[Skaldieseskaldiske dichtkeunstdichtkünst]] enbruked. opEt verskeaidenesteyt runesteenderouk oetup verskeidene runesteynder uut de Vikingtied;Vikingtyd. doarDår steetbeteykent t vuuret "zeemanseyman" of "kriegerkryger", den't metgeetas medgeyt opup oawerzeeseoaverseyske tochtntochten.<ref>[http://books.google.com/books?id=wyG3HnK0qREC&dq Faarlund, Jan Terje. The Syntax of Old Norse By ; p 25] ISBN 0-19-927110-0; ''The Principles of English Etymology'' By [[Walter W. Skeat]], published in 1892, defined '''Viking''': ''better Wiking, Icel. Viking-r, O. Icel. *Viking-r, a creek-dweller; from Icel. vik, O. Icel. *wik, a creek, bay, with suffix -uig-r, belonging to ''[http://books.google.com/books?id=ls4CAAAAIAAJ&dq Principles of English Etymology By Walter W. Skeat; Clarendon press; Page 479]</ref> DissenOuk vormwördt steet ooket as vuurnaamvöärname bruked up opeen watpaar [[Zweedn|Zweedsesweydske]] runesteenderrunesteynder. DrDat iset hoastewoord ginan bewieset vuureande van de Vikingtyd nen slechten bieklaankbyklank ansolde denhebben, naamis anhåste tgin eandebewys vanvöär. de Vikingtied.De nname Naamslöög sleugenkel opup ne aktiviteitbeasigheid enwår deeen leupaar dee'tlüde doaranan metdeednmeddeaden, en nit opup ne kulturele of ethnieseetniske groepgrup.
 
Årtsbisskop [[Adam van Bremen]], den as de Geskydenisse van Årtsbisskoppen van [[Hamburg]]-[[Bremen]] skreav, gebröäk de name ''viking'' üm [[piraat (zee)|seyröyvers]] en skandinaviers med an te düden. Net as in et oldnoorske gebruuk bedoolden hee der gin lüde of ne speciale kultuur med. In [[middelengelsk]]e tekste kümt et woord nit vöär.
Dr zeent verskeaidene deankwiezes oawer n oorsproonk van t woard Viking. Oet niej oonderzeuk blik at t woard stamt van vúúr de tied at t skeepszeail introduseerd wör bie de noordwestelike Germaann. Ne [[Ooldfreesk]]e skriefwieze wis an det t woard wör oetsprökn met ne palatale k. Doarumme nemt de geleardn an det t al besteund vuurdet dee palatalisasie vuurkwam, dus in n [[5e eeuw|5den eeuw]] of nog earder. In det geval duudn t woard op de oolde Skandinaviese ofstaandsmoate oet de zeevoart: ''vika.'' Dit duudn woarskienlik op de ofstaand dee't ene ploog roeiers of kon legn. t Ooldnoors vrouwelike ''víking'' (zo as in de oetdrukking ''fara í víking'') kan oorsproonkelik ne zeereaize hebn beteeknd dee't karakteriseerd wör duur ne ploogwisseling van roeiers, dus ne lange zeereaize. In de tied det ze nog gin zeail hadn gaf ne roeierswisseling an det dr lange reaizet mos wordn. Nen ''víkingr'' (nen manneliken) zol dan oorsproonkelik nen metreaiziger west hebn. In dee betekenisse was t woard Viking dus nit meteen verbeundn met Skandinaviese zeevoarders, mer kreeg t disse betekenisse geleaidelik an, doo't de Skandinaviërs de zeeën begunn te behearsen.
 
Oaver den oorsprung van et woord 'viking' beståt verskeidene denkwyses. Uut undersöök blikt dat et woord stamt van vöär de tyd at de noordwestelike germanen de technik van et skeypsseil under et knee kreagen. In oldfreeske geskrivten steyt et woord andüded med nen palatalen k. Dat segt geleyrden dat et woord al bestünd vöärdat dee palatalisaty vöärköm, düs in de [[5e eeuw|5. eywe]] of noch eyrder. In dat geval düden et woord up de olde skandinaviske afstandsmåte uut de seyvårt: ''vika''. Et kan good weasen dat dårmed de afstand bedoold wör wat eyne ploge roiers af kunde leggen. Et oldnoorske (vrouwelike) ''víking'' (sou as in de segswyse ''fara í víking'') kan sou düded hebben up ne seyreise wårby roiers mekander in plogen afwesselden. As se noch gin seil hadden, stünd ne roierswesseling gelyk an ne lange reise. Nen (manneliken) ''víkingr'' was dan eyne den as medgüng. Sou stünd et woord 'viking' nit medeyne vöär skandinaviske seyvårders, mär is der dat händig an in ekömmen do as se machtiger begünnen te worden.
n [[sproakenkeunde|Etymologiesen oorspronk]] van de ofstaandsmoate ''vika'' is t woarkwoard det in t Ooldskandinavie de vorm ''víka'' har ([[Oold Ieslaands]] ''víkja''). Det beteekn 'terugge trekn, met t getiede goan, metgeewn, wiekn'. t Beeld hierbie is det nen roeier den't meu is opskof (wik) van t roeiebeanksken vuur nen frisken roeier, den t dan van um oawerneamp. Doarnöast lik t woard ''vika'' slim völle op t Neersassiese ''wekke'', en zeuwn deage is de wisselingstied van de wekgoodn (Deenkseldag is n god [[Deenksel]]'s dag, [[Woonsdag]] is [[Wodan]]'s dag, Doonderdag is [[Donar]]s dag, Vriedag is [[Freia]]'s dag.)
 
De [[sproakenkeunde|herkomst]] van et woord vöär de afstandsmåte ''vika'' ligt in et oldskandinaviske warkwoord ''víka'' ([[Oldyslandsk]] ''víkja''). Dat beteykenden
'terügge trekken, med et getyde med beweagen, medgeaven, wyken'. Et beskrivt et beald van nen vermöden roier den as upskuvt (wikt) van de roibanke. Nen frisken roier neamt syne steade in en geyt wyder med roien. Dårnöast likt et woord slim up et woord vöär ''weake''. Söäven dage was de wesseltyd van de weakengoden.
 
t Idee van t verbaand tusken de wöarde Viking en ''vika'' is duur veer ofzeunderlike oonderzeukers al oetdacht vanof [[1980]], en wörd duur de meeste gelearde leu annömn. Dr zeent normaalsprökn twee aandere verkloarings:
Van "https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Vikings"