Verskil tüsken versys van "Nedersaksisch"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 16:
==Geografisch gebied==
===In Europa===
Et Nedersaksisch wördt veural espreuken in et noordoostelike deel van [[Nederlaand]] (de provincies [[Grunnen (provinzie)|Groningen]], [[Drenthe]] en [[Oaveriessel|Overiessel]], de [[Gelderlaand|Gelderse]] gebiejen de [[Veluwe]] en de [[Achterhook|Achterhoek]], de [[Stellingwarven]] in et zuudoosten van [[Frieslaand]], en [[Urk]] in [[Flevolaand]]) en in et noordelike deel van [[Duutslaand]] (onder aandere in [[Nedersaksen]], [[Westfalen|Westfaolen]], [[HamburgHambörg]], [[Bremen]], [[Sleeswiek-Holstein]], [[MecklenburgMekelenbörg-Veur-PommerenVeurpommeren]], [[Saksen-Anhalt]] en [[BraandenburgBraandenbörg]], oek kleine gedeeltes van et noorden van [[Hessen]] en [[Thüringen]] spreken van oorsprong Nedersaksisch). Et Nedersaksisch dat in Nederlaand espreuken wördt, wördt tot et [[West Leegsaksisch (algemain)|West-Nedersaksisch]] erekend. Et Nedersaksisch uut Duutslaand veur een groot gedeelte oek, mer et oostelike deel völt onder et [[Oost Leegduuts|Oost-Nedersaksisch]] (oek wel et ''Oost-Nederduuts'' eneumd).
 
Eertieds wördden et Nedersaksisch volop espreuken in et [[Denemarken|Deense]] [[Zuud-Jitlaand|Zuud-Jutlaand]], tegenswoordig bin dat der een stuk minder. Oek an de raand van [[Berlien]] praotten ze van oorsprong Nedersaksisch, mer mit de verstedeliking en nasionale centralisasie is et dialekt uutestörven. In de noordelike Duutse gebiejen, wat noen [[Pooln|Polen]], de [[Ruslaand|Russische]] provincie [[Koningsbargen]], zuudwestelik [[Litouwen]] en [[Estlaand]] bin, was et Nedersaksisch oek goed vertegenwoordigd. Sinds de verdrieving van et grootste gedeelte van de [[Duutslaand|Duutse]] bevolking, an et einde van de [[Tweede Wereldoorlog]], wördden et der haost niet meer espreuken. Vandage de dag bin der nog wel een stuk of wat Nedersaksische sprekers buten Nederlaand en Duutslaand in de kustgebiejen van [[Polen]] (een minderheid etnische Duutsers); sprekers van et ''[[Oostpommers]]'' die Pommeren niet uutezet bin, en oek de regio's rond [[Braniewo]]).
Regel 34:
 
==Erkenning==
Nederlaand erkent et Nedersaksisch officieel as [[streektaal]] en steunt et op een beparkt nivo, zo as beschreven steet in deel II van et [[Europees Haandvest veur regionale talen of talen van minderhejen]], toch wördt derveur estrejen um et Nedersaksisch onder deel III erkend te kriegen. Deur et haandvest is et Nedersaksisch in de [[Europese Unie]] een officieel erkende streektaal. Oek Duutslaand hef et haandvest etekend, en erkent en steunt et Nedersaksisch (daor heet et officieel ''Niederdeutsch''). In de deelstaoten [[Bremen]], [[Hambörg|Hamburg]], [[MecklenburgMekelenbörg-Veur-PommerenVeurpommeren]], [[Nedersaksen]] en [[Sleeswiek-Holstein]] wördt de taal erkend volgens deel III van et haandvest; in de deelstaoten [[Brandenbörg|BraandenburgBraandenbörg]], [[Noordrhain-Westfele|Noordrijn-Westfaolen]] en [[Saksen-Anhalt]] volgens deel II. Dit betekent dat de steun in de zudelike Noord-Duutse staoten (et Nedersaksische grensgebied) kleiner is; in de meer noordelike staoten, waor as ze meer streektaal gebruken, is de steun wat groter.
 
In 2012 hef minister van Binnenlaandse zaken [[Liesbeth Spies]] laoten weten dat ze der niks veur veult um et Nedersaksisch te erkennen as taal; et zol te duur ween. De provincies Groningen, Drenthe, Overiessel, Gelderlaand en Frieslaand hebben der eigen hier niet bie neereleegd en hebben gezamenlik een petisie op-estart um et alsnog onder deel III te laoten erkennen. Oek et CDA en D66 wollen dat minister Spies heur besluut sol herzien.
Regel 111:
Et antal sprekers van et [[Nederlaands Leegsaksisch|Nederlaands-Nedersaksisch]] in vergelieking tot aandere talen van Nederlaand:
* Nedersaksisch 1.798.000 <ref>[http://taal.phileon.nl/nedersaksisch.php Streektaal.net over Nedersaksisch]</ref>
* [[LimburgsLimbörgs]] 825.000 <ref>[http://taal.phileon.nl/lim_situatie.php Streektaal.net over LimburgsLimbörgs]</ref>
* [[Westerlauwers Fries|Fries]] 453.000 <ref>[http://taal.phileon.nl/fries.php Streektaal.net over Fries]</ref>
* [[Nederlaandse gebaorentaal]] 20.000
Regel 118:
 
===Duutslaand===
Et antal aktieve sprekers van et Nedersaksisch wördt veur Duutslaand vake rond de 5,5 miljoen eschat,<ref name="staff.uni-oldenburg.de">Volgens http://www.staff.uni-oldenburg.de/gabriele.diekmann-droege/9361.html</ref> waorvan zo'n vier miljoen meensen de taal goed tot uutstekend kunnen spreken.<ref>27% van bevolking van Sleeswiek-Holsteen, 23% van MekelenburgMekelenbörg-Veur-PommerenVeurpommeren, 14% van Nedersaksen, 10% van Noordrijn-Westfaolen en nog es 5% van BraandenburgBraandenbörg en Saksen-Anhalt, samen zo'n vier miljoen – nog niet inbegrepen bin HamburgHambörg en Bremen en de rond 200.000 sprekers van et [[Plautdietsch]], die overwegend buten de onderzeuksgebiejen woenen, antallen volgens [http://www.germsem.uni-kiel.de/ndnl/materialien/Lehre%20Prof.%20Elmentaler%20Sommer%2010/pdf-Folien%20Vorlesung%20Standard%20und%20Substandard%20SoSe%202010/Kopie%20von%20pdf-Folien/8.pdf ''Vorlesung „Niederdeutsch in Geschichte und Gegenwart“ – Niederdeutsch heute: Eine Bestandsaufnahme''] (citaot van Frerk Möller: ''Plattdeutsch im 21. Jahrhundert. Bestandsaufnahme und Perspektiven.'' Leer 2008, S. 22&nbsp;f.)</ref> Zo'n 10,2 miljoen Duutsers hebben enige passieve kennis van et Nedersaksisch en zo'n twee miljoen meensen spreken et vake.<ref name="staff.uni-oldenburg.de"/> Hierbie koemen de rond 200.000 sprekers van et [[Plautdietsch]], die overwegend buten de onderzeuksgebiejen woenen en bin daorumme dus oek niet mee-eneumen in de telling. Et antal passieve sprekers, dit wil zegen de meensen die et Nedersaksisch verstaon, wördt vake mit tien miljoen en hoger an-egeven veur Duutslaand, mer disse antallen kunnen oek veule hoger liggen (kiek hierboven).
 
===Denemarken===
Regel 214:
{{Kaortlegenda|#CCCC66|Holsteens}}
{{Kaortlegenda|#FFFFCC|Sleeswieks}}
{{Kaortlegenda|#99CC33|BranenburgsBraandenbörgs}}
{{Kaortlegenda|#99FFCC|MekelenburgsMekelenbörgs-Veur-PommersVeurpommers}}
{{Kaortlegenda|#CCCC66|Pommers}}
{{Kaortlegenda|#66CCCC|Nederprusisch}}
Regel 231:
Vanwegen de grote verspreiding van et Nedersaksisch (eertieds van [[Palanga|Nimmersatt]] tot [[Bunsjoten|Bunschoten]] an toe) bin der verschillende dialektvariaanten ontstaon, die'j roewweg in twee heufdgroepen in kunnen delen:
#t [[West Leegsaksisch (algemain)|West-Nedersaksisch]] (Nederlaand en Noordwest-Duutslaand)
##t [[Noord Leegsaksisch|Noord-Nedersaksisch]] ([[Grönnegs|Gronings]] en [[Noord-Drèents|Noord-Drents]], [[Oostfries]], [[Noord-OldenburgsOldenbörgs]], [[Zuud-OldenburgsOldenbörgs]], [[Onderelfs]], [[Holsteens]], [[Sleeswieks]] en [[Eemslenner Plat|Noord-Eemslaands]])
##t [[Westfaols]] ([[Achterhooks]], [[Sallaands]], [[Zuud-Drèents|Zuud-]] en [[Midden-Drèents|Midden-Drents]], [[Stellingwarfs]], [[Tweants|Twents]], [[Urkers]], [[Veluws]], [[Westerwoolds|Westerwolds]], [[Graofschopper plat|Bentumers]], [[Eemslenner Plat|Zuudwest-Eemslaands]], [[Oost-Westfaols]], [[Zuud-Westfaols]], [[Munsterlaands]], [[West-Munsterlaands]])
##t [[Oostveels]]
#t [[Oost Leegduuts|Oost-Nedersaksisch]] (Noordoost-Duutslaand)
##[[Meakelenbörgsk-vöärpommersk|Mekelenbörg-Veurpommers]]
##[[Mekelenburg-Veur-Pommers]]
##[[BraandenburgsBraandenbörgs]]
##[[Plautdietsch]]
 
Regel 379:
 
'''Schrievers:'''
* [http://www.literadies.de/ Gertrud Everding] (Noord-Nedersaksisch - HamburgHambörg, Duutslaand)
* [http://www.numanto.de/ Marlou Lessing] (Noord-Nedersaksisch - HamburgHambörg, Duutslaand)
* [http://www.sassies.net/rhahn/kramer/ Clara Kramer-Freudenthal] (Noord-Nedersaksisch - Norderstedt, Duutslaand)
* [http://www.johan-veenstra.nl/ Johan Veenstra] (Stellingwarfs - Frieslaand, Nederlaand)