Verskil tüsken versys van "H-deletie"

'''H-deletie''' wul zeggen da'j de letter [[h]] nich oetsprekoetsprekt op stedensteaden woar dat-e vanoalds wal steet/steund. 't Keump in diverse sproaken en dialecten veur, woaronder in 'n poar [[Nedersaksisch]]e dialecten.

De ''h'' is gennen starken klaank: 't is nich mear as 'nen oamtocht woarbie met de'n moond niks edoan wordt. Doarum kan-e ok maklijk verdwienen. De praktijk hef oetwezen dat dat, as dat 'nmoal in de mode keump, zik rap oawer de omgeawing verspreidt.

D'r binbint talheel vanwat historische veurbeelden van h's dee op 'n zeker memeant votvallen bint. Dat begint al met de Indo-Europese lanryngalen: de Indo-Europese groondspraokgroondsproak mut dree (of zölfs mear) keelklaanken had hemhebben, mar dee bint allennig in 't [[Hittitisch]] - veroet de oaldste oawerleawerde Indo-Europese sproak - good bekeand.

De earsteeerste directe getugenis van h-deletie keump oet 't [[Oaldgrieks]], woar dat ze dat verschiensel ''psilosis'' neumden. 't [[Ionisch]]e en 't [[Eolisch]]e dialect leuten de h-klaanken toen al vot, t'rwielterwiel 't [[Attisch]] en 't [[Dorisch]] dat nich deden. Later, in de [[Koinè]], woortwör dit algemeainalgemeen veur alle soorten Grieks.

Ze deankt dat 't vandoar ook noar 't [[Vulgair Latien]] is oawergoan, 't eerst in 't oosten. Zo is 't [[Italiaans]] van 't begin af al h-loos. In 't [[Spaans]] en [[Fraans]] doerdedoerden dat laangerlanger, wis ok omdat in 't Spaans nog 'n bod nieje h-klaanken ontsteunden (oet debuccalisearingdebuccalisering van de ''f-''). In wat [[Andalusisch]]e dialecten klinkklinkt de h noe nog.

Vanoet 't Frans sleug 't ok oawer noar de Germaanse talen, zowal noar 't zuudoostelkzuudoostelik [[EangelsEngels]] as noar 't zuudewestelek [[Middelnederlaands|(Middel-)Nederlaands]]. 't Vlaams was in 'n darteenden eauweeuw al h-loos, in 't Vrogniejnederlaands volgden 't [[Zeeuws]] en de meaistemeeste [[Brabants]]e dialecten. Ook 't [[Urkers]] en 't westelk [[Sallaands]] is de h verdwenen, mar dat hef 'nen aanderen groond. Ze deankt dat in 'n achtteenden eauw de veurname leu in [[Kampen]] en [[Zwolle]] met 'n Fraans acceant gungen kuiern: met 'n brijendebriejende r en zunder h. Dat sleug earsteerst oawer noar de rest van de stadsbevolking. De bezundere oetsproak van de r bleef binnen de stadsgreanzen, mar de h-oetval verspreidde zik tot in de wiede umgeawing, zölfs tot op [[Urk]] en [[Schoklaand]].

Vrogger kwam h-deletie ok veur in 't [[Veenkelonioals|Veenkeloniaals]], mar doar schient 't binnen korten tied weer ummedreaid te zienwean.