Verskil tüsken versys van "Grunnegs (biezundere woorden)"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Nieje pagina: {{wiu}} n Aantel '''biezundere woorden''' ien t Grunnegs hebben meer as ain betaikenis of hebben verlet van wat extroa aandocht. Dizzent stoan hieronder beschreven. Ook bepoalde wo...
 
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
{{wiu}}
n Aantel '''biezundere woorden''' ien t [[Grunnegs]] hebben meer as ain betaikenis of hebben verlet van wat extroa aandocht. Dizzent stoan hieronder beschreven. Ook bepoalde woordbroekens ien t Grunnegs worden hier ook ien beschreven.
 
== Doe ==
InIen t Nederlaands betaikent "doe", "jij". InIen t Grunnegs is t hail onbeleefd om tegen minskenmìnsken "doe" zeggenzèggen, behaalve as dat zai zulf aangeven datstdat joe "doe" zeggen magstmaggen. Dit geldt den veur mìnsken dij man nait (goud) kent, minskenmìnsken dij oller as de spreker binnen en minsken dij hoger stoan asien dierang; doartegen zegtzègt man den maisttiedaaltieds "joe" (= u). Dochs zèggen veul mìnsken zulfs joe tegen heur schoonolluu en grootolluu.
 
Mit doe is der wat vrumdst aan de haand. Aachter elk woord woar "doe" aachteraan komt, worden de letters –st ploatst. Woorden dij al op –st ìndegen kriegen gain extroa –st der bie. Doe wordt (net zo as in t Frais) maistied votloaten omdat man deur de –st oetgong alaal wait dat t om doe gaait.
 
:'''Waineg-broekt Grunnegs''': Denkst doe der nog moal om datst doe dat nog even dust?
Regel 25 ⟶ 24:
Doe kin ook ''hé'' betaikenen. Dit wordt den broekt as aine aan t vertèllen is en de aander de aandocht der nait bie het. t Kin ook broekt worden om de noadruk op de gebeurtenis te leggen. Zai de veurbeelddialogen hieronder:
 
:A: Doar woonde vrouger aine, môr naunou kenkin k mie der nait opkommen wel dat nou was.
:B: ...
:A: Doe.. waitst dat nog?
Regel 37 ⟶ 36:
:A: Wat het doar gebeurd?
:B: Doar het n hail eernseg ongeluk gebeurd doe!
 
== Mie ==
t Woord ''mie'' betaikent ''mij'' en wordt broekt bie ''zok-waarkwoorden'', môr kin ien t Grunnegs bie binoa elk aander waarkwoord zet worden. t Wordt op dizze menaaier broekt as der aine zien mainen of zin oetdrokt wordt. ''Mie'' wordt ien t Nederlaands den nait vertoald. Veurbeeld:
 
:'''Grunnegs''': Joe goan mie doar nait hìn.
:'''Letterleks vertoald''': Jullie gaan daar niet heen.
:'''Betaikenis''': Ik wil niet dat jullie daar heen gaan.
 
t Kin ook de noadrok geven de spreker. Ien de Nederlaandse vertoalen ligt de noadrok den op "ik". Veurbeeld:
 
:'''Grunnegs''': Ik heb mie nait doarhìn fietst.
:'''Nederlaands''': Ìk ben daar niet heen gefietst.
 
== Ons ==
Ons betaikent ''ons'' en is t bezittelk veurnoamwoord van ''wie''. t Wordt, noast de gebroekelke funksie, in t Grunnegs ook broekt bie personen. As n bepoald persoon of daaier hail noabersk is veur de spreker, den zegt hai voak ''ons'' veur de noam. Veurbeeld:
 
:''"Ons Greta is aaltied te loat"''
 
''Greta'' is den n noabersk persoon van de spreker. Voak wordt t broekt bie n bruier, zuster, zeun, dochter, mouder (ons ma/mou), voader (ons voa), gelaifde vrund of gelaifd hoesdaaier.
 
Dit kin ook aansom:
 
:''"Joen Greta is aaltied te loat"''
 
''Greta'' is den n noabersk persoon van de ontvanger. Dizze konstruksie is aaltied in de beleefde vörm, dus noeit "dien Greta".
 
== Lutjen/leutjen ==
Regel 52 ⟶ 76:
* behoefte hebben aan: ik heb gain verlet van dien gesoes
* zin hebben in: ik heb verlet om sunterkloas
 
== Niks ==
t Woord ''niks'' betaikent net as ien t Nederlaands ''niks''. Allend ien t Grunnegs het t ook nog meer funksies. t Wordt bieveurbeeld ook broekt veur de woorden ''nait'' en ''gain'' om dij woorden te verstaarken, bieveurbeeld:
 
* t Is niks gain weer (Het is ontiegelijk slecht weer)
* Der waren niks gain wolken ien locht (Er waren helemaal geen wolken aan de lucht)
* t Is hier niks nait waarm (Het is hier totaal niet warm)
 
{{Grunnegs woordenbouk}}
 
[[Kattegerie:Grunnegs artikel]]
[[Kattegerie:Grunnegs]]