Speygel der leyen

De Speygel der leyen ('Lekenspiegel') is een Nedersaksischtalig boek det in 1496 in Lubeek epubliceerd wördden. De uutgever was Hans van Ghetelen, die de drokkerije dreef waor tegenswoordig in 't Hoogduuts naor verwezen wördt as 't Mohnkopfoffizin (de klaproosbol-drokkerije).

Inhold

De Speygel der leyen is een godsdienstig wark: diels stichtelijke lectuur, diels catechese en diels algemien lekenonderricht. 't Nemp de vörm an van een gesprek tussen en leraar en zien leerling, welke leste vol eerbied is veur de kennis van de leraar. Dizzend is slim bliede det e zien kennis kan deurgeven.

De lessen gaot aover de innerlijke holding onder 't bidden en 't bijwonen van de mis: boetveerdigheid, berouw en vertrouwen op God. Ok gaot ze aover de neudzake um geleuf en warken mit mekare te verbienden. Der wördt onderscheid emeuken tussen lessen die alle leken angaot en lessen die bint toe-esnene op misdienaars.

Achtergrond

De lessen in de Speygel der leyen gaot terogge op de schrieverije van de karkevaders zowal as middelieuwse theologische geschriften. Een meugelijke directe bron hef 't tweede boek van 't dreidielige Middelnederlaandse Spieghel der sonderen ofte der leken ewest. Hiervan bestiet een Saksische aoverzetting in haandschrift uut Münster uut 1444.

In de tied det de Speygel der leyen verscheen was Lubeek as leidende stad binnen de Hanze een centrum van de Saksische taal en de verspreiding daorvan. De schrievers en bewarkers van de deur Van Ghetelen edrokte warken vörmden een kring waorvan 't giestelijke gedachtegoed verknupt was mit 't Franciscaner Katharinenklooster in Lubeek en mit de Mederne Devotie.

Van de oorspronkelijke drok bint acht exemplaren bewaord ebleven. In 1952 verscheen in Helsinki Speygel der Leyen, Neuausgabe eines Lübecker Mohnkopfdruckes aus dem Jahre 1496, ineleid en herzien deur Pekka Katara. Dit betreft een herdrok; mederne vertalings van de Speygel der Leyen bint der niet.

Bronnen

Theodor Brüggemann en Otto Brunken (red.) (1987), Handbuch zur Kinder- und Jugendliteratur: Vom Beginn des Buchdrucks bis 1570, Stuttgart: J. B. Metzlersche Verlagsbuchhandlung

Dit artikel is eschreven in 't Zuudwest-Drèents.