Spinnen (ambacht)

Spinnen is een old ambacht. In de oldheid - en ok nou nog in sommige laanden - wördden goaren espönnen deur middel van n spintolle of spinklosse. Hier wördt echter het wolle spinnen mit een spinnewiel of spinrad behaandeld.

Vrouw mit Spinnewiel, schilderi'je van E. Boursse - 1661

Matriaal

Hoewel der verskillende soorten hoar veur spinnen in anmarking kumpt, gebeurden in Sallaand en de rest van t Nedersaksies gebied t spinnen veurnamelik mit schoapewolle. Soms mus de wolle ekaard wörden umme de krulle der uut te kriegen maar vake wörden de wolle ok wel zo van t vluus verwarkt.

Spinnen

De spinster nöm n vluus wolle op schoot, trök der een fossien uut en draeiden doar mit de vingers t eerste stuk van de droad van. Mit een hoakien trök ze disse droad deur een gat in de asse. Op disse asse zit n u-vörmig stuk holt vaste mit geleidehoakies um de droad op de spoele te verdelen. De spoele zölf kan vri'j um de asse draeien. Alles wördt deur een snoare vanof t grote rad an edreven, Deur t verskil in diameter draeit de spoele sneller dan de geleider. De spinster windt de droad n paar slagen um de spoele. Dan gef ze n slinger an t rad en holt dat mit de voete in beweging. De kunst is nou um t vluus zo uut de plukken dat der n geliekmoatige droad ontstiet die dan via de asse um de spoele ewikkeld wördt. As iene spoele vol is, wördt der een tweede op ezet en begunt t proces weer opni'j.

Twienen

Um stark goaren te kriegen mut droaden in mekaar etwiend wörden. Op t spinrad zit meestal een gestel mit pinnen woar de klossen op ezet kunt wörden. Twee klossen mit droad wördt doarop ezet en nou trekt de spinster twee droaden tegelieke deur t asgat. Nou spint ze weer en onderwiel wördt de twee droaden in mekaar etwiend zodat der stark goaren ontstiet. As zo wat klossen vol zit, kunt ze op n haspel edraeid wörden um der strengen wolgoaren van de maken. Die kunt wörden ewassen en eventuele evarfd afhankelik van t gebruuk. Deur twee kleuren droad in mekare te twienen, kriej n mooi tweekleurig effekt veur n biezunder breiwark.

Folklore

Hoewel der nog wel wat vrouwen bint die thuus der eigen wolle spint, zie'j vake dimmestrasies mit spinnen op volksfeesten en biezundere dagen zoas broaderieen.

Spinnen in platies

• 
  Spinnewiel
• 
  Spinwark
• 
  Droadinvoer
• 
  Spoele
• 
  Trapwark
• 
  Opzetklossen

Dit artikel is eskreaven in et sallandsk.