Zudelike Oceaan

De Zudelike Oceaan, Antarktische Oceaan, Zuudpoolzee of Zudelike Ieszee is een aordig ni'je term veur de oceaan rondom Antarktika henne. De oceaan lop van Antarktika tot an 60 graoden zuderbriedte, of tot an de Antarktische konvergentie, een oceaankontrei die mit et seizoen op-en-daele gaot.

De Zudelike Oceaan naor de definitie van de Internationale Hydrografische Organisatie

In de Zudelike Oceaan vermengen de kolde, noordwaarts stromende waeters van et Antarktische gebied heur mit de warmere subantarktische waeters. Eerder, en deur sommige eerdriekskundigen nog altied, wodden disse oceaan eziene as de zudelike gedieltes van de doedestieds roemer edefinieerde Indische Oceaan, Atlantische Oceaan en Grote Oceaan.

Van de vuuf oceanen is de Zudelike Oceaan de vierde in grootte. Een bulte zeeën maeken diel uut van de oceaan; de grootste daorvan bin de Weddellzee, de Somovzee en de Riiser-Larsenzee. In de kontinentale marge, et diel van de oceaan dichtebi'j Antarktika, bin der vermoedelik grote eulie- en gasvelden.

Diepte

De Zudelike Oceaan lig op et zudelik haalfrond en is miest tussen de vier- en vuufduzend meter diep, mit wat diepere en minder diepe dielen. De maximale diepte is 7434 meter, an et zudelike end van de Zuud-Sandwichtrogge op 60° 28' 46"ZB, 025° 32' 32"WL. In febrewaori 2019 bereikte de Five Deeps Expedition van de Amerikaanse onderzeeverkenner Victor Vescovo in een duukboot de oceaanvloere in et zudelike diel van de Zuud-Sandwichtrogge.

Et Antarktisch kontinentaal plat liekt over et algemien smal en biester diep. De raand lig op een diepte van tot de 800 meter, vergeleken mit een wereldwied gemiddelde van 133 meter veur een kontinentaal plat.

Klimaot

De twee grote zeestromen in de Zudelike Oceaan en de weersfronten

De waetertemperaturen in de Zudelike Oceaan variëren van -2 tot 10 °C. Cyclonen bewegen heur in oostelike richting rond Antarktika en wodden intens vanwege et verschil in temperatuur tussen ies en open oceaan. In de kontreien van rond de 40 graoden zuderbriedte tot an de Antarktische Cirkel raozen de gemiddeld starkste wienden ter wereld. In de hiele Zudelike Oceaan kunnen deur et jaor henne iesbargen veurkomen.

In de Zudelike Oceaan bin der twee grote, ringvormige zeestromen (deurlopende beweging van et oceaanwaeter): de Rosszeestroom in de Rosszee en de Weddellzeestroom in de Weddellzee.

Sinds end twintigste ieuw hef der in de Zudelike Oceaan duchtige klimaotveraandering plaetsevunden, wat tot veraanderings in et ecosysteem eleid hef.

Leven

In de Zudelike Oceaan vien ie een verscheidenheid an zeedieren die, direkt of indirekt, ofhaankelik bin van et fytoplankton dat der leeft. Onder de plaetselike fauna valen zeehonden, pinguïns, blauwe vinvissen, orka's, kolossale inktvissen en zeeberen. Alle veurjaoren maeken meer as honderd miljoen veugels heur nesten op 'e rotskusten van Antarktika en op de eilanen bi'j de kust.

Der bin betrekkelik weinig vissoorten in de Zudelike Oceaan, in weinig femilies. Onder de femilies mit de mieste soorten valen de slakdolven, de ieskabeljauwen en de putalen.

Dit stok is eschreven in et Stellingwarfs van de Kop van Overiessel.