Jan Poortman

Jan Poortman (De Wiek, 1 oktober 1897 - Möppelt, 1984) was een Drèentse skriever en onderwiezer, die te boek stund as kenner van de geskiedenis van zuudwest-Drenthe. Hi'j perbeerden ok de interesse veur Nedersaksische literatuur, inclusief die van Duutslaand, an te fietern.

Opleiding en vrog wark

Poortman weur geboren in een boerengezin en deu de onderwiezersopleiding in Möppelt. Tussen 1919 en 1924 gaf e les in De Rieverst, De Wiek, Aduard en Möppelt. In dizze leste plaatse weur e in 1924 heufd van de skoele. Ok gaf e les an de Handelsaovendskoele, intied det e studeerden veur de akte m.o.-Nederlaans. Wieder warkten e as verslaggèver en fulletonskriever veur de Meppeler Courant, de NRC en een riege noordelijke kraanten.

Skrieveri'je

Siebo Siebels' zwaore gaank, Poortman zien ummezetting van een Oostfriese roman

Deur zien archief- en veldonderzuuk verkreeg Poortman een briede kennis van 't laandskop, de geskiedenis, spraoke en cultuur van Drenthe en angrèenzend Duutslaand. Hi'j bewarkten Platduutse literetuur veur Nedersaksische lèzers; zo zetten hi'j F.G. Lottmann zien Oostfriese roman Dat Hus sünner Lücht oaver in 't Zuudwest-Zuud-Drèents (verskenen as Siebo Siebels' zwoare gaank, 1932). Veule van Poortman zien aoverzettings van 't Platduuts in 't Drèents gungen in de oorlog verleuren. Vanof 1935 was hij mitwarker van Maandblad Drenthe, daoras e gedichten, besprekings en essays oaver de skilderkuunst, volkskuunst en skrieveri'je in har staon. In 't Nedersaksisch skreef e vertellegies, vake mit een historische inslag, die in dagbladen of-edrokt wördden.

End jaoren dartig was Poortman betrökken bi'j de oprichting van Saksenland, een tiedskrift mit Blut und Boden-trekkies. Hi'j warkten ok veur de pro-Duutse boerenorgenisaotie Landbouw en Maatschappij. In 1942 gunk e aans in 't verzet. Onder de skoelname Chris N 105 verzamelden e informaotie veur de Centrale Inlichtingendienst (later 't Bureau Inlichtingen). Hier hef hi'j Nederlaandse, Kannedese, Fraanse en Belgische oorlogsonderskeidings veur ekregen. In de oorlog bleef e publiceren, mar hi'j weur gien lid van de Kultuurkamer. Na de oorlog hef e veul oaver dizze periode eskreven.

Bibliografie

Siebo Siebels' zwoare gaank (1932, vertaler)
Uut en um oes olde laandschop (1940, samensteller. Skoelleesboekien mit teksten in 't Drèents en Nederlaans van verskeiden skrievers)
Steven Coerts. Verhaal van een Ruiner familie uit de 17de eeuw (1941, roman, eerst verskenen as fulleton)
Oud-Drentsch boerenleven (1941, Zuudwest-Drèentse gebruken naor 't kelenderjaor; Nederlaans en Drèents)
Drente, een handboek voor het kennen van het Drentsche leven in voorbije eeuwen (diel 1 1943, diel 2 1951, mitskriever)
Drents geestesleven. Een bloemlezing uit de Drentse literatuur (1954)
Drentse verzetsgedichten (1977)
De Baandrèkel (1982, jeugdherinnerings)
Vlègeljaoren (1983, wiedere jeugdherinnerings)

Dit stok is eskreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.