Kaïn en Abel

Kaïn (Hebreews veur speer) en Abel (manks Habel, van 'n Hebreews veur aosem of eandigheid) bint in de Tenach, de Biebel en de Koran de twee oaldsn zeuns van Adam en Eva. In de Koran wöd eer nie met n name an-eschreevn, maor binn de islam wöd de naamn Habiel en Kabiel gebruukt.

Genesis

De Biebel schrefs dat Eva zwanger wörn en dat Kaïn wörn geboorn. Daornao wörn Abel geboorn, zunder dat 't in n tekste blek dat Eva van hum zwanger zoln west ween. daordeur wöd manks dacht dat Kaïn en Abel twennigies warrn.

Kaïn, de oaldsn van n tweeë, waar laandbouwer; Abel waar schaophärder. Kaïn dooddn zien breur, umdat God Abels offer wel annaamn, maor 't offer van Kaïn, n deel van n oogst van t laand, nie. In ofbeeldings wödt vake ziene dat t daamp van Abels offer opsteg en t daamp van Kaïn nie. Jaloezie zol veur de haand lingn, maor t verhaal weel niks löslaotn over de reedn.

God vrög vervoolgs an Kaïn waor zien breur ist, waorop denn antwoordt met "Bin k mien breurs beskarmer?" Um zien daod wödt Kaïn deur God vervluukt en verdoemd töt zwarvn. Maor God gef Kaïn n "tekkn" an, zodat geniene hum kwaod zal doen. En God beleufd dat as he uut de tied zolln kommn deur n aaner, dan zol dit zeuvnmaol wreukn wörn. Kaïn giet op "het laand Nod, te oossn van Eedn" an; maor nod is Hebreews veur "zwarvndn", wat der uut haald könn wörn is dat 't nie um n name van n laand of stee göngn, maor wîeznd naor de doelloosheid waormet Kaïn in n eerstn met op-eskeept zaatn. Later leze wi'j dat he n stad stichtn, n eerstn wökkn in de Biebel nuumd wöd (Henoch, naor zien zeune vernuumd).

Nao 't uut de tied kommn van Abel krîegt Adam en Eva nog n zeune, denn zi'j as 'vervaanging' van Abel beschouwt. Zi'j nuumt hum Seth. Umdat de stambome van Kaïn en Seth stark overienkomt kwao naamn, is t ideeë west dat Seth messchîene n latere toevôegink an t verhaal ist, um te veurkommn dat aaln meansn voolgs Genesis van de breurmoordenaar Kaïn zolln ofstammn. Verder is der de meuglikheid dat de name Seth en Kaïn deur mekare wisseld wöd deur de parallel met n Egyptisn mythe van Seth. De Egyptisn god Seth vermoordt hierin zien breur Osiris.

Christendom

In de Biebel wödt Kaïn daal-ezet as n waorschuwing teengn de zunde en de gevoolgs dervan. In de kunst is de dood van n oonskuldign Abel vake of-ebeeld as veurofschaoduwing van n dood van Kristus. In n Ni'je Testement wödt Abel enuumd in de brief an de Hebreen 11:4, die n verklaoring biedt veur Gods veurkeur veur Abels offer: Deur zien geleuf hef Abel God n offer bracht dat better waarn as dat van Kaïn. Um zien geleuf verklaordn God hum rechtvaordig en naamn hum zien offer an. Deur zien geleuf blef Abel sprekkn, ok nao zien dood.

Jubileeën

Voolgs t boek der Jubileeën störf Kaïn in t jaor 931, dus n jaor nao zirn vaar Adam. Hi'j veroongeluktn deurdat zien stienn huus boavn hum instorttn. Zo störf Kaïn op n netzölfdn meniere as Abel, want hi'j haar Abel met 'n stiene dood.

Koran

De Koran verteld in de soera De Taofel over de twee zeuns van Adam. Ok hier betröf t n offer dat van n ienen wel wödt an-enömmn en van n aander nie. Voolgs de iene breur kömp dat, umdat n aander nie godvreeznd is, waorop hi'j wödt dood-eslaangn. Zo beheurt he töt de verliezers, maor beseffenden dat he n liek nie zal kunnen verbarngn, beheurt he töt eer die wroeging hebt.

God zendt n raaf um Kaïn uut te lengn wat he met n liek van zien breur mos doen; der is immers nog nooit iene dood-ekommn, laot staon begraavn (De Taofel 31). T verhaal stelt verder dat: wie ok n meanse doodt, behaolve weegs t doodn van aandern of t scheppen van wanorde in t laand, t waore asof he 't heeln meansdom haar edood.

Histories bekieks

Netgelieke verhaaln komme wi'j ok bi'j aandere volker teengn, waordeur men deankt dat de aole rivaliteit tussn de rundtrekknde veehaolders en de stee-ebunden laandbouwers t fundament vormt veur t verhaal.

Dit artikel is eskreaven in et sallandske dialekt van 't Vechtdal, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.