Kasteel Twickel
Twickel is n kasteel noabi-j Dealdn in de buurtschap Deldeneresch, in de previnsie Oaveriessel en is et centrum van et geliekgeneumde laandgood wat beheurt tot den Top 100 der Nederlandse UNESCO-monumenten.
Geskiednis
bewarkDe oldste verneuming van Twickel is in 1347, toon Herman van Twickelo et hoes Eysinck bi-j Delden koch. Dit hoes wodden et latere kasteel Twickel. Doarnoa wodden Twickel bewond deur leden van de familie Van Twickelo (14de tot en met 16de eeuwe), Van Raesfelt (16de en 17de eeuwe), Van Wassenaer Obdam (17de tot en met 18de eeuwe) en Van Heeckeren van Wassenaer (19de en 20ste eeuwe). De letste eigenaresse hef Twickel oaverdoan an ne stichting, dee noe nog dee bezittingen beheert. Vandage den dag wöd et kasteel bewond deur Graaf Zu Castell Rüdenhausen en zien gezin.
De eigenoaren van Twickel hebt verskillende openboare zaken bekleed zoas den taak van drost van Twente. Et bewoard ebleaven archief van Twickel umvat doardeur neet alleneg stukken oaver et kasteel en ziene bewonners, moar ok stukken dee te maken hebt met de Twentse geskiednis. Vanweage dee taken was Twickel ok reagelmoateg et toneel veur politeeke underhandelingen en officiële ontvangsten.
Bouwgeskiednis kasteel
bewark
Den 15de eeuwsen veurganger van et kasteel bevond zich op de achterplaatse van et kasteel. Opgroavingen noar de fundamenten van dizzen veurganger vonden plaatse ende joaren '70. Et oldste deel van et kasteel van vandage kump uut et midden van de 16de eeuwe. Den ingang hef nen geavelsteen uut 1551 en is ebouwd in vrog-renaissancestiel. Boaven den ingang is nen groten woapensteen met de waopens van Goossen van Raesfelt en Agnes van Twickelo, den bouwheer en -vrouwe. Dee stene wodt aan beide kaanten bi-j-estoan deur beelden van Adam en Eva. Boaven de stene is den Boom van de kennis van good en kwoad met de slange. Den ingang wöd bekreund deur nen steilen topgeavel. Ter weerszieden bevindt zich zaandstenen arkers met woapenschilden. Ok den zuudtoorn en et deel tussen den ingang en zuudtoorn komt uut de 16de eeuwe. Den zuudtoorn had tot anvang 18de eeuwe nen in-esnoerde achtziedege spitse, dee in 1727 wodden vervongen deur n plat dak met n hekwark. In de 19de eeuwe wodden dit deur et piramide-vörmege dak van vandage vervongen. Den zuudvlöggel kump uut 1643. In 1692 wodden eavenwiedeg an den ingängsvlöggel ne galeri-je ebouwd met ne keizerleke trappe noar untwarp van Jacobus Roman. In 1847 wodden et kasteel uut-eebreid met den noordtoorn en bi-jbeheurende vlöggel noar untwarp van den Engelsen architekt Robert Hesketh. Den lesten baron van Twickel, Rodolphe Frédéric van Heeckeren van Wassenaer, leet et hoes rundumme 1900 uutèndelek zeer oet-ebreid restaureren en van ni-jerwetse gemakken veurzeen deur den eavenens Engelsen architect William Samuel Weatherley. Vanof dee tied is der hoast niks meer an et kasteel veranderd.
Bezittingen
bewarkBi-j Twickel beheurt boerderi-jen, dee-t te herkennen bunt an de witte loeken met zwarte randen. Et boerderi-jenbezit wöd beheerd deur nen rentmeister en den pacht wöd ebruukt veur et beheer van et laandgood. Een deel van de op de eigen laandgodern emaakte zaken wodt verkocht in den laandgoodwinkel.
Heern en vrouwn van Twickel
bewark- 1347-: Herman I van Twickelo Engelbertszoon
- -1417: Herman II van Twickelo (-noa 1423)
- 1417-1422: Herman III van Twickelo (-1422)
- 1422-1449: Johan I van Twickelo (-1449)
- 1449-1500: Johan II van Twickelo (-1500)
- 1500-1539: Johan III van Twickelo (-1539)
- 1539-1551/circa 1580: Agnes van Twickelo (-1551) x 1537 Goossen van Raesfelt
- circa 1580-1604: Johan I van Raesfelt (-1604)
- 1604-: Johan II van Raesfelt
- -1683: Adolf Hendrik van Raesfelt (-1683)
- 1683-1693/1714: Adriana Sophia van Raesfelt (-1694) x 1676 Jacob II van Wassenaer Obdam (1645-1714)
- 1714-1766: Unico Wilhelm van Wassenaer Obdam (1692-1766)
- 1766-1800: Carel George van Wassenaer Obdam (-1800)
- 1800-1812: Jacob Unico Wilhelm van Wassenaer Obdam (-1812)
- 1812/1831-1850/1876: Maria Cornelia van Wassenaer Obdam (1799-1850) x 1831 Jacob Derk Carel van Heeckeren van Kell (-1875)
- 1875-1883: Carel George U.W. van Heeckeren van Wassenaer (-1883)
- 1883/1936-1936/1975 Rodolphe Frédéric van Heeckeren van Wassenaer (-1936) x Marie Amélie M.A. van Aldenburg Bentinck (-1975)
In 1953 brech de letste baronesse et goderenbezit under in de Stichting Twickel.
Vri-je tied
bewarkVandage is kasteel Twickel ne geleefden bestemming veur een dagjen uut. Et kasteel zelf is neet te bekieken, moar de bi-jbeheurende tunen künt teggen betaling wal wodden bezocht. Doarnoast ligt der rundumme et kasteel mooie bossen en velden dee veul ebruukt wodt as wandelgebeed. Deur et woold löp ok den Europesen wandelrtocht E11, den löp van n Haag noar et oosten, veur noe tot an de grenze Polen/Litouwen. Dee tochten bunt plaatselek ok bekend as Marskroamerpad en Handelsweg.
Literatuur
bewark- Inventaris van het huisarchief van Twickel 1133-1975, Uitgaven van het Rijksarchief in Overijssel, nr. 34 t/m 40, Rijksarchief in Overijssel en Stichting Twickel, Zwolle/Delden, 1993, ISBN 90-72306-09-0
- De havezaten in Twente en hun bewoners, Rijksarchief in Overijssel en Uitgeverij Waanders, Zwolle, 1995, ISBN 90-400-9766-6
- Twickel bewoond en bewaard, Waanders Uitgevers, Zwolle, 1993, ISBN 90-6630-426-X
- Twickel te Ambt Delden, Bijdragen tot het bronnenonderzoek naar de ontwikkeling van Nederlandse historische tuinen, parken en buitenplaatsen, Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist, 1988