Unico Wilhelm van Wassenaer Obdam

Unico Wilhelm Gråve van Wassenaer Obdam (Delden 1692 - Den Haag 1766) was nen nederlandsken bemiddelder, bestüürsman en musikskryver. Ouk is he bekend as kündigen leidsman vöär de sanering van de Balye Utrecht van den Düütsken Örder.

Unico Wilhelm van Wassenaer Obdam (1692-1766), skilderd döär Sjors de Maree

Leaven

Algemeyn

Unico Wilhelm van Wassenaer Obdam, ryksgråve van et Heilige Röömske Ryk, was den vyvden söäne van eadelman Jakob II van Wassenaer Obdam en Adriana Sophia van Raesfelt töt Twickel en kleinsöäne van admiraal Jakob van Wassenaer Obdam.

Syne groutolden Van Raesfelt van syn moderskante, woanden den winterdag in een huus an et Noordende in Den Haag. Den summerdag woanden se in kasteel Twickel by Delden, wår as hee ouk geboaren is. Musikunderricht kreyg he wårskynlik van Quirinus van Blankenburg in Den Haag. Hee leyrden viole en klavecimbel spöälen.

Van 1707 töt 1709 woanden hee med syn vader en dree süsters in Döärpm an et hov van Johann Wilhelm, köärvorst van de Palts. Et hov was slim up Italie richted, wat Van Wassenaer synen musikalen smaak stark beinvloodde.

Van Wassenaer Obdam was lid van de oaverysselske en later hollandske ridderskop, kommiteerden by de Ståtengeneraal, heymråd van Delfland, råd van de admiraalskop in Rotterdam, bewindhebber van de Vereynigde Oustindiske Kompanjy vöär de kamer Hoorn en Enkhüsen, gesandte når Frankryk en landkommandöör van den Düütsken Örder.

Nå syne rechtenstudy an de universiteit van Leiden güng he up reise döär heyl Europa. So bouwden hee een sociaal netwark up med vöärname lüde. Hee kreyg kündigheid an Hartog Frederik Lodewyk van Württemberg-Winnental wåran as hee dree sonates vöär blokfloite en continuo wydden. In 1723 trouwden hee med Dodonea Lucia van Goslinga, dochter van Sicco van Goslinga. Med öär kreag he vyv kinder, wåründer Jakob Jan en Karel George (1733-1800).

Nå at syn bröder Johan Hendrik in 1745 uut de tyd köäm, güngen under meyr Paleis Knöäterdyk en Huus Süüdwyk an em oaver.

Van Wassenaer tröäk verskeidene målen as ambassadöör en "minister" van de Republik van de Vereynigde Provinsys up den trad, under meyr når Köälen en Frankryk. Dår skreyv he et motet Nunc dimittis. Vanaf 1753 was he koadjutor van den Düütsken Örder in de kalvinistiske Balye van Utrecht.

Landkommandöör Balye Utrecht

As koadjutor en later landkommandöör deade Van Wasssenaer den Ridderliken Düütsken Örder in de Protestantske Balye Utrecht reorganiseren. Med dat hee ansteld wör as koadjutor köm hee med een oaversicht van de wanörde in de Balye: se hadden de geldsaken nit up order, de besittingen warren der nit best an to en de organisatywyse löät slim te wünsken oaver.

De anstelde warkgrup köm by et volgende kapitteloaverleg in 1756 med een vöärstel üm et beheyr vanuut de landkommanderye in Utrecht te låten verloupen, de besittingen beater te onderholden, verleesdraiende deylen af te stouten en nen rentmeister-generaal an te stellen üm de böärse te beheyren. Dat lätste geböärden in 1762. Den rentmeister-generaal en synen sekretaris güngen oaver den dageliksen gang van saken in oaverleg med den landkommandöör. Alle jåren güngen een antal leaden van de warkgrup de stükken nå. Kommandöörs kreagen gin geld meyr uut de kommanderye, mär een vast traktement. Den upvolging van den koadjutor wör automatiseerd, sodat de macht van den landskommandöör starker wör. De macht van de Ståten van Utrecht wör minder. Ouk kreyg de Balye meyr segge in wee as der wal en nit by mocht. Der wör strakker kontroleerd of nye anmeldingen wal good van adel en karkelik reformeerd warrren.

Döär houge pachtinkumsten en döärdat de landbouw in de Republik beater buurden, had de Balye vöördan meyr in kas. Dat geld deaden se deyls beleggen, deyls in kas holden en deyls verdeylen under kapittelleaden. Ouk den sekretaris en rentmeister kreagen der wat van med.

De balye van Utrecht had de saken kort vöär de revoluty good vöär mekander. De geldsaken warren good eregeld en et bestüür sat der kort up. Leaden warren vake lokaal gangs as politikus of militäär.

Van Wassenaer as musikskryver

Van Wassenaer had een stark musikaal gevööl. Dår löyp hee skounwal nit med te koup, want dat pasden nit by syne adelstand. In syne kringe was musikskryven wat vöär laegere lüde. So wat deade y nit selv, so wat löät y doon. Dårümme satteden hee nooit syne name by de stükke dee as he skreyv, wårdöär de warken later vake an andere musikskryvers toskreaven wörden. Et leaverden em de byname de Geheime Musikskryver up. Tüsken 1725 en 1740 skreyv hee under meyr de Concerti Armonici, dee as he löät uutgeaven döär den italiaansken vioolspöäler Carlo Ricciotti (1681-1756). De stükke wördden düs lange toskreaven an Ricciotti.

Den poolsken musikskryver Frans Lessel (1780-1835) sorgden ouk vöär verwarring. Hee meynden at de koncerten van den italiaan Giovanni Battista Pergolesi warren. De faute is begrypelik, want de stükke sint in italiaansken styl, volgens de romeinske tradity skreaven med veer vioolpartyen. Yder koncert besteyt uut veer deylen in steade van de in dee tyd gebrukeliker vere. Dårmed sint se vergelykbår med et wark van Pietro Locatelli.

Pas in 1979 wör der in de bökerye van Kasteel Twickel een handskrivt vünden van de ses koncerten, med et upskrivt Concerti Armonici. Al is der gin musikhandskrivt van Van Wassenaer selv evünden, de vündst bevat de afdrükkede partiture med ne handskreavene inleiding van Van Wassenaer: "Partition de mes concerts gravez par le Sr. Ricciotti" (Partiture van myne koncerte, afdrükked döär Dhr. Ricciotti). Musikoloog Albert Dunning beweys dårup oavertügend dat de Concerti Armonici van Van Wassenaer koamet.

Syn Concerto Nr. 4 in G Majöör wör in ne bewarking vöär koaperensemble up den 15. september van 2009 (Prinsjesdag) spöäld döär et Residenty Orkest do as de Ståten-Generaal by mekander köäm in de Ridderzaal in Den Haag. Et stükke wör vannys spöäld up Prinsjesdag 2013, do as Köäning Willem-Alexander syne eyrste trounreade vöärleasen.

Van Wassenaer syne dree sonates vöär blokfloite en basso continuo wördden pas in de neagentiger jåren untdekked. Döär et olde handskrivt was de name Wassenaer jårenlange as Wallenaer leasen.

Uutgånde verbinding

• Neaderlandske leavensbeskryving up wieiswieinoverijssel.nl