Noord-Ierlaand

Noord-Ierlaand (Iers: Tuaisceart Éireann, Ulster-Skots: Norlin Airlann) is ene van de veer laanden van t Verenigd Keuninkriek. t Ligt in t noordoosten van t eailaand Ierlaand en hef ne greanze op t zuden en westen met de Ierse Reppebliek. Bie ne Engelse telling van 2001 har Noord-Ierlaand 1.685.000 inwonners, wat 30% van de totale bevolking op t Ierse eailaand is, en 3% van t hele Verenigde Keuninkriek.

Noord-Ierlaand besteet oet zes groafskoppen van de oolde Ierse proveensie Ulster. t Wör esticht as ne aparte regio van t Verenigd Keuninkriek op 3 mei 1921 met de Government of Ireland Act, mear de wörtels liggent in de Act of Union oet 1800 tusken t Verenigd Keuninkriek en Ierlaand. Oawer 50 joar har t ne egene oondergeskikte regearing en parlemeant. Disse instellings wörden der in 1973 achterhen edoan.

Noord-Ierlaand hef dree offisjele sproaken: Engels wat gebroekt wörd in offisjele dokumeanten en instellings, t Iers van de oorsproonkelike inwonners en t Ulster-Skots van de immigraanten vanoet t 17de joarhoonderd.

Doarnoa wör verskeaidene moalen probeerd wier ne egene regearing te kriegen, wat oetköm in t annemmen van de hudige Noord-Ierse Vergoaring. De vergoaring regeart vanoet ne verzoeningsdemokrasie, wat probeert verskeaidene slim verskillende bevolkingsgroepen met de köppe bie mekoar te kriegen. Noord-Ierlaand was joarenlaank bekeand um t pollitieke gevecht wat bekeand steet as The Troubles (t Gedoonder), tusken leu dee't zik nasjonalisten neumt en vuural Rooms zeent, en de unionisten dee't vuural Protestaants zeent. De nasjonalisten weelt samen met de Ierse Reppubliek één verenigd Ierlaand worden, de unionisten weelt gearne bie t Verenigd Keuninkriek bliewen. Seend de oonderskriewing van de Good Friday Agreement (Gode Vriedagoawereenkomst) in 1998, hebt de meeste paramilitaire groepen dee't der bie betrökken warren öare woapens in eleawerd.

Duur disse zwoare en eploagde geskiedenisse is t lastig um ne gode naam of beskriewing van Noord-Ierlaand te gewen, en doarmet ook t zelfbeeld van de inwonners. Oawer t algemeen zeet Unionisten zikzelf as Brits en Nasjonalisten meant det ze Iers zeent, mear in t echt ligt t allemoal wat ingewikkelder, woerduur't bekeande figuren en kraanten aait op mut letten wo't ze t neumt. n Bekeand vuurbeeld is Londonderry, det duur Nasjonalisten aait Derry wörd eneumd.

Groafskoppen

Noord-Ierlaand besteet oet zes groafskoppen:

Disse groafskoppen wordt nit mear offisjeel gebroekt. Doarvuur in de plaatse zeent 26 distrikten of gemeents in edeeld, dee't t lokale besteur in haande hebt. De oolde groafskopnamens wordt nog wal gebroekt um te bepoalen woer't enen wegkeump. Ze wordt ook in t paspoort op enömmen.

Steaden

Der zeent 5 steaden met stadsrechten in Noord-Ierlaand:

Oetgoande verbeendings

BBC Northern Ireland News t Noord-Ierse niejs van BBC News Online
Oontdek Northern Ireland Noord-Iers Toeristenpeunt