Verskil tüsken versys van "Daeventer"

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Goaitsen (Oaverleg | bydragen)
Geen bewerkingssamenvatting
uut-ebreid en ummezet
Regel 1:
[[Ofbeelding:Deventer_kerk.jpg|thumb|250px|De [[GrotenGrote of Lebuïnuskarke|Grote of Lebuïnuskerke]], Dèventervan Daeventer]]
'''DèventerDaeventer''' (ok wel[[Nederlaands|Nederlands]]: ''Dimter'' en in aandere spellingen: ''Deaventer'' en ''DeavnterDeventer'') is eenn [[Stad (woonstee)|stad]] en gemientegemeente en olde [[Hanzestad]] in 't oosten van [[Nederlaand|Nederland]], in 't zuudwesten van de previnsieprovinsie [[Oaveriessel|Aoveriessel]]. De stad is ebouwd an de revierrivier de [[Iessel]]. De gemeente DèventerDaeventer grenst in 't noordwesten an de gemeente [[Olst-Wieje]], in 't noordoosten an [[Raolte]], in 't oosten an [[Riesn-Hooltn|Riessen-HooltenHolten]], in 't zuden an [[Lochem]] (Gelderland) en, escheiden deur de [[Iessel]], in 't westen an [[Voorst (gemeente)|Voorst]] (Gelderland). In 't zuden van de gemeente mondt de [[Schipbeek]] in de [[Iessel]].
 
Daeventer is één van de vuuf oldste steden van [[Nederland]] en hef n lange [[geschiedenis]]. Daeventer steet al in de [[9e eeuw]]se bronnen van t [[Sticht Utrecht|bisdom Utrecht]] vermeld. In n [[oorkonde]] uut [[877]] wordt espreuken aover zeuven [[boerderieje|hoeven]] in ''Daventre portu'' <ref name="Otten">[http://books.google.com/books?id=4I6QdCxxnk0C&pg=PA55&dq=deventer+etymologie&as_brr=3&hl=nl&sig=ACfU3U1ucCrHmlKV_oOsnC67D9LNW4Qcog#PPA53,M1 D. Otten (2006)], ''Lebuïnus, een gedreven missionaris'', blz 53-57, Uitgeverij Verloren, ISBN 9065509143</ref> (de haven Daeventer). In [[952]] wordt Daeventer in n schenkingsoorkonde van [[Otto I de Grote|keuning Otto I]] as stad vermeld.<ref>Vermelding van Daeventer as stad (''urbs'') in n schenkingsoorkonde van keuning Otto I an t Mauritiusklooster in Maagdenburg, [http://www.mgh.de/dmgh/resolving/MGH_DD_K_I_/_DD_H_I_/_DD_O_I_S._241 Internetversie]. Daeventer werd al erg vrog n ''civitas'' eneumd, zie meer in: A.C.F. Koch (1992), [http://books.google.nl/books?id=v7giuKkzN2EC&pg=PA37 ''Die Anfänge der Stadt Deventer''] in: ''Tussen Vlaanderen en Saksen: uit de verspreide geschiedkundige geschriften van A.C.F. Koch (1923-1990)'', Hilversum, blz. 37.</ref> Naodat Daeventer in de loop der jören steeds meer rechten en vrieheden kreeg, kreeg t in [[1123]] van [[Hendrik V (keizer)|keizer Hendrik V]] de beschikking aover de gemeentelike gronden. Dit wordt deur historisi ezeen as t moment van t verkriegen van [[stadsrechten]] deur de inwaoners.<ref>M. Bartels en H. Slechte (2007), [http://www.historischcentrumoverijssel.nl/NR/rdonlyres/E587DDEB-5788-4FF6-AFA3-8C2B9C52C56F/0/06.pdf ''Deventer, missiepost en handelsnederzetting aan de IJssel''], blz. 40, in: Overijsselse Historische Berichten 122, blz. 33-50</ref> De stad hef t oldste stenen huus, t oldste wandelpark en de oldste wetenschappelike biebeltheek (Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek) van Nederland.
 
== Naam ==
De name Daeventer wordt [[etymologie|etymologies]] toe-eschreven<ref name="Otten"/> an n in de [[8e eeuw]] of eerder ontstaone samenstelling van twee [[Oldsaksisch|Oldsaksiese]] vormen. De name zol dan ontstaon waezen uut ''*deve-treo'', dat betekent zo'n beetjen "an n waterloop elegen geboomte". Döörnaost wordt wel es ezegd dat Daeventer zien name dankt an t stadjen [[Daventry]] in [[Engeland]], wöör de kristelike missionaris [[Lebuïnus]] (Liafwin) vandaon zol kommen, of nöör n met hum mee-ereisde bevriende [[monnik]] met de name Davo<ref name="Otten"/>; dit leste lik onmeugelik.<ref>Dirk Otten, ''Lebuïnus, een gedreven missionaris'', blz. 55. Hilversum: Uitgeverij Verloren, 2006</ref>
 
Vanwege de politiek overwegend linkse bevolking werd Daeventer vrogger ok wel t ''Moskou an de Iessel'' eneumd. Ok wordt t wel de ''Koekstad'' eneumd, vanwege de bekende [[Daeventer koek]].
 
==Dörpen en buurtschappen==
Daeventer besteet uut de volgende dörpen:
*[[Battem]]
*[[Colmschate]]
*[[Diepenvene]]
*[[Lettele]]
*[[Okkenbroek]]
*[[Schalkhöör]]
 
En de volgende buurtschappen:
*[[Apenhuzen]]
*[[De Bannink]]
*[[Dortherhoek]]
*[[Averlo en Frieswiek]]
*[[Linde (Daeventer)|Linde]]
*[[Loo (Daeventer)|Loo]]
*[[Meulebelt]]
*[[Olde Meule]]
*[[Oxe]]
*[[Pierkesmars]]
*[[Rande]]
*[[Snipperling]]
*[[Tjoene]]
*[[Zuudloo]]
 
==Schrievers==
De verhalenschrieververhaleschriever [[Herman Korteling]] was veurzitter van de in 1956 op-erichte [[Sallandse Schrieverskring]]. Hi'jHee was ieneen van de stuwende krachten achter 't tiedschrift veur streektaalschrieveri'jestreektaalschrieverieje ''[[De Moespot]]'' en publiceerdenpubliseerden in ''[['t Swieniegeltje]]''. [[Gerrit Kuijk]] (1927) is eenn DèventerDaeventer schriever van kienderboekenkinderboeken, schoelmethodes, een grammaticagrammatika van 't DèventersDaeventers, memoires en [[nöalstukken|columnskollums]] in 't [[Deventer Dagblad]]. Veul van zien warkwerk, waoronderwööronder de columnskollums, is in 't DèventersDaeventers eschreven.
 
==[[NedersaksischNedersaksies]]==
*'''Algemeen:'''
*'''Algemeen:''' ''Dèventer'', ''Deventer'' (uutsprake: ''[dimter]'', ''[deeimtr]'')
**''Daeventer'' (ok espeld as ''Dèventer'')
*[[Achterhooks]]:
**''Deventer'' (uutspraak: {{IPA|/dɪːmtər/}})
**''Deaventer''
*[[Achterhooks]]: ''Daeventer''
*[[Grunnegs]]: ''Deventer'' (oetsproak: ''[deeimtr]''{{IPA|/deːimtər/}})
*[[Tweants]]:
**''Daeventer'' (ok espeld as: ''Deavnter'')
**''DeawnterDaewenter'' (ok espeld as: ''Deawnter''; [[Eanter|Eanters]] en [[Riesns]])
**''Deamter''
 
**''Deawnter'' ([[Eanter|Eanters]] en [[Riesns]])
==Referensies==
<references/>
 
{{Commonscat|Deventer}}
{{Oaveriessel}}
{{Begin|sdz}}
{{{Dialekt|sdz|Deventer|Algemene Nedersaksiese Schriefwieze}}
 
{{DEFAULTSORT:Deventer}}
 
[[Kattegerie:Sallaans artikel]]
[[Kattegerie:Gemeente in Oaveriessel]]
[[Kattegerie:Plaatse in Oaveriessel]]